ABN-AMRO:
"Sector moet zorgen dat smaak belangrijker blijft dan productie"
ABN AMRO verwacht voor dit jaar de hoogste economische groei in tien jaar. De groei wordt breed gedragen: de werkloosheid neemt verder af, de lonen nemen toe en het consumenten-vertrouwen laat een stijgende lijn zien. Dit stimuleert de consumentenbestedingen. Maar ook de export neemt verder toe. En dat is goed nieuws voor de agrarische sector, die sterk export gedreven is. Maar hoewel de verwachtingen positief zijn, zijn de risico's niet verdwenen.
Groenten & Fruit: Vooral kwaliteit en leverbetrouwbaarheid belangrijk
De prijzen van fruit zijn sterk afhankelijk van vraag en aanbod en door sterke concurrentie staan de prijzen onder druk. Wel is er een duidelijk verschil tussen de concurrentiepositie van bijvoorbeeld appels ten opzichte van peren. De Nederlandse peren hebben een sterke positie in Europa, maar voor appels geldt dat er sterke concurrentie is vanuit het zuidelijk halfrond. Bovendien is, met behulp van EU-subsidies, de productie uit Polen toegenomen Door de Rusland boycot komen die Poolse appels ook meer op de Duitse markt die juist voor Nederland belangrijk is.
De prijs van Nederlandse glasgroenten hebben in 2015 en 2016 een mooi herstel laten zien De markt lijkt verzadigd en concurrentie moet op andere factoren plaatsvinden dan op prijs. Dat gebeurt ook: de Nederlandse groentesector onderscheidt zich op kwaliteit, smaak en leverbetrouwbaarheid. Hierdoor is de positie van de Nederlandse ondernemer de laatste jaren ook aanzienlijk verbeterd in West-Europa.
Leverbetrouwbaarheid naar supermarkten bleek belangrijk toen de slechte groente-oogst in Spanje zorgde voor lege schappen in supermarkten in Europa. Maar met name de constante kwaliteit is belangrijk nu steeds meer consumenten letten op de herkomst en smaak van hun producten. Uit onderzoek van het GFK blijkt dat het aandeel mensen dat erop let waar hun groente en fruit vandaan komt is gestegen van 26% in 2015 naar 30% in 2016. De sector zal dus moeten zorgen dat smaak belangrijker blijft van productie. Voor 2017 verwacht ABN AMRO dat de druk op de prijzen blijft bestaan, maar dat de volumes voor groente & fruit met 2% zullen toenemen. De sector heeft geïnvesteerd in, op de consumentgerichte verpakkingen en dat heeft zijn vruchten afgeworpen.
In het teken van Brexit
Voor de agrarische sector betekende de Brexit onzekerheid. Onzekerheid over de koers van het Britse pond. Onzekerheid over de gevolgen van Brexit voor de economie van het Verenigde Koninkrijk en onzekerheid over eventuele handelsbeperkingen. Er wordt jaarlijks voor circa EUR 6 miljard aan landbouwproducten naar het Verenigd Koninkrijk geëxporteerd. Daarmee is het Verenigd Koninkrijk het op twee na belangrijkste exportland voor de Nederlandse landbouw. De export naar het VK daalde dan ook toen het nieuws bekend werd over de uitslag van het Brexit referendum. Maar de daling van de uitvoerwaarde bleef nog beperkt (-2%) en was voornamelijk te danken aan het pond, die naar een dieptepunt van EUR/GBP 1,35 naar EUR/GBP 1,10 zakte. Het VK-consumentenvertrouwen bleef namelijk overeind en ook een gevreesde recessie bleef uit.
Door softe Brexit nog groei in 2017
ABN AMRO verwacht dat in het Verenigd Koninkrijk voor 2017 en 2018 de groei lager zal liggen dan in 2016, maar van een recessie zal geen sprake zijn. Voor het pond verwacht ABN AMRO in 2017 een stabilisering, maar als in 2018 de gevolgen van een Brexit duidelijker zullen worden, zal het pond naar verwachting weer dalen. Of en in welke mate de Brexit invloed heeft op de export van landbouwproducten naar het VK is van verschillende factoren afhankelijk. Allereerst natuurlijk de koers van het pond, maar ook de consumentenbestedingen in het VK en ten slotte hangt veel af van het verloop van de onderhandelingen. Vooralsnog gaan we uit van een softe Brexit, waarbij de onderhandelingen relatief soepel verlopen en de verhoudingen tussen de EU en het VK positief blijven. Dit betekent dat de invloed van een Brexit voor 2017 beperkt zal zijn, maar in 2018 zal er meer onzekerheid komen.
Verkiezingen Frankrijk en Duitsland vormen een risico
Net zo belangrijk als wat er in het Verenigd Koninkrijk gaat gebeuren is wat er in Duitsland en Frankrijk gaat gebeuren, nu de verkiezingen voor de deur staan. De Duitse economie staat er goed voor, maar grote hervormingen van de Duitse economie zijn uitgebleven, waardoor de vraag ontstaat wat er gaat gebeuren na de Duitse federale verkiezingen in september dit jaar. Ook in Frankrijk zijn er dit jaar verkiezingen. De Franse economie blijft wat achter ten opzichte van een aantal andere landen in Europa en de Franse verkiezingen zullen spannend worden. Het rechts-populistische Front National is volgens de peilingen populair. Zij pleiten voor het uittreden uit de EU. De kans dat zij de grootste partij worden is vooralsnog klein. Maar het anti-Europese sentiment in Europa is onmiskenbaar.
Gemengde signalen in de agrarische sector
De ondernemers in de landbouw zijn positief gestemd: ze zijn positief over de economie en ze verwachten voor 2017 een groei van de inkomsten. Toch hangt de sector een aantal uitdagingen boven het hoofd, naast de onzekerheden in Europa. Allereerst is de aantrekkende melkprijs gunstig voor de melkveehouders, maar de fosfaatregelgeving kan grote gevolgen hebben voor de inkomensontwikkeling van deze branche. Daarnaast biedt de hogere prijs voor varkenshouders hoop en voor de akkerbouw geldt een gemengd beeld: er is meer rendement te behalen op aardappelen en uien, terwijl het spilgewas graan nog onder druk staat. Ook in 2017 zal de graanprijs nog laag blijven; hoge voorraden wereldwijd zorgen voor lagere prijzen. Voor de sierteelt geldt ook dat ze sterk export afhankelijk zijn. Bovendien is de sierteelt meer afhankelijk van het VK, dan veel andere sectoren. En dus blijft voor deze branche de Brexit een belangrijk thema. Ook heeft met name de AGF- branche nog steeds last van de Russische boycot. Terwijl bijvoorbeeld pootgoed en zaaizaad wel Rusland in mag. Al met al verwacht ABN AMRO een volumegroei voor de agrarische sector. Het uitblijven van perikelen omtrent een Brexit, de gematigde groei in de belangrijkste exportlanden en de toename van de consumentenbestedingen betekenen dat de verwachtingen voor de export van agrarische producten en de verkoop van voedingsmiddelen in Nederland positief zijn. Voor 2017 verwacht ABN AMRO dat de volumes met 1,5% zullen groeien, voor 2018 verwacht ABN AMRO een groei van 1%. Wel zullen er verschillen per branche zijn.
Bron: ABN-AMRO