Nieuwe databases inventariseren diversiteit in collecties van bladgroenten
Genenbank collecties worden met name door veredelaars gebruikt om gewenste eigenschappen op te sporen waarmee nieuwe rassen gemaakt kunnen worden. Het is daarom belangrijk dat deze genetische bronnen en bijbehorende informatie beschikbaar zijn. In een EU project, getiteld “Leafy vegetables germplasm, stimulating use” zijn 4 databases ontwikkeld waarin gegevens van 17.639 monsters uit 129 collecties bij elkaar zijn gebracht. Het project werd gecoördineerd door het Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN), die de databases via het internet toegankelijk heeft gemaakt.
Bladgroenten bestaan uit een variatie aan gewassen. Hiervan zijn sla, spinazie en andijvie/witlof de economisch meest belangrijke met een wereldwijde productie van 38.11 miljoen ton in 2008. De overige bladgewassen worden gerekend tot de ‘kleine bladgewassen’; ook omdat deze gewassen in het verleden weinig aandacht hebben gekregen. De productie van een aantal van deze kleine bladgewassen, zoals rucola en veldsla, neemt echter de laatste decennia toe door grotere interesse van de consument.
De veredeling van bladgewassen richt zich vooral op productkwaliteit en resistenties tegen plagen en ziektes. In sla betreft dit resistentie tegen valse meeldauw en groene slaluis. Bij spinazie wordt gezocht naar resistenties tegen de schimmelziekte wolf. Bij andijvie en roodlof wordt vooral gekeken naar aanpassingen aan nieuwe groeiomstandigheden en resistenties tegen ziekten en plagen, terwijl bij witlof en cichorei verbetering in productiviteit en inhoudsstoffen belangrijk is.
Om nieuwe resistenties te vinden, wordt meer en meer gezocht bij wilde verwante soorten. Indien hier wenselijke eigenschappen gevonden worden, kunnen deze in veredelingsprogramma’s gebruikt worden. Hierbij wordt gekeken in hoeverre deze soorten kruisbaar zijn met de gecultiveerde soorten. Bij soorten in de zogeheten ‘primaire genenpool’ is kruisbaarheid geen probleem en deze hebben uiteraard de voorkeur. Bij soorten die genetisch verder weg staan, is het overbrengen van genen naar gecultiveerde soorten mogelijk, maar met veel moeite en zijn er gespecialiseerde technieken nodig.
Doordat in de databases gegevens over de taxonomie en de verzamelplaats van deze wilde soorten bij elkaar gebracht zijn, is het mogelijk de collecties efficiënter te benutten. In een recente publicatie geven onderzoekers daarnaast een overzicht van de leemten m.b.t. wilde soorten in de collecties en stellen ze prioriteiten voor toekomstige verzamelmissies. Zo zijn inmiddels door het CGN verzamelmissies uitgevoerd in Centraal Azië en de Kaukasus om de collectie uit te breiden met monsters van wilde verwanten van spinazie. Dit jaar worden in hetzelfde gebied wilde verwanten van asperge verzameld en de mogelijkheden verkend voor de uitbreiding van CGN’s sla collectie met wilde verwanten. Daarnaast is recentelijk een start gemaakt met de ontwikkeling van een asperge en veldsla collectie
Trefwoorden: bladgewassen, databases, genetische bronnen, genenbanken, wilde verwanten, sla, spinazie, rucola, andijvie, lof, veldsla, Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland, verzamelmissies
Bron: Groenkennisnet.nl
