Nog geen maquette
Willem Brandenburg won samen met externe partners (Job Schipper van Hortimare en Carola Helmendach van Economische Impuls Zeeland) de Business Challenge 2010 van de Plant Sciences Group. Daarbij presenteerden Brandenburg en collega’s nog geen maquette, of andere concrete ontwerpen van de aanstaande zeeboerderij. “De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we nog niet precies weten hoe we de boerderij gaan vormgeven.” Wat we hebben gepresenteerd is het basisprincipe: op onze zeeboerderij willen we gebruik gaan maken van al die waardevolle voedingsstoffen die nu als afval de zee instromen. Op land dreigt al een tekort aan fosfaat. Voor een deel komt dat fosfaat nu ongebruikt in het sediment op de zeebodem terecht.”Met een ‘boerderij op zee’ kiezen de onderzoekers duidelijk niet voor de weg van de minste weerstand. “Nee, traditionele landbouw op land is natuurlijk makkelijker. Maar als je weet dat de agro-voedselproductie in 2050 moet verdubbelen, dan weet je dat je op land in de problemen komt. Het kán wel op land, maar dan moet je ook niet meer beginnen over olifanten, orang utans of het Amazonewoud. Je ziet nu al dat de productie op land in de knel komt met natuurlijke ecosystemen als je voedsel wilt verbouwen en ook nog biomassa voor brandstoffen.”
Onder andere in Zuid-Oost Azië wordt nu al zeewier geteeld, maar dat gebeurt volgens Brandenburg op een weinig duurzame manier. “Daar wordt dierlijke mest in zee gebracht om de groei van zeewier aan te jagen. Dat is extreem vervuilend. In zee zitten al nutriënten genoeg. Met ons rivierwater gaan tonnen stikstof, fosfaat en kalium de zee in. De kunst is om die voedingsstoffen er op een goede manier uit te halen. Dat wordt de belangrijkste vraag die we -mede met de 25.000 euro van de business challenge- willen beantwoorden.”
Zeesla
In plaats van achter een kropje knisperende sla hoeven we van Brandenburg in 2050 niet per se met z’n allen achter een bord zilte zeesla te zitten. “Zeesla kun je bij uitstek inzetten in een geïntegreerd systeem met visproductie. Veel visteelt gebeurt nu op basis van eiwitten uit vismeel. Daarvoor heb je uiteindelijk minstens tweemaal zoveel kilo’s wild gevangen visjes nodig als je er uiteindelijk aan kweekvis uithaalt. Maar de eiwitten uit zeesla zijn ook heel hoogwaardig. Daar kun je ook kweekvis mee voeren.”Niet alleen kweekvissen moeten aan de zeesla, ook de mens kan zonder problemen verschillende zeewieren eten. “Dat doen we ook al”, weet Brandenburg. “De bladen die Japanners om hun sushi doen zijn bijvoorbeeld van roodwieren. En de agar waar we soep en andere gerechten mee binden komt uit kelp. Al met al komen er bijzonder hoogwaardige stoffen, waaronder eiwitten, uit zee. Je moet ze er alleen uit weten te halen.”
Off-shore boer
Een van de grote problemen die de ‘zeeboeren’ met hun plan willen aanpakken is de groeiende behoefte aan schoon zoet water. Daarbij zijn ook combinaties denkbaar met andere vormen van zilte of zoute landbouw, denkt Brandenburg. “Gewassen als zeekraal of zeeaster kun je op land telen met brak water. En voor iedere ton zeesla die je uit een zeeboerderij haalt, haal je ook minimaal 700 liter bruikbaar brak water op het land. Voor de kust van bijvoorbeeld Mauretanië zou je dus heel goed zeesla kunnen telen voor de viskwekerij en tegelijk het brakke water gebruiken om in de woestijn zilte groenten te telen. En nee, dan kom je niet in conflict met de rijke ecosystemen die daar voor de kust liggen. Wij mikken met de zeeboerderijen namelijk op plaatsen die veel verder ‘off shore’ liggen dan de natuurlijke ‘opwellingsgebieden’ waar het rijke Waddengebied voor de West-Afrikaanse kust van profiteert.Vlotjes op de Oosterschelde
Dit voorjaar zal onderzoeksassistent Julia Wald de eerste ervaringen op doen met teelt van zeewieren op praktijkschaal. “We zullen gaan werken met drijvende modules, een soort vlotjes, waar we met rekken en draden wier aan kunnen hangen. Ik zal mij onder andere gaan buigen over de vraag welke systemen het beste zijn voor welk ‘zeewier’-gewassen. Zoals een akker met aardappels er anders uitziet dan een graanakker, zo zal je ook op zee verschillende systemen krijgen voor verschillende wieren. Daarbij zullen we ook moeten kijken naar ziekteverwekkers op zee. Vragen genoeg!”Zeewier-bijeenkomst in Nieuwspoort
In februari organiseert de Plant Sciences Group in Nieuwspoort in Den Haag een zeewier-event, met onder andere bijdragen van dr. Henk Bleker, staatssecretaris Economische zaken, Landbouw & Innovatie en Marten Wiersma, lid Gedeputeerde Staten van de provincie Zeeland. De bijeenkomst is alleen toegankelijk voor genodigden. Wilt u een uitnodiging voor deze bijeenkomst ontvangen? Neem dan contact op met Hein Korevaar.Bron: Nieuwsbrief Plant Sciences Group