Oude eigenschappen tomaat inkruisen, moet zorgen voor de perfecte tomaat
Als men in de supermarkt vermeende rijpe en aromatische tomaten uitkiest, volgt thuis op het bord vaak de teleurstelling: in plaats van een volle smaak, smaken de vruchten enkel zuur, waterig en saai. Dat signaleert de Oostenrijkse website science.orf.at. Zij spraken Dani Zamir van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, die onlangs in Wenen was. Hij concludeert dat de lage prijzen oorzaak zijn van de slechte kwaliteit. "Veel van de in de handel aangeboden vruchten worden groen geoogst en lang in opslag bewaard. Om het rijpingsproces te versnellen, worden ze vaak met stoffen of gas behandeld." Deze tomaten zijn zeer goedkoop te produceren en men kan ze overal naar toe transporteren. Zo zijn de vruchten uiteindelijk weliswaar goedkoop, maar smaken ze nergens naar, vindt Zamir.
Als men bereid is meer te betalen, kunnen er volgens Zamier tegenwoordig zeer smaakvolle tomaten ontstaan. In feite is de tomatenteelt al sterk verbeterd. Niet alleen de oogstopbrengst, de houdbaarheid, het uiterlijk en de resistentie tegen ongedierte, maar ook de smaak van tomaten is verbeterd, zo bleek bij het vergelijken van nieuwe rassen met sommige oude rassen. Deze kwaliteitsverbetering danken de huidige vruchten onder meer aan hun wilde voorouders. Oorspronkelijk komt het nachtschaduwgewas namelijk uit Zuid- en Midden-Amerika. Rond 1500 bracht vermoedelijk Columbus de tomaat naar Europa, en in de afgelopen eeuwen werd de plant ook hier gecultiveerd en geteeld; zo ontstonden duizenden rassen. Helaas bleek dat de tomaten zeer gevoelig waren voor veel in Europa aanwezige plantenziektes. Dus keerde men terug naar Zuid-Amerika om wilde rassen te verzamelen. Volgens Zamir zijn deze deels niet eetbaar, maar bezitten ze andere nuttige eigenschappen zoals een groter weerstandsvermogen. "Dus heeft men deze kenmerken in de gecultiveerde rassen ingekruist. Dat wil zeggen dat moderne rassen die men in de supermarkt kan kopen veel genen bevatten die eigenlijk van Zuid-Amerikaanse planten stammen."
Wilde en oude rassen inkruisen, is in de moderne plantenteelt een gangbare praktijk. De ontrafeling van het tomatengenoom circa twee jaar geleden heeft de mogelijkheden op dit gebied verder uitgebreid. Door de nieuwe kennis is er binnen de teelt een en ander veranderd. "Tegenwoordig kennen we alle genen op de twaalf chromosomen van de tomaat. Dat opent de mogelijkheid om ook een keer grip te krijgen op complexe eigenschappen zoals de smaak en het aroma", hoopt Zamir. Zo wordt de plantenteelt tegenwoordig minder door het toeval bepaald dan vroeger. Met behulp van genetische markeringen kan men doelgericht naar bepaalde eigenschappen zoeken.
