Tholen - In 2017 kreeg Richard Verbeek van KRAGD Notarissen een telefoontje vanuit destijds nog Coöperatie DOOR. De coöperatie, inmiddels Growers United, wilde een besloten vennootschap worden. Na doorvragen werd besloten dat toch niet te doen. De keuze viel wel op een andere organisatievorm: een coöperatie op aandelen. Sinds 1 januari 2021 is dat het geval.
“In oude studieboeken kom je daar wel informatie over tegen, maar heel voor de hand liggend is het niet”, zei Richard op woensdag 29 juni tijdens een bijeenkomst van de Agro Businessclub Westland. Toch besloot de coöperatie ervoor te gaan, aanvankelijk voor de structuur van de tomatengroep binnen Growers United: Telersvereniging Prominent. De structuur is inmiddels voor de gehele coöperatie doorgevoerd. Financieel Directeur Stefan van Vliet maakte op de bijeenkomst, waar ook Algemeen Directeur Jan Opschoor sprak, duidelijk dat het een hele weloverwogen gekozen organisatiestructuur is die inmiddels een serieuze aantrekkingskracht op telers heeft. “Het nemen van aandelen is een vrije keuze, maar alle bestaande telers hebben aandelen genomen, en alle daarna aangesloten telers ook. De aandelen leveren mooie rendementen op.”
Stefan van Vliet tijdens zijn presentatie voor de Agro Businessclub Westland
‘Flink vermogen’
De coöperatie groeit en de structuur wordt continu bijgeschaafd. Stefan is er druk mee en kan er ‘eindeloos’ over vertellen, zo grappen collega’s weleens. “Dan zeggen ze: ‘Jij bent hier dagelijks mee bezig. Ik kan je haast niet volgen.’ Het is soms ook best ingewikkeld. Ik vind het belangrijk het zo eenvoudig mogelijk uit te leggen, want ook onze leden moeten het begrijpen om bewuste keuzes te kunnen maken in een ALV. Zij zijn in eerste instantie nog altijd teler en geen financieel of juridisch expert.”
Toen Stefan op 1 januari 2018 in dienst kwam bij de coöperatie was het proces om tot een coöperatie op aandelen te komen al in gang gezet. De directeur legt uit dat in de loop der jaren de telers al veel samenwerkten. Op het gebied van verpakken bijvoorbeeld, maar ook bij het collectief inkopen van biologische gewasbescherming of tegenwoordig bij het delen van data uit de kas met moderne technieken, waaronder zelfs cameratechnieken om bij elkaar in de kas te kunnen kijken.
Samen werden in de loop der jaren ook investeringen gedaan, in assimilatiebelichting, WKK’s en ook in een gesloten kas. Dat concept, waarin tussen 2005 en 2007 werd geïnvesteerd, slaagde niet. “Maar doordat telers er samen in investeerden, was het een gedeelde pijn.” Veel investeringen slaagden wel. Gaandeweg werd er daarom vermogen opgebouwd. Een ‘flink vermogen’ zelfs, geeft Stefan aan. “Daar was een toekomstbestendige structuur voor nodig.”
Eigendom
Een 'gewone' coöperatie is ‘eigenlijk niet gemaakt voor samen ondernemen’, geeft de directeur aan. “Wie het licht uit doet, gaat er namelijk met de spreekwoordelijke pot goud vandoor.” Met andere woorden: wie als laatste uit de coöperatie stapt, neemt de kas met alle eventuele gezamenlijke investeringen daarin mee. Leden die jarenlang hebben bijgedragen aan de opbouw van de coöperatie, maar op dat moment geen lid meer zijn, kunnen echter nergens meer aanspraak op maken.
In de coöperatie op aandelen is dat anders geregeld. Het is een flexibele mix van de coöperatie en elementen van een besloten vennootschap (een bv). Richard verwoordt het als volgt: “Juridisch en financieel zit een coöperatie al erg goed in elkaar, maar met de toevoeging van de coöperatie op aandelen hebben leden meer het gevoel van eigendom, zonder dat er echt veel verandert.”
