Er is momenteel een breed debat gaande over verpakkingen, waarbij het zowel gaat over de gebruikte materialen als over de opruiming en/of recyclage. Mauro Salini, voorzitter van de Italiaanse vereniging ProFood die 14 fabrikanten van plastic verpakkingen (waaronder ook voor de AGF-sector) verenigt, gaat op het debat in. De organisatie vertegenwoordigt een omzet van € 1,5 miljard, 4.500 werknemers en 70% van de productie in Italië.
Het lijkt erop dat verpakkingen de laatste tijd voor sommige AGF’ers een probleem zijn geworden. Wat denkt u?
Ja, er is een aanval op verpakkingen in het algemeen en op groente- en fruitverpakkingen in het bijzonder, met name plastic verpakkingen. Enerzijds zie je een aanval in de media (maar in hoeverre is de consument het daarmee eens?) en anderzijds zijn er wetgevings-initiatieven op nationaal en vooral EU-niveau die groente- en fruitverpakkingen in plastic bestraffen. Een nieuwe Europees voorstel voor een verordening betreffende verpakkingen en verpakkingsafval (Packaging and Packaging Waste Regulation – PPWR) stelt in bijlage V van artikel 22 voor alle verpakkingen voor groenten en fruit met een inhoud van minder dan 1,5 kg te verbieden en het los te verkopen.
Wat plastic verpakkingen betreft, is het voorstel voor de nieuwe verordening bijna paradoxaal, aangezien onze producten al voldoen aan de kenmerken die andere delen van de PPWR voorzien op het gebied van recyclebaarheid en gerecycled gehalte.
Dit alles doet zich voor op een moment dat de storm, ontketend door de pandemie, net is gaan liggen. Want in die periode was het belang van een van de functies van verpakkingen, met name het beschermen van het product en zodoende de gezondheid van de consument, weer toegenomen.
Wat vindt u van het voorstel omtrent de PPWR?
Het voorstel heeft een aantal verdiensten, al zijn die eerder beperkt, maar veel gebreken. In de eerste plaats zou de verordening waarschijnlijk leiden tot een sterke stijging van de kosten (en wie zal dat betalen?) met weinig of geen voordeel voor het milieu.
Maar de grootste schade zal vooral de hele toeleveringsketen treffen. Telers zullen hun oogst- en conserveringsmethoden radicaal moeten veranderen en zouden mogelijk meer claims krijgen door het onvermijdelijke bederf van product in bulk. De logistiek zal worden gedwongen rekening te houden met een kortere gemiddelde levensduur van de groenten en fruit, want er zal geen bescherming zijn voor het product. De distributie zal moeten evolueren van een beredeneerd beheer van de aanbodmix van bulk/verpakt product naar enkel los product, met een toename van de uitval wegens onder meer oncontroleerbare variabelen (bijvoorbeeld ongemanierd gedrag van bepaalde consumenten op het verkooppunt). En ten slotte is er ook nog de consument zelf, want in welke omstandigheden zullen aardbeien geplukt in Huelva of in Basilicata, die los naar Hamburg worden vervoerd, aankomen?
Daarom moeten niet alleen Italië, maar alle grote Europese groente- en fruitproducerende landen en de hele agrovoedingsketen een duidelijk standpunt innemen tegen de PPWR.
Hoe verhouden papier en plastic zich?
Een van de hoekstenen van onze communicatie is dat er geen goede of slechte materialen of producten bestaan, alleen juiste of foute toepassingen. Elk materiaal kan in de markt de ideale toepassing vinden.
Juist het concept dat tussen wegwerpverpakkingen geen onderscheid maakt tussen de verschillende materialen, toont aan dat er hier geen sprake mag zijn van concurrentie tussen verschillende materialen, maar van een beredeneerde vergelijking, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten zoals levenscyclusanalyses, tussen losse en verpakte producten in de hele toeleveringsketen.
Uiteraard is er concurrentie tussen verschillende producten en materialen, en de inspanning om trends en de (veronderstelde) behoeften van consumenten te volgen. Maar dat is een andere kwestie.
Is plastic vervuilend?
Alle kunststoffen zijn recyclebaar en de recycling van plastic neemt toe. Bovendien is Italië een van de landen in Europa die het voortouw neemt op dit gebied.
Verpakkingen voor groenten en fruit vormen daarop geen uitzondering, integendeel, de recycling van PET- en geëxpandeerde polystyreentrays is uit de experimentele fase gekomen en wordt een belangrijke stroom binnen het systeem dat het Italiaanse Consortium voor de Inzameling, Recycling en Terugwinning van Kunststof Verpakkingen (CoRePla) opzet. Natuurlijk vormen plastic producten die in het milieu en vooral in de zeeën terechtkomen een probleem. Maar nogmaals, het probleem is niet het materiaal, maar foute toepassingen en gedrag. Want in Europa zijn er voldoende middelen en diensten voor het verzamelen, sorteren en recycling van plastic.
We mogen ook de kenmerken van de distributieketen en de gebruiksmethoden niet vergeten, gericht op een correct afvalbeheer, wat het risico op afvalverspreiding in het milieu vermindert.
Hoe zijn de verpakkingen van groenten en fruit de afgelopen 10 jaar veranderd?
Wat plastic betreft, is PET vandaag de dag het belangrijkste plastic waarmee trays en punnets worden gemaakt. De verspreiding van PET maakt het gebruik van steeds meer gerecycled PET mogelijk.
Dit betekent het uitvoeren van recyclingprojecten in een "gesloten kring" ("van tray tot tray"), zonder de waarde van het materiaal te reduceren van "edele" naar minder "edele" producten. Onze bedrijven zijn al lang bezig met wat nu "ecodesign" wordt genoemd: het verminderen van het gewicht van verpakkingen met dezelfde prestaties en het verhogen van de prestaties om de houdbaarheid te garanderen.
Hoe dan ook is er op de markt een transitie gaande van plastic naar karton, vooral omwille van anti-plastic campagnes in de media. Maar er zijn geen gegevens die wijzen op een duidelijk overwicht van een van beide materialen qua ecologische duurzaamheid.
Hoe zijn de verpakkingsprijzen vergeleken met pre-corona en de periode vóór de oorlog?
Het is onmogelijk om hierop een eenduidig antwoord te geven, er zijn te veel variabelen. Maar de impact van de elektriciteitskosten is natuurlijk onmiskenbaar. Een gunstig effect van de kostenstijging is de grotere aandacht voor het vermijden van oververpakking, maar die kwestie was sowieso niet wijdverspreid in de AGF-keten.
Kunt u wat vertellen over de vereniging?
ProFood is een groep binnen Confindustria, die 14 Italiaanse bedrijven verenigt die plastic verpakkingen produceren voor voedingsproducten. De bij ProFood aangesloten bedrijven hebben ongeveer 4.500 werknemers in dienst in 29 productievestigingen in Italië en in het buitenland, realiseren een omzet van € 1,5 miljard en vertegenwoordigen meer dan 70% van de Italiaanse productie in de sector.