"Een groot aanbod, een weggevallen vraag en een afzetstructuur die beter kan," dat zijn volgens Van de Merwe de drie redenen voor de lage prijzen en tegenvallende omzet waarmee de glastuinbouw te kampen heeft. "Terwijl de consument nog een vergelijkbare prijs betaalt voor groenten en fruit ten opzichte van enkele jaren geleden, is de marge voor de tuinders in de keten relatief lager geworden. Vooral kleinere verouderde ondernemingen, maar ook grote bedrijven die de laatste jaren veel geïnvesteerd hebben en veel vreemd vermogen hebben aangetrokken, hebben het in deze tijden extra moeilijk."
Analyse
De kredietaanvragen op dit moment zijn er dan ook vooral om liquiditeitskrapte op te lossen, niet meer om uitbreidings- en nieuwbouwplannen te realiseren. "We krijgen veel liquiditeitsaanvragen binnen, en blijven ook doorgaan met het verstrekken van krediet. Wel worden de gespreken die we met ondernemers voeren pittiger en diepgaander. Wil je wel door? En zo ja in welke vorm? We gaan alleen verder als we perspectief op lange termijn zien. Heeft de ondernemer een goed team om zich heen? Is er goede managementinformatie voorhanden? En heerst er de juiste mentaliteit en ambitie? Op dit moment gaan we op 90% van de financieringsaanvragen positief in, wel soms in aangepaste vorm." De bank schat voor de hele portefeuille in waar de problemen het grootst zullen zijn. "Naar aanleiding van die analyse gaan we als eerste in gesprek met bedrijven die eerder met liquiditeitsproblemen kampen. Denk bijvoorbeeld aan groentetelers die voor 1 oktober hun nieuwe planten moeten laten zaaien."Kritieken
Vanuit de sector krijgt de bank ook kritiek op het financieringsbeleid. Bijvoorbeeld dat zij te ver is gegaan met het verstrekken van kredieten. Van de Merwe begrijpt dat wel. "We zijn nu kritischer dan een jaar geleden. De economie kenmerkte zich destijds door sterk stijgende (grond)prijzen. Daarmee steeg het eigen vermogen van ondernemers en konden ze meer vreemd vermogen aantrekken. Doordat het toekomstperspectief er goed uitzag en de rendementsverwachtingen hoog waren, verstrekten ook wij gemakkelijker geld."Een ander verwijt is dat Rabobank Westland alleen grote bedrijven overeind houdt. Kleine ondernemingen zouden daarvan de dupe zijn. Van de Merwe ontkent het stellig. "We kijken vooral naar het toekomstperspectief van de onderneming, naar het (management)team, de beschikbaarheid van kwalitatief goede managementinformatie en de mentaliteit van de ondernemers. Dan maakt omvang niet zoveel uit."
Sterker dan ooit
En dan is er nog de sale- en leasebackconstructie die volgens de sector ongunstig zou uitpakken voor kleinere tuinbouwbedrijven. Sale en leaseback houdt in dat de bank de kas van een glastuinbouwer koopt en deze terug verpacht aan de ondernemer. De bank geniet een fiscaal voordeel en de ondernemer profiteert mee, doordat hij toekomstige winsten naar voren haalt. Hierdoor wordt het eigen vermogen hoger en zou er meer vreemd vermogen geleend kunnen worden, waardoor de schaalvergroting van glastuinbouwbedrijven te snel is gegaan. Van de Merwe: "In de praktijk gingen wij hier juist anders mee om. We keken eerst of bedrijven normaal bancair financierbaar waren en vervolgens welke invulling die financiering kon krijgen. Er is tegenwoordig een grote keuze uit financieringsvormen, inclusief sale en leaseback. Het is niet zo dat we juist door deze financieringsvorm bepaalde investeringen in schaalvergroting net wel konden financieren."Rabobank Westland verstrekt niet alleen financiering om bedrijven overeind te houden, maar wil ook blijven investeren in duurzame en innovatieve projecten. "Dat doen we via DIT, Duurzame Innovaties Tuinbouw. Onder deze naam reserveren we 10 miljoen euro voor kansrijke, duurzame innovatieve projecten. Die maken de sector en deze regio sterker."
Eind 2010 zal er volgens Van de Merwe meer licht aan het eind van de tunnel zijn. "Het is belangrijk dat ten minste een van de drie genoemde componenten - groot aanbod, weggevallen vraag of een minder goede afzetstructuur - aantrekt. Tot op heden is de tuinbouwsector altijd sterker uit een crisis gekomen. Rabobank Westland blijft lang achter de klant staan. Na een goede afweging van risico's pakken we waar mogelijk samen met de ondernemer door. En onze klanten kennende, kan de glastuinbouwsector sterker dan ooit uit de strijd komen.
Bron: Het Hele Westland
