De instabiliteit van planningsprocessen
Met een beter begrip van de wijze waarop planningsprocessen verlopen, bijvoorbeeld bij de inrichting van het landelijk gebied, kunnen participanten in deze processen omgaan met de onvoorspelbaarheid en onzekerheid, zegt Wim Timmermans. In zijn proefschrift 'Innovative land use and green planning in relation to Complexity Theory' analyseert hij een aantal cases in Europa.
"Planningsprocessen zijn vaak stabiel," zegt hij, "maar ze kennen ook soms zeer onstabiele fasen. Daardoor is de uitkomst vaak onvoorspelbaar. Eén persoon kan het hele proces beïnvloeden. Niet alleen een projectleider, maar ook bijvoorbeeld een burgemeester met eigen ideeën of één enkele boer uit het gebied. Ook de financiën kunnen een planningsproces ineens een heel andere kant uitsturen, volledig los van inhoudelijke aspecten. Nog te vaak wordt planning gezien als een lineair proces, waarin een ambitieus programma in heldere stappen wordt afgewerkt tot aan de besluitvorming en uitvoering. Daarbij wordt onvoldoende rekening gehouden met persoonlijke ambities, de belangen van relevante actoren of plotseling optredende maatschappelijke discussies."
De belangrijkste vraag die Timmermans in zijn onderzoek wilde beantwoorden was: 'Is er een algemeen patroon dat leidt tot duurzame innovatie in planningsprocessen?' Hij onderzocht die vraag vanuit de positie van een 'praktijkman' die betrokken is bij een stabiel en evenwichtig planningsproces en onverwacht wordt geconfronteerd met het uit de hand lopen ervan. Daarbij gebruikt hij de complexiteitstheorie om een theoretisch model te construeren om een beter begrip te krijgen van het verloop van planningsprocessen. Hij deed dat aan de hand van enkele praktijk cases: de aanleg van zogenoemde 'stadsducten' over de A16 en de hogesnelheidslijn bij Breda, de ontwikkeling van het gehucht Vila Verde in Galicië dat de krimp in die regio 'overleefde' door een nieuwe aanpak van gezamenlijk agrarisch ondernemen en de 30 jaar durende pogingen om versnippering van landbouwgrond in Galicië tegen te gaan. Recent hebben die tot succes geleid toen meer dan 70.000 hectare bos in een keer in vlammen op ging waardoor het niet langer als een specifiek agrarisch probleem werd gezien. Daarnaast ontwikkelde hij een op de complexiteitstheorie gebaseerd model voor een geïntegreerde regionale aanpak van adaptatie aan klimaatverandering (in het kader van het F:ACTS! Project).
Bron: WageningenUR