Tholen – Het is begin juni warm hoog in de kas bij tomatenteler Vermarke in Sint-Katelijne-Waver. Eén ‘speciale werknemer’ heeft er echter geen last van. Het gaat om een robot die de tomatenplanten laat zakken. Daarvoor draait de robot de haken om. “Bijzonder is dat de robot dat doet zónder aan de draad te zitten”, laat Dimitri Verbruggen zien. Hij is zaakvoerder bij robotontwikkelaar Veditec en wijst op wat voor de leek ‘een simpel stukje metaal’ is. “Op deze speciale grijper hebben wij patent aangevraagd.”
Dimitri Verbruggen met de robot in de kas bij Vermarke
Hoe simpeler, hoe moeilijker
Tweeënhalf jaar geleden werd begonnen met de ontwikkeling van de robot. “Teler Kevin Schietecatte wist dat ik in de robotica actief was”, zegt Dimitri die als tuinderszoon in 2016 begon met het ontwikkelen van destijds palletiseerrobots. “Inmiddels hebben wij diverse van dat soort robots draaien en ook de stap naar de kas gemaakt. Eerst in de sla, maar Kevin vroeg zich af of het mogelijk was om tomatenplanten te laten zakken met een robot. Toen zijn we begin 2020 aan dit traject begonnen.”
Wat volgde was een periode van brainstormen en 3D-tekenen. Een uitdaging bleek om de robot zich goed te laten positioneren in de kas. “Hiervoor hebben we het eerst in visiontechnologie gezocht, maar dit bleek in eerste instantie niet optimaal. Een laaghangende zon kon de robot danig in de war brengen.”
Vervolgens werd gekozen voor het toevoegen van een localisatiepaal. Die helpt de robot zijn weg te vinden tijdens het ‘lopen’ over de draad waaraan de haken met tuinbouwgaren hangen. Pas recent werd van die paal weer afscheid genomen. “Ons doel is om een simpel, betrouwbaar systeem te maken dat makkelijk in gebruik is voor de eindgebruiker. Precies dat maakt het voor ons wel weer een uitdaging. Hoe simpeler de robot, hoe moeilijker, zou je kunnen zeggen. Even de paal eraf halen is daarom ook makkelijker gezegd dan gedaan.”
“Het is goed als de robot tussen de 10 en 20 seconden een plant laat zakken”, zegt Dimitri die al over de businesscase van de teler heeft nagedacht. “Het is belangrijk om daarbij naar meer dan alleen de loonkostenbesparing te kijken.”
Partners gezocht
Al heel wat mensen kwamen nadat de robot nog in 2020 de eerste keer de kas in ging een kijkje nemen. Naar buiten toe treden met de robot deed Veditec tot nu toe niet. De reden? Hevige concurrentie in de markt, waarin van alle kanten er aan robotica gewerkt wordt om telers te helpen in hun bedrijfsvoering. “Je wilt graag laten zien wat je doet, maar óók niet alles laten zien. Toch kiezen we er nu voor de robot te presenteren. We willen écht meters gaan maken met de robot en zijn daarom op zoek naar partners om technisch en commercieel stappen te gaan zetten. Dan helpt het wel als mensen weten wat wij hier doen.”
Voor zover bij Dimitri bekend zijn er nog weinig robots actief in de gewasverzorging, laat staan in het laten zakken van de tomatenplanten die makkelijk zo’n acht à tien kilo wegen. “Wij zien hier daarom een kans om ons in de roboticamarkt te mengen door een taak te automatiseren die nog niet zo eenvoudig is. Planten laten zakken is best zwaar werk.”
De robotarm maakt 40.000 bewegingen per uur, zonder bij het laten zakken van de planten de draad te raken. “Hierdoor kan de robot, indien nodig, de haak meerdere keren draaien en de plant verder laten zakken.” Dimitri vergelijkt de robot bij Vermarke voor het gemak met een grasmaaier, om aan te geven hoe hij de toekomst ziet. “Zoals robotgrasmaaiers bij mensen in de tuin rondjes rijden, zo zie ik het ook voor me met deze robot. Mensen kunnen ook grasmaaien, maar als de robot het doet, en goed, dan hebben ze er geen omkijken meer naar.”
Wat alle robots op termijn gaat helpen is als buisrails in de kas gelijkmatig recht liggen. “De robot compenseert dat wel, maar het kost tijd.”
Naar andere rij
In de kas van 3,6 hectare met trostomaten zouden er twee robots de klus moeten kunnen klaren, rekent Dimitri voor. “Eens in de veertien dagen moeten de planten zakken. De robot doet dat heel gelijkmatig, ook op snelheid. Dat voorkomt dat de plant te hard zakt en er vruchten af vallen, zoals soms het geval is als mensen te snel de planten laten zakken. Bovendien zorgt de robot ervoor dat alle haken precies op dezelfde afstand komen te hangen. Zulke voordelen moet je ook meenemen bij het uitrekenen van de businesscase voor de teler. Inzet van de robot levert meer op dan alleen een loonkostenbesparing.”
Over de haken gesproken, kan de robot met alle soorten haken overweg? “De haken hier in de kas worden door driekwart van de telers gebruikt, zo is mij bevestigd door de producent. De lengte van de haak, variërend van 180 millimeter tot 220 millimeter, maakt niet uit.” Een uitdaging is het verhangen van de laatste plant op een rij naar de andere rij. Daarover heeft Dimitri, die overigens samen met collega’s Dries en Jan aan de robot werkt, al ideeën, maar die houdt hij nog even voor zich.
De komende tijd zal de robot in de kas nog veel rondjes maken en ook bij Veditec zelf in een speciale testopstelling zal verder gesleuteld worden aan de robot. Zodra het prototype naar tevredenheid van teler en robotbouwer is, zal de robot uit elkaar gehaald worden. Een voordeel daarbij is dat de robot de afgelopen twee jaar flink is ‘afgevallen’. “De eerste versie woog 125 kilogram. Dat werd gevaarlijk bij het omhoog gaan met de buisrailkar.” Inmiddels weegt de robot nog maar 25 kilogram. “Genoeg om het gewicht van de planten te kunnen dragen.”
Het uit elkaar halen van de robot klinkt gek. Toch is dat het niet, verzekert Dimitri ons. “Op deze manier kunnen we in één keer de robot zo opbouwen dat we de robot ook in serie kunnen gaan produceren.” De focus ligt nu op tomaat, maar ook andere gewassen moeten mogelijk zijn, schat hij in. “In komkommer laten ze de planten vaker zakken. Ons uitgangspunt is de haak.”
Voor meer informatie:
Dimitri Verbruggen
Veditec Greenhouse Robotics
Zoetewei 142
2580 Putte, België
T +32 (0)15 79 33 63
M +32 (0)477 30 28 81
info@veditec.be
www.veditec.be