De opstellers van het Rabobankrapport zien de producentenorganisatie in de vorm van boerencoöperaties als hét middel om aansluiting op de markten en de internationale voedselketens en toegang tot financiële diensten te faciliteren. Juist door de interactie tussen commerciële spelers in de voedselketen en boerenorganisaties en partnerschap met overheden, kan de productiviteit van de kleinschalige landbouw op een duurzame wijze aanzienlijk worden vergroot.
Landbouw in ontwikkelde regio's zit aan plafond
De voedselproductie moet in de komende 40 jaar nagenoeg worden verdubbeld. De landbouw zal niet alleen met minder beschikbare grond, water en kunstmest meer voedsel moeten produceren, maar ook meer grondstoffen voor biobrandstoffen, biochemicaliën en vezels. En dat op een manier die zowel maatschappelijk als ecologisch verantwoord is. De huidige grootschalige, hightech landbouw in ontwikkelde regio's zal op zichzelf niet toereikend zijn om het extra voedsel te produceren dat nodig zal zijn om te voorzien in de toenemende vraag, stelt de Rabobank. De productiviteit van een groot aantal basisvoedselgewassen in deze gebieden lijkt een plafond te hebben bereikt en de hoeveelheid landbouwgrond neemt langzaam af.Onbenut potentieel in ontwikkelingslanden
De Rabobank-analisten menen dat het bijna onmogelijk is de onbalans in de voedselvoorziening te herstellen zonder gebruik te maken van het onderbenutte landbouwpotentieel van bestaande kleinschalige boerenbedrijven in een groot aantal ontwikkelingslanden en opkomende economieën. In deze regio zijn in totaal zo'n 500 miljoen kleine boeren actief. Zij bewerken samen 95% van het landbouwareaal en voorzien tot 80% van de bevolking van Azië en de Sub-Sahara van Afrika van voedsel. Een aanzienlijk deel van het extra voedsel dat in 2050 nodig zal zijn, kan worden verkregen door de opbrengsten van de bestaande landbouwgrond in deze gebieden te verbeteren. Voorwaarde is dat kleine boeren kunnen aansluiten op markten en meer waarde aan hun producten kunnen toevoegen. Ook moeten investeringen in landbouwbedrijven en moderne landbouwtechnieken worden gefaciliteerd.Producentenorganisaties of coöperaties
Agri- en foodbedrijven zullen meer moeten gaan inkopen bij kleine boeren. Dit gaat gepaard met een overgangsproces waarin kleine boeren worden gestimuleerd om economisch zelfredzaam te worden en waarin kleinschalige landbouw wordt omgevormd tot een concurrerende sector die op duurzame wijze voedsel produceert voor de lokale en internationale voedselmarkten. Een waardeketengerichte aanpak van de integratie van kleine boeren is cruciaal om de lage-inkomstencirkel te doorbreken. Kleinschalige boerenbedrijven hebben vaak geen toegang tot betaalbare financiële diensten, kennis en onderwijs, marktinformatie, grond, water en meststoffen. Zij moeten zich daarom verenigen in hechte producentenorganisaties of -nog beter- in coöperaties. Door samen te werken, zijn ze in staat om de nadelen van hun kleinschaligheid en gefragmenteerde productiestructuur te compenseren en een sterker front te vormen.Intensieve samenwerking nodig
Er zijn verschillende methoden om de voedselproductie te laten stijgen, waaronder het verhogen van de opbrengst per hectare, de teeltintensiteit of het landbouwareaal, het beperken van verliezen na de oogst en verliezen door opslag en transport, het verbeteren van irrigatietechnieken en het tegengaan van bodemdegradatie. Om deze verbeteringen te realiseren, is een intensieve samenwerking nodig tussen betrokken partijen in de agrarische waardeketen, waaronder overheden, bedrijven, multilaterale instellingen en maatschappelijke organisaties.Meer informatie is te vinden in het rapport Framework for an inclusive food strategy op de website van de Rabobank.
Bron: Rabobank
