"Ik durfde de serres niet in, overal glas"
Francky: "Die avond om 20u trok er een windhoos door de serres. De windhoos is hier begonnen en vier kilometer verder gestopt. Ons huis is er net aan ontsnapt. Gelukkig waren we in de loods en konden we snel het huis in. Het was een mooie zonnige dag geweest, dan verwacht je je niet aan zo'n storm. Als het rustig was, ben ik voorzichtig gaan kijken: ik durfde de serres niet in, overal glas, er viel er nog constant naar beneden, het regende keihard en het was pikdonker. De volgende dag pas zagen we hoe groot de ravage was: 7.000 vierkante meter serre was compleet weggevaagd... We hebben er ruim een half jaar over gedaan om alles opgeruimd te krijgen en hebben toen besloten de glasoppervlakte te verminderen."
Gits is een echt 'glasdorp'. Francky: "Glasteelt is hier een traditie die startte na WOII. Mijn grootvader was een tabakskweker die in de jaren '50 van vorige eeuw met serreteelt is begonnen: kropsla en tomaten. Die combinatie maakte hier toen iedereen. Mijn vader zette ook serres en ik rolde er als derde generatie gewoon in. Liep tuinbouwschool in Roeselare en begon samen met mijn vrouw in 1989 mijn eigen serrebedrijf. Eerst tomaat/kropsla en sinds 1996 spitsen we ons toe op kropsla."
De teelt
We zijn van de keuken doorgelopen naar de grote aanpalende loods waar de kroppen worden verpakt en geladen voor de veiling. Als de deur naar de serres openzwaait wacht een zee van groen: kropsla van prille plantjes tot robuuste kroppen. Francky: "Wij telen enkel kropsla omdat we ons daarvoor volledig hebben geïnstalleerd : van planten tot rooien, spoelen en verwerken. We kweken hoofdzakelijk grote kroppen. Enkel van 1 mei tot 31 oktober telen we ook kleinere kroppen."
Hoe snel groeit sla? Francky: "Sla groeit in de zomer in 30 dagen uit tot een mooie krop, in de winter duurt dit 100 dagen. Ik heb een teeltplan waar, wanneer en hoeveel ik moet planten om een constante oogst van kropsla te kunnen garanderen. De kleine plantjes kopen we aan bij een gespecialiseerd bedrijf en die planten we dan uit. Er zijn verschillende rassen van kropsla en we wisselen af volgens de tijd van het jaar. In principe verschilt de smaak niet, al kan zomersla toch net een ietsje anders smaken."
Raakt de grond niet uitgeput? Jullie telen enkel kropsla, geen andere groenten. Francky: "We kunnen inderdaad niet gaan 'roteren' met andere groenten-families zoals openluchttelers dat kunnen. Daarom moeten we de grond om de 2 jaar ontsmetten en laten rusten."
Sla heeft de reputatie 'beestjes' aan te trekken. Francky: "Dat klopt. Je kunt niet zonder gewasbescherming. Dat doen we met zoveel mogelijk biologische middelen. Het is ook sterk afhankelijk van het weer. 2016 is een heel goed jaar geweest met koele nachten en mooie dagen."
De serres
Buiten flirt de thermometer met het vriespunt, maar schijnt de zon en in de serres is het best aangenaam. Francky: "Sla heeft vooral licht nodig, meer dan warmte. In de winter hebben we liever min 2 en zon - dan is het makkelijk 15 graden binnen - dan grijs en kil. Als het vriest, moeten we - als er geen zon is - bij-warmen, ook als het grauw en kil is. We verwarmen bovengronds, met warmeluchtblazers."
Sla heeft water nodig, veel water. Francky: "Voor het beregenen gebruiken we regenwater en het gebruikte water, ook van het wassen, vangen we op, filteren we en hergebruiken we."
Het rooien van de sla is best fascinerend. Met een grote riek worden 3 kroppen tegelijk uit de grond getild en op een transportband gelegd. De band brengt de kroppen vanuit het diepste van de serres naar de spoelruimte waar elke krop een douche krijgt waarna - met de hand - de wortel verwijderd wordt en de kroppen voorzichtig in kisten gelegd.
De markt
Kropsla is een vaste waarde in de groenterayon; al krijgt deze 'oersla' best veel concurrentie van diverse 'designersla's' of kant-en-klare mengelingen. Francky: "De gemiddelde jaar-prijs is de laatste elf jaar niet gewijzigd. Er wordt wel minder kropsla gekocht, maar zeker niet minder sla gegeten! Alleen wordt er veel meer 'versneden' sla gegeten, kant-en-klaar in zakjes verpakt en... die komt vaak van buiten België. (zucht) De zakjessla is onze voornaamste concurrent want die kan van overal komen. Het transport mag langer duren door het gas dat in de zakjes zit. ... Verse kropsla moet snel bij de consument geraken."
Van het veld naar de veiling
Van 1 mei tot 31 oktober wordt er iedere dag - op zondag na - sla gesneden. In de winter drie keer per week. Francky: " Wat 's morgens gesneden wordt - sla moet voor 10u gesneden zijn, dan heeft ze nog geen zon gezien en kon ze niet opwarmen - is uiterlijk om 12 u op de veiling. Daar gaat ze de koelcel in om de volgende dag te worden verkocht."
De toekomst
Francky: "We zijn 48 jaar, maar denken zeker nog niet aan uitbollen. (lacht) En nee, een vierde generatie zit er niet in. Onze zoon noch onze dochter zien een overname zitten. Jammer? Ach, je moet er door gebeten zijn, want het is best hard. Vakantie is er nauwelijks en vaak zijn het lange dagen. We hebben onze kinderen volledig vrij gelaten in hun keuze en steunen er hen volledig in. Wij doen het nog steeds met volle goesting, we zien wel wat de tijd brengt."
Voor meer informatie:
LAVA / Flandria
Leuvensesteenweg 130 A
3191 Boortmeerbeek
België
tel +32 (0)15 50 42 50
fax +32 (0)15 50 42 60
lava@lava.be
www.lava.be
www.flandria.be