In de periode 2013–2020 is de hoeveelheid grond die gebruikt wordt voor wonen, industrie en infrastructuur met 200 vierkante kilometer toegenomen. De oppervlakte landbouwgrond is afgenomen met 244 vierkante kilometer. De oppervlakte natuur en water nam met 44 vierkante kilometer toe, ondanks een afname van bos met 53 vierkante kilometer. Dit blijkt uit nieuwe cijfers uit de Natuurlijk Kapitaalrekeningen die het CBS in samenwerking met Universiteit Wageningen heeft samengesteld.
Nederland kan op basis van de ecologische kenmerken van het landschap worden ingedeeld in verschillende ecosystemen. Bijna de helft (49 procent) van het oppervlak van Nederland heeft in 2020 een agrarische bestemming. Dit bestaat vooral uit akkers en weilanden. De categorie bebouwd beslaat bijna 24 procent van het landoppervlak. Hieronder vallen alle terreinen die grotendeels bebouwd of bestraat zijn, zoals bebouwing, bedrijventerreinen, wegen en andere infrastructuur, maar ook openbaar groen zoals parken. Zestien procent van het landoppervlak is natuur of half-natuur. Hier vallen zowel de beschermde heide en bossen van Natura 2000-gebieden onder, maar ook heggen en hagen met vaak een vorm van landschaps- of natuurbeheer, productiebossen en stukjes bos zonder beschermingsstatus. Ten slotte beslaan zoet en brak water en de kuststrook 11 procent van het Nederlandse grondgebied.
Effecten van veranderingen in het landschap
Alle veranderingen die worden aangebracht in het landschap hebben welvaartseffecten, bijvoorbeeld omdat ze CO2 wegnemen of mogelijkheden bieden om te recreëren. De omvang van deze effecten is nog niet vastgelegd, maar vanaf volgend jaar is dit onderdeel van het brede-welvaartsonderzoek van het CBS.
Afname van landbouwgrond niet gelijk verdeeld
Tussen 2013 en 2020 is de aanblik van Nederland iets gewijzigd. In deze periode is 244 vierkante kilometer landbouwgrond en 53 vierkante kilometer bos verdwenen. De oppervlakte natuur en water is met 44 vierkante kilometer toegenomen. De ruimtelijke verschillen in de omzetting van agrarisch gebied zijn groot. De oppervlakte landbouwgrond is het meest afgenomen in Noord-Brabant (–58 vierkante kilometer) en Gelderland (–38 vierkante kilometer). In alle provincies, met uitzondering van Zeeland, komt het verlies van landbouwgrond vooral door de toename van het bebouwde gebied, en in mindere mate door natuurontwikkeling.
Druk op de leefomgeving neemt toe
De komende jaren is ruimte nodig voor onder andere, de bouw van 1 miljoen woningen, voor de bouw van windmolens en zonnepanelen, maar ook voor de uitbreiding van het Natuurnetwerk Nederland en de Bossenstrategie.
De uitbreiding van het Natuurnetwerk Nederland (nog circa 350 vierkante kilometer), en de aanplant van bomen in het kader van de Bossenstrategie (waarvan 190 vierkante kilometer gerealiseerd moet worden buiten het Natuurnetwerk) moeten gerealiseerd zijn vóór respectievelijk 2027 en 2030.