Mineralengehalte
In eerste instantie is gezocht naar een fysiogene oorzaak, omdat er in monsters die door telers waren ingestuurd geen duidelijke ziekteverwekkers waren gevonden. Daarom is in eerste instantie nagegaan of mogelijk een tekort of overmaat aan een bepaald voedingselement in de knol of blad de oorzaak kan zijn. Radijzen met meer of minder zwarte vaatbundels zijn daarom geanalyseerd.Er zijn inderdaad wat verschillen in de gehalten van een aantal mineralen gevonden. Zo was bijvoorbeeld het gehalte aan kalium en stikstof wat lager in het materiaal met zwarte vaatbundels in vergelijking met goede radijs, maar de vraag blijft of dit de oorzaak of juist het gevolg is van de zwarte vaatbundels.
Een slechte opname door een verminderde wortelactiviteit en transport door de zwarte vaatbundels zal zeker het gehalte in het gewas beïnvloeden. De gehalten van de verschillende monsters lagen wel op een redelijk normaal niveau. Het lijkt er niet direct op dat de oorzaak in een mineralentekort of -overmaat moet worden gezocht.
Ziekteverwekker
In het onderzoek zijn bij verschillende laboratoria monsters getoetst op mogelijke ziekteverwekkers. Hoewel er via de klassieke methode van uitplaten en via DNA analyse wel verschillende schimmels en bacteriën werden aangetroffen, bleken deze niet ziekteverwekkend van aard en niet gerelateerd aan de waargenomen ziekteverschijnselen.Tot nu toe is er dus nog geen duidelijke ziekteverwekker geïsoleerd. Er kan ook nog een onbekende ziekteverwekker in het spel zijn die met de huidige technieken niet wordt opgespoord.
De symptomen van radijsknollen met zwarte vaatbundels komen enigszins overeen met die van zwartnervigheid in koolachtige gewassen, welke veroorzaakt wordt door de bacterie Xanthomonas campestris pv.. campestris. Deze bacterie slaat vooral toe onder omstandigheden met een hoge temperatuur in combinatie met een hoge luchtvochtigheid.
Juist in de zomermaanden komt het verschijnsel minder voor. De groei van radijs verloopt dan snel en de planten zijn sterk. De waarneming dat de zwarte vaatbundels niet verschijnen in de eerste teelt na het stomen en de mogelijke verspreiding via grond- en plantmateriaal lijken te wijzen in de richting van een ziekteverwekker.
Hygiëne
Uit het verspreidingspatroon lijkt het er veel op dat er toch een (onbekende) ziekteverwekker in het spel is. Daarom blijft het in acht nemen van strikte hygiënische maatregelen van vitaal belang om verdere besmettingen te voorkomen. Dit betekent ondermeer aangetast plantmateriaal niet achterlaten in de kas, regelmatig ontsmetten van machines, zo min mogelijk verslepen van grond en het aanbrengen van ontsmettingsmatten bij de deur. Grond stomen is tot op zekere hoogte ook afdoende om het verschijnsel te voorkomen. Telers geven aan dat sommige rassen minder gevoelig zijn voor het verschijnsel dan andere rassen.Verder onderzoek
De werkelijke oorzaak van zwarte vaatbundels is dus nog niet opgespoord. Daarom moet vervolgonderzoek uitwijzen of er inderdaad een ziekteverwekker bij betrokken is en zo ja wèlke. Als de oorzaak bekend is, kunnen radijstelers gerichtere maatregelen nemen om het verschijnsel te voorkomen en/of te verminderen.Bron: LTO Groeiservice
