Gerard van Antwerpen (NIFE Energieadvies) over Arend-Sosef
Vorige week kwam in het nieuws dat één van de belangrijkste toeleveranciers van de tuinbouw, Arend-Sosef uit Honselersdijk, in zwaar weer zat. En enkele dagen geleden is het faillissement uitgesproken. Zo hard kan het in deze tijden dus gaan met een gerenommeerd bedrijf. Of eigenlijk twee bedrijven, want ruim twee jaar geleden werden de twee grote bedrijven Van der Arend en Nic. Sosef één heel groot bedrijf. Arend-Sosef dus met een vijftal vestigingen in Nederland en waar zo'n 300 man/vrouw werkzaam was. Volgens de directeuren heeft het gebrek aan investeringen in de Nederlandse tuinbouw het bedrijf de das om gedaan. Waar in het verleden jaarlijks zo'n 500 ha. aan nieuw glas in de Nederlandse tuinbouw werd bijgebouwd, is dat in 2014 niet eens een tiende deel daarvan. En aan bestaande kassen wordt net wat later of niet aan de noodzakelijke revisie gedaan, omdat de kas van de eigenaar van de kas leeg is. En natuurlijk heeft, ehh had, Arend-Sosef een breed scala aan producten en diensten, maar als de sector niet investeert, dan valt er dus geen droog brood te verdienen.
Overigens gaan er 'opeens' geluiden dat het bedrijf 'niet hard genoeg was'. Dus niet de ingestorte investerings- en innovatiedrang van de thuismarkt, de vaderlandse tuinbouw, zou de oorzaak zijn, maar het bedrijf had 'harder' moeten zijn. Papegaaiend hoor je nu overal dit soort geluiden, maar hoe zinvol en reëel is dat? Had men dan keihard 'nee' moeten zeggen bij de uitonderhandeling van de prijs van een nieuwbouwkas die men nu nog wel als order heeft opgestreken? Of had men juist keihard 'ja' moeten zeggen tegen een prijs voor een kas die ze nu niet hadden en waar dan onder de streep (veel) geld bij had gemoeten? Of had men bij de reorganisatie van een jaar geleden niet 35 maar 150 man/vrouw eruit moeten gooien? Wat is hard? En hoe reëel is het om van de buitenkant een mening te hebben over een bedrijf dat de kenmerken sociaal, bevlogen en doordrenkt van kennis en kunde met zich meedraagt?
Arend-Sosef was een grootse naam met grootse directeuren, grootse producten en diensten en grootse medewerkers. Over de kop gegaan is een goede werkgever, het aantal werklozen in Nederland groeit weer gestaag door en de sector tuinbouw is er ook zeker niet bij gebaat. Waar nu nog door veel toeleveranciers en kennispartijen in de tuinbouw wordt geëxporteerd naar nieuwe markten en de vraag naar onze Hollands materiaal en onze Hollandse kennis nog enorm is, mag men zich afvragen hoe dat over 10 jaar is. Wat gebeurt er met de collegabedrijven van Arend-Sosef en moet een Nederlandse tuinder dan wellicht materiaal en kennis importeren? Kassenbouwers uit Polen en machinebouwers uit China. Je moet er toch niet aan denken…? Scenario's die lang niet voor mogelijk werden gehouden, zijn ineens niet meer zo onwaarschijnlijk.
