"Un An Nou Fericit!"
Gerard van Antwerpen over vrij Europees werkverkeer
Un An Nou Fericit! Ofwel: gelukkig nieuwjaar, maar dan in het Roemeens! We zijn begonnen aan een nieuw kalenderjaar en sinds een paar dagen zijn we in Nederland weer een flink aantal Europese medewerkers rijker. De Bulgaren en Roemenen maken inmiddels deel uit van het vrije Europese werkverkeer en dat is in Nederland niet onopgemerkt gebleven. Zo is één van onze krantenjongens opeens Bulgaars, hebben we al een Roemeense klusjesman aan de deur gehad en wordt er naar verwachting in maart bij ons in de buurt het eerste Pools-Bulgaars-Roemeens restaurant geopend. PoBuRo gaat het heten en ik verheug me nu al op de menukaart.
Werkend Nederland is natuurlijk wel een beetje in rep en roer. Want laten we eerlijk zijn: we staan niet allemaal te springen om de toetreding van de Igors en de Rodeons, de Bulgaarse Pieten en Roemeense Jantjes. Veel personen die deel uitmaken van onze beroepsbevolking vrezen dat hun baan of toekomstige baan wordt ingepikt door een Oost-Europese medemens. En natuurlijk niet alleen de autochtonen, ook de Polen zijn bang dat hun nu hetzelfde gebeurt als wat ze zelf ooit hebben 'aangericht'. Namelijk het destijds door veel werkgevers inruilen van een goede Nederlandse arbeidskracht voor een even goede, betere of in ieder geval niet veel slechtere Poolse kracht, dreigt hun nu zelf te overkomen. In de sectoren waar het opleidingsniveau niet (direct) leidend is maar veel meer het werk dat met een gezond arbeidsethos wordt gedaan, gaan werkgevers kijken of er verder bezuinigd kan worden. Of beknibbeld, dat lijkt me een beter woord.
Met de recente feestdagen heb ik weer eens een aantal bekenden (familie, wat verdere vrienden) gesproken, die je normaal niet zo veel ziet. Zo sprak ik met een neef van me, die chauffeur is voor een groot transportbedrijf en voornamelijk rijdt in de bevoorrading en distributie van grote supermarkten. Dus laden bij de distributiecentra en lossen bij de supermarkt. Het begon positief in de zin van 'Nederlanders klagen wel, maar wij rijden alleen maar meer en duurdere levensmiddelen naar de buurtsupers. Dus zo slecht zal het nog wel niet gaan met ons', maar daarna kwam de negatieve kant. 'Maar die Polen hè!'. Ik vroeg nog quasi verbaasd: 'Maar die eten en drinken toch ook?'. Wat blijkt: Poolse chauffeurs pikken massaal de 'ritten' in van de grote, gerenommeerde Nederlandse transportbedrijven. Op een rit van een totale kostprijs van zo'n €300,-, duikt de Pool er een tientje onderdoor en kaapt zo de rit weg. En dat er dan eens een kratje cola sneuvelt tijdens het rijden of dat er drie flessen wodka missen uit de lading (grapje), ach, dat (b)lijkt de grote supermarktmeneren niet te boeien. En ik snap best dat als je duizenden ritten per dag doet, dat een tientje per rit veel geld is. Maar er is ook nog eens zoiets als kiezen voor kwaliteit en het steunen van de economie. En ik heb het hier zeer zeker niet over termen als 'eigen volk eerst!', maar werkgevers hebben mijn inziens ook de simpele plicht om naar het belang van ons allen te kijken. Landsbelang! Ik heb uiteraard niets tegen Oost-Europeanen, maar zij hebben een eigen land, net als wij. En ons land heeft de laagste economische groei van alle 'rijke' Europese landen. Goh, hoe zou dat nu komen? Waar Obama met o.a. zijn beleid in schaliegas heel duidelijk zijn eigen economie stelt boven welke dan ook, zijn wij hier in Nederland weer eens lekker 'Europees' bezig. Met een sterke vergrijzing in combinatie met een steeds verder oplopende werkloosheid, gaan we sombere tijden tegemoet.
