Eind 2023 kreeg Signify van haar bestaande klant Jami Tomatoes BV in Bergschenhoek opdracht voor levering van een full LED installatie. Die LED installatie bestaat uit Philips GreenPower LED toplighting compact (TLC) en Philips GreenPower LED-Interlighting. De installatie levert maximaal 250 µmol/m2/sec aanvullend groeilicht. “De oude hybride-installatie uit 20212 was toe aan een upgrade,” vertelt directeur/eigenaar Michel Zwinkels. “De nieuwe installatie heeft een hogere lichtoutput en verbruikt minder stroom. Daarmee kunnen we het energieplaatje optimaliseren.”
De combinatie van toplicht en tussenlicht is Zwinkels en mededirecteur Jip van ’t Hof goed bevallen. “In een gewas als tomaat wil je niet alleen licht boven in het gewas hebben, maar ook op de wat lager geplaatste bladeren en rijpende trossen”, vertelt Zwinkels. “De combinatie toplicht en tussenlicht levert bij een gelijk lichtniveau meer fotosynthese op dan alleen toplicht. Bovendien zijn het licht en het beetje extra warmte wat lager in het gewas beschikbaar komt, goed voor de gewasactiviteit, de snelheid van afrijping en de vruchtkwaliteit.”
Er staat een hoger investeringsbedrag tegenover, omdat er in feite twee installaties gebruikt worden in plaats van één. Om die reden lijkt tussenlicht wat minder voor de hand liggend te zijn, maar de toegevoegde waarde wordt volgens de teler vaak onderschat. “Wij zijn er zeker van dat we die meerprijs ruimschoots gaan terugverdienen. Tussenlicht heeft hier geen moment ter discussie gestaan.”
Iets meer licht, 40% besparing
Qua lichtniveau is Jami Tomatoes BV er iets op vooruit gegaan. De nieuwe installatie, die geplaatst is door Hortipar, levert 110 µmol/m2/sec tussenlicht en 138 µmol/m2/sec toplicht. In de oude situatie had Zwinkels respectievelijk 110 en 115 µmol/m2/sec tot zijn beschikking. Een verschil dat direct opvalt, is dat er nu één streng tussenlicht hangt, terwijl de vorige configuratie twee strengen boven elkaar omvatte. Account manager Edith Post, die het project vanuit Signify begeleidde: “De nieuwe generatie Philips Greenpower LED interlighting armaturen is efficiënter en krachtiger dan de generatie die Zwinkels in 2012 in gebruik nam. Met één streng kun je heel goed volstaan.”
“Eén streng tussenlicht in plaats van twee kost bovendien minder”, vult Jip van ’t Hof, mede-directeur, aan. “Ook dat was dus geen lastige keuze.”
Iets meer stoken
De beide ondernemers wisten dat de omschakeling naar full LED invloed zou hebben op de dynamiek in het kasklimaat, vooral ten aanzien van de vochtbeheersing. “Je mist wat stralingswarmte van boven,” vervolgt Van ‘t Hof. “Om het gewas actief te houden en voldoende vocht af te voeren, moeten we iets meer warmte inbrengen via de groeibuis en de buisrailverwarming. Zodra het nodig is actief vocht af te voeren, trekken we in beide schermen een kier. De vochtige warme lucht trekt dan naar boven, waar het vocht tegen het dek kan condenseren of via kleine raamopeningen naar buiten kan. Daarbij gaat uiteraard wat warmte verloren, maar we willen geen concessies doen aan de teeltsnelheid en vruchtkwaliteit. Het is allemaal van tevoren doorgerekend en ingecalculeerd.”
Gunstig energieplaatje
Jami Tomatoes BV beschikt over 6 hectare teeltareaal, waarvan de helft wordt belicht. De nieuwe lichtinstallatie verbruikt op vol vermogen 40% minder stroom en levert ongeveer 10% meer licht dan voorheen. Zwinkels legt uit wat de impact is op het energieplaatje van zijn bedrijf. “Bij volledige belasting moesten we in het verleden 3,8 MW elektriciteit opwekken via de wkk’s. Dat leverde een structureel warmte-overschot op, mede omdat de SON-T lampen ook warmte afgaven in de kas. In de huidige setting hoeven we minder lang te belichten, omdat de lichtoutput hoger is. Bovendien is full LED veel efficiënter. Bij piekbelasting is nog maar 2 MW nodig, waardoor er veel minder wkk-uren nodig zijn. Nu we ook wat meer buiswarmte geven, is het warmte-overschot weggewerkt. Ons energieplaatje ziet er dus een stuk gunstiger uit en daar hopen we nog lang plezier van te hebben.”
