De temperatuur en luchtvochtigheid van de lucht die een kas binnenkomt is net zo belangrijk als de temperatuur en luchtvochtigheid binnen in de kas. Dit zegt Godfried Dol, expert in de teelt in semi-gesloten kassen. Maar wat is dan het beste klimaat voor een tomatenplant?
Natuurlijk hangt dit af van de leeftijd van het gewas, de hoeveelheid licht die de plant krijgt en de omstandigheden buiten. Maar Godfried heeft een tabel opgesteld als richtlijn voor de aanbevolen luchtvochtigheid in een semi-gesloten kas.
Figuur 1: Luchtvochtigheidstekort voor tomaten bij 8-9 luchtuitwisselingen per uur
Naast de aanbevolen niveaus laat het ook zien op welk niveau een luchtvochtigheidstekort leidt tot een vegetatieve groei en wanneer er generatieve groei optreedt. Onlangs heeft Godfried het gehad over het belang van kennis over de temperatuur en luchtvochtigheid van de lucht die de kas in komt. Het verschil tussen deze twee leidt tot een waarheidsgetrouwe weergave van de vochtigheidsgraad van het gewas. Godfried werkt aan richtlijnen voor dit verschil.
Totdat die richtlijnen verschijnen, kunnen telers de tabel in figuur 1 gebruiken als indicatie, meent Godfried. De luchtvochtigheid in de nacht is donkergroen gemarkeerd. Traditionele kassen kunnen deze lage luchtvochtigheidsgraden niet behouden, maar ze zijn prima voor halfgesloten kassen.
De gebieden die lichtgroen, blauw en oranje zijn gemarkeerd hebben optimale verhoudingen, maar er is een extra richtlijn toegevoegd die aangeeft welke luchtvochtigheidsgraad leidt tot groei (lichtgroen gebied) en vegetatieve groei (oranje gebied). Blauw is neutraal. Hiermee kan een teler bepalen wanneer er koelere lucht moet worden toegevoegd. De roze en donkerrode gebieden veroorzaken uitputting bij de plant en moeten worden vermeden.
Voor telers in traditionele kassen kan uit deze tabel worden geconcludeerd dat luchtvochtigheidsgraden van lichtgroen tot roze acceptabel zijn. Dit komt omdat veel van de luchtuitwisseling plaatsvindt bovenin de kas. In een semi-gesloten kas wordt alle lucht ververst. Dit is een van de fundamentele verschillen tussen de twee types kassen.
De luchtvochtigheidsgraden die in bovenstaande tabel worden getoond zijn gebaseerd op 8-9 luchtuitwisselingen per uur. Als er een hogere uitwisselingsgraad is, kan er een lagere luchtvochtigheidsgraad worden toegepast. Dit betekent ook dat er bij een lagere uitwisselingsgraad een hogere luchtvochtigheidsgraad kan worden toegepast. Als er minder lucht over de plant waait, betekent dit dat er minder vocht uit de plant onttrokken wordt door droge lucht.
De relatie tussen de luchtvochtigheidsgraad en de luchtuitwisseling wordt weergegeven in figuur 2. Bij een lage luchtsnelheid kan er een hogere luchtvochtigheidsgraad worden aangehouden. Dit is erg bruikbaar bij zeer vochtig weer. De ventilatoren kunnen dan gebruikt worden om de vochtigheid te verbeteren en de wortels gezond te houden. Soortgelijke tabellen moeten worden ontwikkeld voor andere gewassen, stelt Godfried.
Figuur 2: bij een lagere luchtuitwisseling kan er een hogere luchtvochtigheidsgraad worden behouden
De tabel in figuur 2 toont dat er bij 10 luchtuitwisselingen per uur en een luchtvochtigheidsgraad van 4 dezelfde hoeveelheid vocht uit een blad wordt onttrokken als bij 2 luchtuitwisselingen per uur bij een luchtvochtigheidsgraad van 20. Wanneer de luchtvochtigheidsgraad 2 is, is de straling laag en door de luchtuitwisseling te verhogen kunnen de wortels op een effectieve manier gezond worden gehouden.
Alhoewel er in de meeste semi-gesloten kassen tomaten worden geteeld, worden er nu ook met groot succes paprika’s en slasoorten geteeld. Het luchtvochtigheidsprobleem is vooral belangrijk bij sla omdat een hoge luchtvochtigheidsgraad leidt tot verbranding. De combinatie van een hoge luchtvochtigheid en hoge luchtuitwisselingsgraad rondom het blad zorgt voor extra vochtverlies bij de planten. Calcium wordt middels het watertransport in de plant verdeeld. Omdat oudere en grotere bladeren meer vocht kunnen verliezen, komt het calcium niet bij de jonge bladeren terecht waardoor de punten van de bladeren verbranden als ze groeien.
Tim van Hissenhoven, slateeltexpert en consultant, heeft een luchtvochtigheidstabel samengesteld voor sla die geteeld wordt in halfgesloten kassen (zie de tabel hieronder).
Figuur 3: Aanbevolen luchtvochtigheidsgraad voor sla in een semi-gesloten kas bij 8-9 luchtuitwisselingen per uur
Bij sla willen telers een vegetatieve groei. In figuur 3 moeten de roze en rode gebieden worden vermeden. De tabel is uiteraard een richtlijn en verbranding van de punten van de bladeren kan ook door andere oorzaken ontstaan.
Op Godfrieds website www.glasshouse-consultancy.com kan een spreadsheet worden gedownload die acceptabele en niet-acceptabele luchtvochtigheidsgraden berekent bij verschillende luchtuitwisselingsgraden.
Dit artikel maakt deel uit van een serie over het telen in een semi-gesloten kas. Lees hier meer over no-go's voor semi-gesloten kassen, koeling, het verschil tussen semi-gesloten en kassen met het Pad&Fan-concept en hoe teleurstelling door ongewenste luchtstromen kan worden vermeden, net als teleurstelling door te vegetatieve gewassen of de onjuiste luchtvochtigheid in de kas.
Voor meer informatie:
Glasshouse Consultancy
www.glasshouse-consultancy.com
Godfried Dol
LinkedIn
godfrey@glasshouse-consultancy.com
+81 80 700 94 006