Hoe kan de teelt van aardbeien versneld verduurzamen? Met die vraag ging de Business Unit Glastuinbouw en Bloembollen van Wageningen University & Research aan de slag in het kader van het project Kennisimpuls Groene Gewasbescherming van het ministerie van LNV. WUR ontwikkelde een prototype voor een nieuw opkweek- en productiesysteem. Onderzoeker Kirsten Leiss: "Het zou mooi zijn als telers delen van dat prototype de komende jaren implementeren."
Met het project Kennisimpuls Groene Gewasbescherming richt zich het ministerie Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit op het versnellen van de verduurzaming van gewasbescherming in een aantal sectoren waaronder akkerbouw, de bloembollenteelt, de fruitteelt en de teelt van aardbeien. Het project liep vier jaar (2017-2022), maar is voor drie jaar verlengd. Het ontwerp voor een weerbaar teeltsysteem moet leiden tot verminderde afhankelijkheid van gewasbeschermingsmiddelen, terugdringen van emissies en residuen en versterken van de marktpositie van Nederlandse telers.
Vier pijlers
Het herontwerp voor een weerbaar aardbeiteeltsysteem bestaat uit vier pijlers. Om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te beperken is allereerst een schone start nodig. Dat kan het beste door een teelt te starten met zaad (in plaats van met stekken). Het aantal rassen dat geschikt is voor vermeerdering via zaad is op dit moment nog gering, maar dat aantal stijgt.
Daarnaast wordt geteeld op steenwol voor een gerichte toediening van water en meststoffen. Het vraagt echter wel om een andere manier van telen. De derde pijler is de opkweek als ook de productie in de kas laten plaatsvinden. Vooral de opkweek gebeurt tot op heden nog vooral in de buitenlucht. In een kas zijn ziekten en plagen beter buiten te houden, is het klimaat beter te sturen en is gerichter biologische gewasbescherming in te zetten.
Tot slot is het belangrijk dat er robuustere rassen komen, ofwel rassen die resistenter zijn voor veel ziekten en plagen. Een alternatief daarvoor is werken aan de weerbaarheid van bestaande rassen. Dat kan vooral door het gebruik van elicitoren (stoffen die de plantverdediging 'aanzetten') te stimuleren.
Drie extra verdedigingslinies
Naast de vier pijlers zijn drie extra verdedigingslinies aan het systeem toegevoegd: silicium in de voeding, het gebruik van UVC om het gewas te beschermen tegen meeldauw en het plaatsen van bankerplanten als thuis voor natuurlijke vijanden.
De vier pijlers zijn voor een deel revolutionair, vertelt Leiss. Dat geldt met name voor het opkweken met zaad. Andere stappen worden al steeds vaker in de praktijk toegepast: opkweek in de kas en telen op steenwol. Leiss: "Het prototype scoort zeer goed in de Harmonised Risk Indicator (HRI) als milieu-indicator die aangeeft hoeveel werkzame stoffen gebruikt zijn. Het weerbare teeltsysteem laat zien dat het mogelijk is aardbei zonder Candidates for Substitution en zelfs bijna zonder gewasbeschermingsmiddelen te telen." Het onderzoek loopt nog tot 2025 om de integrale aanpak over verschillende jaren te kunnen toetsten.
Bron: WUR