Ook sprak ik een vriend van me die ambulant medicus is. Hij had een mooie opdracht binnen, namelijk de alcoholcontrole bij de wegwerkzaamheden van een snelweg waar lang en flink aan de weg wordt gewerkt. Ik zei tegen hem dat hij mij dan mooi kon waarschuwen als er een controle is (niet dat het nodig is hoor, maar dan laat ik die tweede kersenbonbon voor de zekerheid liggen…), maar ik had het verkeerd begrepen. Het betreft de dagelijkse controle van alle wegwerkers. Uit veiligheid en contractueel moeten die altijd nuchter zijn tijdens het werk en hij controleert namens de aannemer(s) of het personeel ook daadwerkelijk alcoholvrij is. Op mijn vraag of het tegenwoordig veel buitenlands personeel betreft, antwoordde hij 'ruim 80%!'. Oost-Europees, Zuid-Europees en af en toe nog wat verdwaalde Hollanders. Reden: geld. Weer wordt er om letterlijk een paar eurootjes per medewerker per uur liever gewerkt met allochtonen dan met autochtonen. Dus ook met het aanleggen van een nieuwe snelweg is onze welvaart snel weg. En ook hierbij vroeg ik even door naar de kwaliteit van de mensen. Hard werken: natuurlijk! Veel accepteren: natuurlijk! Maar beter en veiliger? Nee, dat kan toch niet echt gezegd worden. Dus ook weer een voorbeeld waarbij we ons af mogen vragen of we voor de lange(re) termijn wel de goede keuzes maken als werkgevers. En of de Staat niet eens met ideeën en oplossingen moet komen in plaats van het aller-aller-allerbraafste jongetje van de klas te moeten zijn en te verwijzen naar de vrijheid van het Europese werkverkeer.
De koopkracht van ons land gaat ver achter blijven ten opzichte van een groot aantal landen om ons heen en dat is natuurlijk zeer zorgwekkend. De eigenaar van een restaurant die er voor kiest om Bulgaarse Svetlana als serveerster in dienst te nemen omdat die wat goedkoper is, vergeet dat hij er op microniveau aan bijdraagt dat de Nederlandse bestedingsruimte achteruit gaat. En hij dus minder klanten krijgt en de klanten die wel komen minder zullen besteden. Het glas is dan niet meer half vol, maar helemaal leeg. En zijn portemonnee ook.
De bouwonderneming die er voor kiest om de Roemenen Dumitru en Nicolae te laten bouwen en slopen in plaats van Henk en Karel, zal de aanbesteding dan misschien wel winnen op prijs, maar het leidt er wel toe dat Henk en Karel over tien jaar geen nieuwbouwhuis kunnen betrekken, maar drie hoog achter in de stad moeten gaan wonen.
De tomatentuinder die er voor kiest om de Polen Andrei en Janusz de tomatenplanten te laten 'dieven en draaien' houdt dus wel een leuk centje in zijn zak, maat vergeet dat Berry en Piet de klus nu niet meer hebben. En dat zij in de supermarkt geen snoeptomaatjes, een stoplichtje paprika's of aubergine voor de BBQ kopen. Om maar te zwijgen van een nieuwe spijkerbroek bij de plaatselijke kledingzaak, een slagroomtaart bij de bakker om de hoek, uit eten bij die geweldige bistro of een nieuwe was- en droogmachine bij de witgoedspecialist.
Mark Rutte riep vorig jaar enigszins wanhopig dat we meer moesten gaan besteden en uitgeven. Want we zijn weliswaar een exportland, maar onze (aanzienlijk aantal) midden- en kleinbedrijven kunnen alleen maar overeind blijven bij een goed draaiende economie. Maar goed, dan moeten we wel wat te besteden hebben! En daar kunnen alle werkgevers hun steen(tje) aan bijdragen. Met die stenen kan je dan weer eens gaan bouwen aan een economie die echt uit het slop komt en structureel groeit. En al doen we dat met zijn allen niet, dan glijden we af naar bedenkelijke niveaus. Veel meer armoe, maar dan weer wel lekker zelfgestookte wodka!
Proboszcz! Oftewel proost! Laten we toasten op een rationeel 2014!
Gerad van Antwerpen
NIFE Energieadvies
www.nife.nl