Nog altijd kunnen leden vertrekken en hun lidmaatschap opzeggen. In dat geval mag een teler de aandelen wel houden. Hiervoor zijn er twee opties, met andere voorwaarden. Stefan legt uit waarom: “Je hebt ‘bad leavers’ en ‘good leavers’. Het maakt voor ons wel uit of het areaal bijvoorbeeld naar een niet-concurrerende teelt over gaat zoals potplantenteelt of dat het tomaat of aubergine blijft, maar buiten onze coöperatie.”
Een optie die belangrijk is voor de coöperatie is de optie om teeltbedrijven in te brengen in een gezamenlijk teeltbedrijf. Meermaals is dit onder tomatentelers van het merk Prominent al gebeurd. In dat geval investeren alle leden samen in behoud of uitbreiding van het areaal als bijvoorbeeld een teler geen opvolging heeft. Afgelopen winter nog bij een Brabantse teler.
Financiering
Bij Growers United zien ze veel voordelen in de gekozen organisatiestructuur. Eén daarvan is de interne verhandelbaarheid van aandelen. Stefan geeft een voorbeeld. “Stel dat een teler wil bijbouwen en grond heeft, maar geen liquiditeit. Als een collegateler dat wel heeft, dan is het mogelijk dat de teler die wil bouwen zijn aandelen verkoopt aan een collega. Daarmee heeft die teler weer liquiditeit om te bouwen en de teler die de aandelen koopt, een extra aandeel in de coöperatie. En indirect ook in de kas die bijgebouwd kan worden. Alle telers profiteren op termijn van zulke investeringen.” Financieel komt er een extra optie bij. “Inmiddels merken wij dat de bank dit ook waardeert bij financieringsvraagstukken, waardoor leden beter financierbaar zijn.”
De ervaring van Stefan is dat telers in de nieuwe structuur sneller bereid zijn te investeren. “Bijvoorbeeld in een extra teeltbedrijf internationaal”, zo geeft hij als voorbeeld. “Of in veredeling. Dat zijn investeringen voor de lange termijn, maar waarbij door de aandelenstructuur ook een teler die zou gaan stoppen nog een reden kan hebben om mee te investeren. Tegen de tijd dat de investering zich gaat uitbetalen, ziet de teler met aandelen er alsnog iets van terug.”
Vraagstukken
Een ‘gevaar’ van de mogelijkheid om telers hun aandelen te laten behouden, ook als zij stoppen, is dat op termijn er meer ‘passieve’ leden met aandelen zijn dan actieve, zo werd ook vanuit de aanwezigen in de zaal opgemerkt. Het is zo’n voorbeeld van een vraagstuk waarover nagedacht wordt bij Growers United en waarom de structuur continu onder de loep genomen blijft worden. Specifiek voor dit ‘probleem’ heeft Growers United in de structuur verschillen in zeggenschap voor actieve en inactieve aandeelhouders ingebouwd. “Inactieve leden helpen het vliegwiel voor investeringen gaande te houden met hun vermogen. Wel zorgen we ervoor dat er een balans blijft tussen actieve leden en inactieve leden en het democratisch gehalte onder actieve leden geborgd blijft.”
Een andere uitdaging was om de aandelen bij de start van de nieuwe structuur toe te delen. Uiteindelijk werd hiervoor een verdeelsleutel bedacht. “Wij spreken van hectarejaren. De aandelen zijn zo verdeeld dat het recht doet aan hoe groot het areaal van een teler is en aan hoe lang een teler al meedoet met zijn areaal.” Een vraagstuk waarover wel nagedacht moet worden, maar waarvan de hoop is dat het niet snel nodig is, is het vraagstuk van het overlijden van aandeelhouders. “In dat geval komt het aandeel te koop en mogen leden bieden. Mocht niemand kopen, dan kunnen de erfgenamen het aandeel houden, maar voorlopig zien wij dat de aandelen juist er gewild zijn, dus die tweede optie ligt niet voor de hand.”
Voor meer informatie:
Stefan van Vliet
Growers United
Honderdland 899
2676 LV Maasdijk
info@growersunited.nl
www.growersunited.nl