Tholen - De energie- en gascrisis heeft grote invloed gehad op de tomatenteelt. Dat ziet ook Joop Verhoeven van Delphy. De Senior Adviseur Tomaat en Paprika vertelt: “Twee jaar terug, in 2021, stond in Nederland 1800 hectare jaarrond tomaten, dat is nu zo’n 50 hectare minder voor het komende seizoen. Dat komt deels ook omdat sommige telers switchen naar komkommers, vanwege de virusperikelen.”
Joop ziet ook een verandering in tomaten plantdata. “Gewoonlijk werd in december driekwart geplant, en een kwart in januari; nu is het meer half om half. Er blijven zelfs tijdelijk afdelingen leeg liggen tot de winter voorbij is.”
De meeste van die tomatentelers zijn goed uitgerust, met wkk en een goed energiecontract, zodat ze ook in de winter goed door kunnen gaan. “Ik verwacht dat in december zo’n 700 ha wordt geplant, in januari nog eens 700, en de resterende 350 ha volgen dan eind februari, begin maart.”
Minder belicht
Joop ziet nog een belangrijke verschuiving in de tomatenteelt: waar we voorheen 800 hectare belichte teelt hadden in Nederland, is daar nu nog minder dan 100 hectare van over. “Oktober was normaal het begin van de belichte teelten, die maand was nu veel rustiger voor mij dan andere vorige jaren.”
Het totale tomatenareaal krimpt dus, en de teelt die eerder belicht was, gaat nu in december/januari van start, maar dan onbelicht. “De telers die wel nog belichten, hebben goede contracten met afnemers en een prijscorrectie in verband met de stijgende energiekosten. Maar over het algemeen kan je zeggen dat de belichte tomatenteelt minimaal is geworden.”
In mei komt alles samen
Vanwege die afname in belichte teelt, houdt Joop z’n hart vast als hij denkt aan de maand mei. “Dan komt alles tegelijk op de markt. Voorheen liep die 800 ha belichte teelt vanaf mei op z’n einde, daar had je geen piekproductie meer. Nu heeft iedereen een piekproductie in mei en juni, en dat gaat meestal gepaard met slechte prijzen.”
Joop verwacht ook dat de totale productie minder hoog uit zal vallen. “Mensen met belichting hadden zo’n 100 kg per vierkante meter, onbelicht gaat dat eerder richting 70-75 kg.” De totale productie gaat dus omlaag, en iemand moet dat gat opvullen. “In het geval van Noord-Europa zal dat waarschijnlijk Marokko zijn. Spanje bijvoorbeeld is net wat minder geschikt voor jaarrond productie; ’s zomers te warm en ‘s winters te donker en koud.”
Andere teeltstrategie om energie te besparen
Joop merkt ook dat energiebesparing een rol speelt in het aanpassen van de teeltstrategie. “We krijgen nu vragen binnen als: We mogen komende maand niet meer dan 0,7 kuub per week verbruiken, hoe moeten we dat aanpakken? Tot voor kort stond alles in het teken van een zo goed mogelijke teelt, nu ligt de focus meer op energiemanagement.”
De gewasverzorging is niet veranderd, dat wil zeggen, eigenlijk moet die nog beter, nog strikter. “Want als je minder energie gebruikt, is je teelt gevoeliger voor schimmelziektes. Je gaat minder stoken, het blijft vochtiger in de kas, en het gewas is vatbaarder voor bijvoorbeeld botrytis. Je moet dus extra secuur werken om dat te voorkomen.”
Die hogere luchtvochtigheid zie je bijvoorbeeld bij telers die van SON-T zijn geswitcht naar LED. “Met SON-T was er veel warmteontwikkeling, dus dan zette je vaker je ramen open. Met LED heb je die warmteontwikkeling veel minder, dus blijven de ramen dicht, terwijl de verdamping door de plant wel gewoon doorgaat. Dat zorgt weer voor mindere kwaliteit van bloem en stuifmeel.”
Teelttips
Tot slot geeft Joop nog wat tips voor de tomatenteelt. “Een belangrijke kwestie is: Wanneer gaan we de buis inzetten, en dan bedoel ik met name de minimumbuis. Soms is een minimumbuis nodig om de plant te prikkelen, en dat moet je zelf instellen, dat doet de computer niet voor je. Bij jonge tomatenplanten is dat vooral in de middag, dan moet-ie meer verdampen dan kan worden opgenomen, dat is goed voor de trosvorming. Dat wordt de komende tijd een uitdaging bij onbelichte tomaten.”
Hoelang moet die piek dan duren? “Bij een jong plantje heb je 1 tot 2 uur nodig, maar hoe ouder de plant, hoe langer die temperatuurpiek moet duren, omdat grotere planten steeds meer warmte kunnen wegkoelen. Je praat dan over een temperatuurpiek van 19-21 graden zonder licht, en 23-25 graden met licht.
De komende weken wordt het extra belangrijk om het gewas minimaal te verdampen, want vocht is de komende twee maanden het grote gevaar.”
Veel bladplukken is daarom het devies. “Je moet extra kort in het blad zitten. Dat betekent ook dat het samenspel tussen arbeid en de teelttechnische mensen goed moet zijn.”
Voor meer informatie:
Delphy
Joop Verhoeven
Senior Adviseur Tomaat en Paprika
Regio: Nederland, België
M +31 (0)6 53 42 72 30
j.verhoeven@delphy.nl