Groot potentieel
"Kroatië en Servië zijn buurlanden in de westelijke Balkan. Kroatië maakt zich op om vanaf 1 juli 2013 toe te treden tot de EU. In de kandidaat-lidstaat Servië lijkt de toetreding tot de Europese Unie nog veraf. De huidige vrijhandelszone tussen Servië en Rusland vormt in elk geval nog een hindernis voor een vlotte toetreding tot de EU. Tijdens de studiereis georganiseerd door de Vereniging Directeuren Tuinbouwveilingen (VDT) merkten we evenwel ook dat de Serviërs meer en meer naar het Westen kijken. Ze voeren niet alleen een geliberaliseerde handel met de EU, maar zoeken bovendien een grotere toenadering tot Europa in de hoop dat dit nauwe contact zal leiden tot nieuwe economische activiteiten.""Onze tweedaagse studiereis begon met een voorstelling van zowel Servië als Kroatië door de ambassades van beide landen en vertegenwoordigers van het ministerie van Landbouw in Servië. Dit land heeft niet alleen de sterkste industriële economie in de westelijke Balkan, maar ook een rijke productie aan groenten en fruit. Servië bezit trouwens een groot potentieel: meer dan 5 miljoen hectare landbouwgrond, waarvan vandaag nog 30% is bebost. Servië heeft bovendien een productieapparaat dat beantwoordt aan de noden van de moderne tuinbouw. Deze vaststelling werd bevestigd tijdens ons werkbezoek aan het moderne serrebedrijf Sagal Company met trostomaten en serresla op 4 hectare, de aardbeienproducent Intersad en Grow Rasad, een bedrijf dat sinds 2009 sla op kluit produceert voor de lokale en de Russische markt. Indrukwekkend was het bedrijf Delta Agrar. Dit conglomeraat met productie in akkerbouw, zaaizaad, toelevering, het bottelen van water en de productie van groenten en fruit zorgt voor een totale integratie van grond tot mond. Het ultramoderne fruitteeltbedrijf toonde hoe de Serviërs zelf op zoek gaan om de meerwaarde uit de keten bij de producent te houden.
Tijdens de studiereis ontmoetten we ook verscheidene kleinere telers die zich vaak proberen te organiseren in coöperaties. Zo brachten we een bezoek aan Slankamenka, een fruitcoöperatie met veelal kleinere familiale bedrijven."
Topkwaliteit
"De afzet van groenten en fruit gebeurt in Servië op verschillende manieren. We bezochten onder meer een groothandelsmarkt aan de rand van Belgrado. Zo’n 500 producenten bieden er dagelijks hun producten aan. Sommigen maken met hun ouderwetse vrachtwagen iedere dag een verplaatsing van vele tientallen kilometers om hun producten aan de man te brengen op de groothandelsmarkt. De markt wil verder uitbreiden en zoekt naar investeerders. De moeilijke zoektocht naar geld om verder te ontwikkelen, is een verzuchting die we regelmatig hoorden bij de Serviërs.De Servische producenten bieden hun groenten ook rechtstreeks aan de eindconsument aan. Op de zogeheten ‘Green Market’ huren ze een tafeltje waarop ze hun producten presenteren. Deze rechtstreekse verkoop blijft erg levendig in Servië, al winnen supermarkten terrein. We stelden dit vast tijdens de presentatie van de Belgische CEO van Delhaize Servië. De Belgische distributeur heeft het hoogste marktaandeel op de Servische grootdistibutiemarkt. Delhaize Servië wil verder ontwikkelen en lokt de consument door in te zetten op producten van topkwaliteit. Tijdens de studiereis stelden we duidelijk vast dat er iets beweegt in de Balkan en dat Servië een sterk opkomende markt is. Exporteren naar Servië is evenwel niet vanzelfsprekend. Want het land heeft nog een weg af te leggen en kampt bovendien met een pijnlijk oorlogsverleden. Anderzijds doet Servië grote inspanningen om van zijn negatief imago af te raken. Voorlopig is er een gebrek aan financiële middelen om snel vooruit te gaan, maar de vaste wil tot evolutie is er zeker aanwezig. Servië wil een betere toekomst en zoekt daarbij expliciet naar partners. Het is wellicht hier dat er duidelijke exportkansen voor onze tuinbouwproducten liggen. Het is aan onze sector om deze kansen te grijpen."
Champignons
"Onze tuinbouwproducten kunnen ook een rol spelen in de streek van het Italiaanse Lazio. We waren er op studiebezoek naar aanleiding van de algemene vergadering van de Groupement Européen des Producteurs de Champignons (GEPC). Tijdens de vergadering viel ons op dat de gevoerde promotiecampagnes in de deelnemende landen effectief een duwtje in de rug gaven aan de binnenlandse consumptie van verse champignons. Zo steeg de verkoop op de lokale Poolse markt met 15%. Desondanks blijft de prijsvorming aan de lage kant. Als belangrijkste redenen hiervoor werden aangehaald: de concurrentiestrijd tussen de distributeurs, het groter volume aan champignons die verkocht worden onder de huismerken (Tesco wil het aandeel van klasse 2 champignons optrekken tot 30% van het totale verkochte volume) en het groter aandeel van de harddiscounters in de handel van champignons. Aan de kant van de productie stelden we vast dat de champignonkwekers in Nederland terug meer in een schema van drie in plaats van twee vluchten telen.Door de lagere koers van de euro steeg in 2012 de export van conservenchampignons naar de Verenigde Staten. Deze tendens zal zich wellicht doorzetten. Anderzijds is door de economische crisis in sommige Europese landen, zoals Griekenland, de consumptie van conservenchampignons gedaald. Bovendien verliep in mei de export van Poolse champignons richting Rusland moeizaam en werd daarom een deel van de champignons voor de versmarkt verwerkt tot conserven. Dit betekent dat op Europees niveau de stocks van conservenchampignons terug zijn gestegen. Het is afwachten of deze tendens zich doorzet in het najaar."
Witte kool
"In de regio Lazio prospecteerden we enkele supermarkten en twee groothandelsmarkten: Centro Agroalimentari di Roma (CAR) in Rome en Fondi tussen Rome en Napels. Deze regio is een belangrijk productiegebied voor verse groenten. Het was dan ook normaal dat er veel lokaal product op de winkelvloer stond. Maar we zagen ook dat er plaats is voor Flandria-trostomaten en Baron-tomaat in 7 kg verpakking. Op de twee groothandelsmarkten vonden we ook witte kolen in houten kratjes en witte kool 6 stuks in netzakken van 10 kg, beide van Nederlandse afkomst. Op de twee markten is er ook vraag naar witloof op schaaltjes van 500 gram en vrac verpakking 5 kg. Bij ons bezoek was de prei afkomstig van de lokale productie, maar vanaf het najaar komt de prei uit noordelijkere regio’s (vrijwel uitsluitend in netzakken van 5 kg). Nederlandse exporteurs zijn opvallend actief op CAR en Fondi. Belgische exporteurs ontbreken quasi op beide markten."Bron: REO Actueel
