De aangekondigde impuls houdt verband met het besluit dat over 12 jaar alle asbestdaken moeten zijn opgeruimd. Momenteel ligt er naar schatting nog zo’n 130 miljoen vierkante meter asbesthoudende daken en gevelpanelen in Nederland, waarvan 75% op boerderijen en andere agrarische bedrijfsgebouwen.
In een brief aan de Tweede Kamer laat Atsma weten dat hij 2024 kiest als jaar waarin alle asbestdaken uit Nederland verdwenen moeten zijn. Het is dan een halve eeuw nadat het materiaal op z’n populairst was (jaren ’70) en 30 jaar nadat asbest verboden werd als bouwstof (1994). Dus alle asbestdaken zijn dan economisch afgeschreven.
Atsma wil voorkomen dat gebouweigenaren de oude golfplaten desondanks nog jaren laten zitten, omdat de risico’s met de jaren toenemen. Het verwerende materiaal laat gemakkelijker z’n levensgevaarlijke vezels los en ook de kans dat er bij brand, storm of andere calamiteiten asbest vrijkomt, neemt toe. De verantwoordelijkheid voor deze risico’s berust altijd bij de gebouweigenaar, maar de overheid wil waken voor dreigende verspreiding van asbestdeeltjes naar lucht en bodem.
Maatschappelijke kosten-batenanalyse
De staatssecretaris baseert zijn voornemen om de daken per 2024 op te ruimen op een maatschappelijke kosten-batenanalyse die hij heeft laten uitvoeren. Daaruit blijkt dat het zonder wettelijke verplichting nog tot 2044 zou duren voordat alle asbestdaken vervangen zijn; het huidige tempo van vervanging is zo’n 4 miljoen vierkante meter per jaar. Het versneld saneren neemt de gezondheidsrisico’s weg, maar kost extra geld. Voor veel boeren betekent het immers dat ze hun dakbedekking eerder moeten vernieuwen dan technisch noodzakelijk is. Atsma wil hen stimuleren om tegenover dat verlies een nieuwe, duurzame inkomstenbron te plaatsen: zonne-energie.Asbest eraf, zonnepanelen erop
Op asbestdaken mag niets gemonteerd worden, dus ook geen zonnepanelen. Boeren die bij het vervangen van de asbestplaten meteen investeren in zonnepanelen, wil Atsma belonen met een subsidie. Hij trekt daarvoor 20 miljoen euro uit, die hij verdeelt via de provincies. Enkele provincies hebben al een eigen subsidieregeling (gehad) voor 'asbest eraf, zonnepanelen erop'; de overige kunnen met het geld van Atsma ook zo’n regeling opzetten. De beschikbare 20 miljoen euro wordt verdeeld naar rato van het aantal agrarische ondernemingen per provincie.VAMIL
Eerder dit jaar verruimde het kabinet reeds de fiscale stimuleringsregeling (VAMIL) die ondernemers kunnen aanspreken wanneer ze asbestdaken saneren en zonnepanelen monteren, in het kader van een Green Deal die Atsma sloot met o.a. LTO (boeren). Het extra geld dat de staatssecretaris nu beschikbaar stelt, is nadrukkelijk niet bedoeld als investeringspremie voor zonnepanelen. Daarvoor bestaan reeds de energie-investeringsaftrek en SDE+ subsidie van het ministerie van EL&I (voor ondernemers) alsmede een subsidieregeling van 15% waarvan uitsluitend particulieren gebruik kunnen maken.Geld uit de nieuwe regeling van Atsma mag uitsluitend gebruikt worden voor het verwijderen van asbest; de provincies zullen het geld echter alleen verstrekken voor asbestsaneringen die gepaard gaan met een investering in zonne-energie. De verwachting is dat de subsidie zorgt voor een verdubbeling van de 4 miljoen vierkante meter asbest die jaarlijks vervangen wordt.
Bron: Ministerie van I&M
