Een kwart van de Nederlandse bedrijven buit medewerkers uit. Dat stelt FairWork, dat zich inzet voor slachtoffers van uitbuiting en mensenhandel, na eigen onderzoek. Het onderzoek is op 18 oktober, de Europese Dag tegen Mensenhandel, gepresenteerd. 26% van de Nederlandse bedrijven geeft volgens de organisatie in opinieonderzoek toe zich wel eens schuldig te maken aan arbeidsuitbuiting.
Tegelijkertijd met de presentatie van de resultaten lanceert FairWork samen met de Academie voor Beeldvorming het ‘eerlijkste uitzendbureau van Nederland’. De nieuwe coöperatie Fair Jobs stelt de belangen van de uitzendkracht centraal.
Uit het onderzoek, uitgevoerd door DirectResearch in september 2022, blijkt dat bijna driekwart van de bedrijven die gebruik maken van uitzendbureaus (inleners) bekend is met de term arbeidsuitbuiting (een vorm van mensenhandel buiten de seksindustrie). Bijna één op de vijf inleners denkt dat arbeidsuitbuiting of mensenhandel regelmatig tot vaak voorkomt in Nederland, dit percentage is vergelijkbaar met de vorige meting.
Op basis van de randomized response methode kan volgens FairWork gesteld worden dat ongeveer een kwart van de Nederlandse bedrijven zich wel eens schuldig maakt aan arbeidsuitbuiting of mensenhandel. Hierbij is rekening gehouden met het gegeven dat inleners ook verantwoordelijk zijn voor hun flexibele arbeidskrachten. Dit percentage is significant gedaald vergeleken met de vorige meting (65% in 2020).
Flexibel personeel
Circa twee derde van de Nederlandse bedrijven maakt momenteel gebruik van flexibel personeel, blijkt uit het onderzoek. Hoe groter de organisatie, des te vaker men gebruik maakt van flexibel personeel. Zowel het gebruik als de frequentie zijn significant gestegen vergeleken met de meting van 2020. Flexibel personeel is meestal afkomstig uit Nederland. In 2022 zegt 7% van de bedrijven dat hun flexibele personeel voornamelijk afkomstig is uit het buitenland (was 6% in 2020).
De helft van de inleners maakt permanent gebruik van flexibele arbeidskrachten, ook dit aandeel is significant toegenomen (was 43%). Bij het aannemen letten inleners met name op het aanbod, de prijs en de flexibiliteit.
Eerlijker uitzendbureau
In de dagelijkse praktijk ziet FairWork dat EU-burgers die in Nederland als uitzendkracht werken een slechte positie hebben: flexibele contracten, gekoppelde huisvesting, gebrek aan informatie en zelfs seksuele intimidatie. "Al jaren staan dezelfde namen in onze top vijf van uitzendbureaus waarover we veel klachten krijgen", zegt Francien Winsemius.
FairWork heeft vele gesprekken gevoerd met overheid en bedrijfsleven en agendeert de problemen via de media: dit heeft geleid tot kleine verbeteringen. Francien Winsemius: “Maar we zijn nu op zoek naar grote veranderingen. Als je hetzelfde blijft doen, krijg je hetzelfde resultaat. Daarom gooien we het nu over een andere boeg.”
FairWork en de Academie voor Beeldvorming gaan samen kijken of en hoe het eerlijker kan in de uitzendbranche. Klaas Burger: “We doen dat op een flexibele, onbevangen, open manier, waarbij we wegblijven van naïviteit. Fair Jobs is een publiek experiment dat een beweging op gang moet brengen voor eerlijker uitzendwerk. Binnen het project wordt getest wat er gebeurt als je de belangen van de uitzendkrachten centraal stelt."