Teheran: De hoofdstad van Iran, met 9 miljoen inwoners
Schone slaapster
Laten we beginnen met enkele feiten over Iran: het is zo´n beetje de grootste economie in het Midden-Oosten, na Saudi-Arabië en had een geschat nominaal BBP van 354 miljard euro in 2015. Iran heeft ook de één na grootste populatie in het Midden-Oosten (na Egypte) met ongeveer 80 miljoen mensen. Hiervan is naar schatting 60% jonger dan 30 jaar en hoog opgeleid.
"Iran is een schone slaapster", volgens Farzad Pirmoradian van KGP Greenhouses. "Met zo'n grote bevolkingsaantal en zo veel jonge professionals moeten er positieve veranderingen in het verschiet liggen." Pirmoradian is een Iraniër met Nederlandse nationaliteit. Hij werkt voor de Nederlandse kassenbouwers KGP en Gakon en is gespecialiseerd in handelsbetrekkingen met Iran. Pirmoradian verwacht dat er in de komende jaren veel zal gebeuren. "Iran staat open om zaken te doen en de overheid steunt efficiënte technologieën om de landbouw te herstellen. Deze heeft de afgelopen jaren te lijden gehad van droogte."
Daarom investeerde de Iraanse regering in kas- en tunnel productie. "In het verleden zijn veel Iraniërs begonnen met kleine tunnel- en tuinbouwbedrijven, eerst met de kassen van Franse en Spaanse leveranciers en later met lokale technologieën. Iran deed hier veel ervaring mee op en is nu op zoek naar betere technologieën en bereid om er meer voor te betalen."
Serieuze exportmarkten
Volgens Pirmoradian richten deze telers zich voornamelijk op de binnenlandse markt. Maar ook Rusland is zeer geïnteresseerd in de export. "Er zijn zelfs Iraniërs die investeren in kassen in buurlanden. Dit bewijst dat ze serieus zijn over het betreden van exportmarkten."
Geen wonder dat de werkzaamheden voor de eerste projecten begonnen zodra de sancties werden opgeheven. Kassenbouwer VB Group is een van de eerste Nederlandse bedrijven die een kas gaat realiseren Iran, sinds de sancties zijn opgeheven. Na een handelsmissie eerder dit jaar tekenden ze het contract voor de eerste fase van 20 hectare voor een project van totaal 80 hectare dat is geïnitieerd door een groep van Iraanse investeerders.
Investeringen in hightech
Jilles Goedknegt van VB Group legt uit dat de investeerders veel interesse hebben in hightech glastuinbouw en dat ze juist daarom kiezen voor een modern semi-gesloten kas, gebaseerd op het concept van VB. De Venlo kas zal worden uitgerust met uitgebreide klimaat technologie zoals padwalls, ventilatoren en hoge druk nevelsystemen.
"Deze investeerders hebben een achtergrond in andere sectoren, zoals utiliteitsbouw, en hebben daarom een andere kijk op investeren dan traditionele telers", zei Goedknegt. "Ze analyseren het complete beeld, de efficiëntie en het rendement van hun investering. Daarom hebben ze ervoor gekozen om te investeren in high-end technologie omdat het hen meer rendement oplevert. De initiële investering is misschien groter, maar ze weten dat de totale operationele kosten lager zijn."
Start van de grondwerkzaamheden van de VB Group in Iran deze maand. Het project bestaat uit 4 kassen van 4,6 hectare per stuk. Deze kassen zullen worden gebruikt voor de teelt van tomaten, lelies, alstroemeria en rozen.
Goedknegt legt uit dat de Iraanse tuinbouw sector nog in de kinderschoenen staat. "Dit project is één van de eerste echte High Tech projecten in Iran. De Iraanse regering ondersteunt deze ontwikkeling omdat ze slimme en efficiënte landbouw bevorderen, vooral wat betreft waterbesparende praktijken zoals in de glastuinbouw."
Strenge richtlijnen
De Nederlandse kassenbouwer KUBO richt zich ook op het voormalige Perzische rijk. "We hebben onze contacten in Iran geïntensiveerd" zegt Henk van Tuyl van KUBO." De Iraniërs hebben altijd interesse getoond in onze kas oplossingen, maar als gevolg van de handelssancties is het land nooit direct bij ons in beeld geweest."
"Dat is nu veranderd. Dit jaar hebben we het land meerdere malen bezocht en we zijn nu bezig met in totaal tien mogelijke projecten. Er is kapitaal beschikbaar en een serieus aantal investeerders hebben plannen om te investeren in efficiënte technologie voor de productie en export van verse producten naar Rusland."