Om dit alles te voorkomen, is de oplossing eigenlijk heel simpel: er zal geïnvesteerd moeten worden. Tuinders moeten eindelijk weer eens geld gaan verdienen. Dus laten we hopen dat die gezonde en mooie producten dit jaar massaal aftrek vinden en zeer goed worden betaald. Wellicht is het warme weer van 2014 de redding! Enerzijds hebben tuinders veel minder kosten omdat ze in vergelijking met een koud jaar veel minder gas hoeven te verstoken. En anderzijds hebben Nederlandse gezinnen ook veel minder stookkosten en kunnen we deze besparing hopelijk investeren in de tuinbouw. Die vele honderden euro's die we met dit lenteachtige winterweer besparen op de energierekening kunnen we gebruiken voor de koop van gezonde groenten, mooie bloemen en schitterende planten. 'Help de tuinbouw de winter door', hoewel de winter gelukkig lekker zomers is. Als wij en andere Europeanen nu massaal aan de groenten, bloemen en planten gaan, gaan we er zelf op vooruit (gezond, genot) maar stimuleren we tevens een top-sector binnen onze economie. En als die weer draait en investeert en belasting betaalt, komt dat weer ten goede aan de schatkist en dus aan de consument. Soms zijn dingen zo makkelijk, dat je moet uitkijken dat ze niet moeilijk worden gemaakt.
Maar wacht, we vergeten een grote kracht in dit verhaal. De overheid! En een semi-overheidsbedrijf als GasUnie. Want die zorgen er uiteraard wel weer voor dat dit simpele en doeltreffende plan de vuilnisbak in kan. Hoe dan? Nou allereerst door zowel de tuinder als de consument nu al voor het twaalfde jaar op rij meer energiebelasting te laten betalen. Dus leuk die lagere afname, maar het minderverbruik wordt helaas weer negatief gecompenseerd door de afdracht die we per m³ gas en kWh elektra aan de overheid moeten doen. En de stijgingen vallen niet in de categorie van 'een procentje per jaar'. De tarieven zijn het laatste decennium duizelingwekkend hard gestegen. En de stijging lijkt nog lang niet ten einde. Overheid bedankt!
Ten tweede betalen (o.a.) tuinders in 2014 opeens weer veel meer per m³/uur voor het door een onderdeel van GasUnie transporteren van het gas. Tuinders en andere grootverbruikers hebben een paar jaar lang een soort van korting gehad als compensatie voor het jatten van vele honderden miljoenen (of waren het miljarden?) door semi-overheidsbedrijf GasUnie in het verleden. Wel heel makkelijk is hier door de overheid en standsorganisaties en met absoluut te weinig inmenging en stem van specialisten een akkoordje bereikt qua 'kleine korting voor een paar jaar als zoethoudertje'. Nou, met de flinke stijging die per 1-1-2014 weer aan de orde is en die 'doodleuk' pas in 2014 zelf wordt gepubliceerd, weten we wel weer hoe laat het is. Eerst zijn we genaaid, dan krijgen we een lolly en nu dichten we weer een gat in een begroting. Genaaid worden zonder het te voelen, behalve het voelen in je portemonnee. Een kleine tuinder betaalt een paar honderd euro per jaar meer, een grote een paar duizend euro en de echt grote jongens boven de tienduizend euro. Overheid bedankt! Belangenbehartigers bedankt!
En tenslotte zien we nu pijnlijker dan ooit dat de gasprijs gestuurd wordt. Zojuist vielen er hier in 's-Gravenzande nog dertien mussen van een dak. De kinderen van de buren zwemmen alweer in het waterbassin en de strandtenten gaan niet in april pas open, maar willen dat volgende week al doen. En wat doet de gasprijs voor 2015 en verder? Juist, onveranderd rond het veilige niveau waar we al ruim drie jaar op zitten. Wars van vraag en aanbod, wars van tjokvolle voorraden en wars van overschotten hebben 'ze' het fantastisch voor elkaar. Geef het volk (droog) brood en spelen, maar laat ze vooral niet weten wat voor smerig spel er gespeeld wordt. Dit allemaal beschouwend word je nog somberder als je denkt aan een bedrijf als Arend-Sosef. Zij hebben het niet gered en zijn vergaan in de duistere wereld waarin we anno 2014 in leven. Arend-Sosef, tot AS zijn zij vergaan… Hopelijk volgt er een herrijzenis. Maar of dat erin zit? Waarschijnlijk niet.
Geniet van uw brood en van de Spelen!
Gerad van Antwerpen
NIFE Energieadvies
www.nife.nl