"Van Tuyl zegt dat er nog wel voorzichtigheid is geboden bij het zakendoen in Iran. "Er zijn strikte richtlijnen die je hebt te volgen. Je moet zorgvuldig onderzoeken of je te maken hebt met personen of entiteiten die niet op de zwarte lijst staan, of het handelsproduct of materiaal is toegelaten is en hoe en aan wie de betalingen worden gedaan."
Problemen met transacties
Problemen met betalingen en geldtransacties zijn dan ook de meest gehoorde klacht van degenen die bereid zijn om zaken te doen met Iran. Terwijl het land openstaat voor handelsbetrekkingen met EU-landen, wordt bedrijven nog steeds geadviseerd om te overwegen of de voorgestelde activiteit is onderworpen aan Amerikaanse sancties. Nederlandse leveranciers en banken worstelen met deze kwesties terwijl van banken in andere Europese landen zoals Spanje wordt gezegd dat ze minder beperkingen opleggen. Hoewel nog steeds terughoudend is de Rabobank momenteel de enige Nederlandse bank die bereid is om transacties te accepteren uit Iran.
Dat is jammer omdat de Iraanse markt veelbelovend lijkt te zijn als we de verhalen van ondernemers die de Iran Green Trade Fair bezochten moeten geloven. Wouter Heezen bijvoorbeeld, directeur verkoop van de Gier Drives was blij met de kwaliteit van de bezoekers op de show. "De Iraniërs die we tegen kwamen we op de beurs hadden een zeer goede professionele houding en zijn gedreven om zaken te doen."
Lage kwaliteit
Volgens Heezen is de Iraanse tuinbouw klaar om een transitie te maken om de kwaliteit te verbeteren met de hulp van betere technologie nu de markt weer open is. "Er wordt al aardig wat geproduceerd in de bestaande kassen in Iran. Velen gebruiken goedkopere imitatietechnologie uit China of Turkije. Door watertekort en de daar uit voorkomende noodzaak om te telen onder plastic of glas willen de Iraniërs investeren in betere systemen en zijn daarom geïnteresseerd om zaken te doen met Nederlanders. Vandaar dat het merendeel van de bezoekers die wij ontvangen op onze stand al bekend is met de technologie en precies weet wat ze zoeken."
Mardenkro was ook aanwezig op de Iran Green Trade Fair om hun scherm middelen te presenteren. Account manager Roger De Jagher bevestigt dat bezoekers oprechte belangstelling toonden. Samen met hun lokale dealer bezocht De Jagher een aantal kassen in Iran om een beter gevoel voor en inzicht in de markt te krijgen.
"Van wat we hebben gezien, is het grootste deel van de kassen low en mid-tech, met slechts een paar hightech kassen. De meeste gewassen die we hebben gezien, waren anthuriums, tomaten en komkommers. Je ziet dat er ruimte voor verbetering is. Door de hitte zijn de meeste kassen uitgerust met een pad & fan koeling en onze schermmiddelen zullen dan ook zeer nuttig zijn voor de Iraanse telers."
Groeiende markt
Hoewel de Iraanse glastuinbouw voornamelijk bestaat uit eenvoudige tunnelkassen en lage- en mediumtech plastic kassen, is er dus zeker een groeiende markt voor hightech glazen tuinbouwkassen. "De markt is net geopend en het zal een lange tijd duren voordat het land zich in de richting van een gevestigde tuinbouwindustrie zal ontwikkelen, maar een paar interessante dingen zijn al zeker gaande", aldus Jelle Boeters van Stolze.
Stolze is momenteel betrokken bij twee Iraanse projecten. "Voor één project zijn we net klaar met de eerste fase van 12 hectare van hightech glas en een andere uitbreiding van 19 hectare wordt verkocht. We werken ook aan een tweede project van elf hectare. Dit betreft ook een moderne glazen kas. Het bevestigt dat er wel degelijk interesse en mogelijkheden zijn om te investeren in high-end tuinbouw.`
Stolze kreeg de orders voor dit project via klanten in Azerbeidzjan, waar ze al meer dan 80 hectare hebben gebouwd.
De projecten zijn bedoeld voor de productie van gewassen zoals komkommers, tomaten en aardbeien. Stolze zal de elektra, klimaat, verwarming en watersystemen installeren. De kas wordt geleverd door een ander Nederlands bedrijf.
Verkiezingen en jumbojets
De toekomst zal uitwijzen of Iran de 'schone slaapster' is die wakker wordt en aan haar beloften voldoet om een belangrijk knooppunt voor de tuinbouw in het Midden-Oosten te worden. Veel invloeden zoals de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november van dit jaar en de Iraanse presidentsverkiezingen in mei volgend jaar zal Irans buitenlandse zaken en de relatie met het Westen zeker beïnvloeden. Echter, de VS gaf onlangs toestemming voor de export van jumbojets naar Iran. En als je een jumbojet kunt verkopen, dan kun je ook een kas verkopen, toch?