Tholen - De wereldwijde tuinbouw is in de ban van het ToBRF-virus. Overal ter wereld komen onderzoeken op gang naar het virus en worden telers aangespoord alles op alles te zetten om het virus buiten de deur te houden.
De afgelopen tijd werden onder meer in Italië, Mexico, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk tijd inzichten gedeeld en zelfs uitgebreide YouTube-sessies gehouden. Lees hier een introductie op het virus, alvorens door te gaan met de update hieronder.
Europa
In Europees verband zijn meerdere lidstaten voorstander van geharmoniseerde maatregelen om het virus buiten de deur te houden. Dat kan gaan om eisen aan zaad en mogelijk jonge planten van tomaat en paprika afkomstig uit derde landen. Ook kan zo'n pakket een aantal maatregelen bevatten die vertellen wat te doen bij vondsten bij zaadproductie of bij jonge planten in de EU.
De Europese Commissie bereidt maatregelen voor om introductie van buiten Europa en verspreiding van ToBRFV tegen te gaan. Op 23-24 mei zullen tijdelijke maatregelen gepresenteerd en besproken worden, laat de NVWA weten.
Nederland is geen voorstander van EU-noodmaatregelen of quarantainemaatregelen. De reden hiervoor is, zo laat de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) als vertegenwoordiger van Nederland in Europees verband weten, dat er onduidelijkheid is over verdere verspreiding van het virus in Nederland en Europa. Bovendien is de impact (ruiming) van maatregelen op tomatenbedrijven aanzienlijk groter dan de impact van het virus zelf. Wel kan de NVWA zich vinden in RNQP-regeluring, een regulering voor organismen waarvan uitroeiing geen optie of geen noodzaak is, die wordt ingesteld voor zaad van paprika en tomaat.
Om duidelijkheid te krijgen over verdere verspreiding in Nederland, zal de NVWA onderzoek doen naar mogelijke besmettingen. Dit naar aanleiding van het Europees overleg én "meldingen en signalen over recente besmettingen in Europa." De survey wordt momenteel vormgegeven en gaat komende zomer van start. De surveyresultaten zijn nodig in verband met mogelijke harmonisatie van EU maatregelen gericht op ToBRFV stelt de NVWA.
Zoals gezegd staan afzonderlijke landen ondertussen ook niet stil.
Verenigd Koninkrijk
In het Verenigd Koninkrijk werd onlangs een ruim een uur durende interactieve YouTube-sessie gehouden met Adrian Fox, Senior Plant Virologist, bij het Britse onderzoeksinstituut Fera Science. Adrian gaf een introductie, waarna Heiko Ziebell, Plant Virologist bij het Julius Kuhn Institute, (vanaf 07.00) in ging op de situatie in Duitsland.
Hij gaf aan dat na de uitbraak in 2018 er geen herbesmettingen in Duitsland zijn geweest. Wel liet hij weten (vanaf 24.50) dat er in Duitsland een nieuw tomatenvirus, het Southern Tomato Virus (STV), is ontdekt, mogelijk ook in het Verenigd Koninkrijk en ook uit onder meer Frankrijk en Duitsland zijn rapportages ontvangen. Detectie van het virus is lastig en niet mogelijk via serologisch onderzoek zoals ELISA.
Vanaf minuut 35 kreeg Sharon Matthews-Berry van Defra, het Britse ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken, het woord. Zij ging specifiek in op de maatregelen die het Verenigd Koninkrijk neemt. deelden kennis in de sessie. De focus ligt daarbij op import en op zaad. Lastig daarbij is wel dat volgens Matthews-Berry overdraagbaarheid via zaad nog niet onomstotelijk vaststaat.
Ook de Britse organisatie ADHB heeft advies uitgebracht aan de tuinbouwsector - en ook hier draait het om hygiëne, hygiëne en hygiëne.
"Aangezien het virus voornamelijk via contact wordt overgedragen, moet een reeks opeenvolgende maatregelen worden gevolgd - ofwel de beste hygiënepraktijken - om de kans te verkleinen dat het virus binnen een gewas binnenkomt en zich verspreidt. Deze voorzorgsmaatregelen moeten structureel en routinematig worden toegepast." Vind hun aanbevolen maatregelen hier .
Italië
In Italië gaf Giuseppe Parrella, onderzoeker op het gebied van duurzame plantbescherming bij IPSI-CNR, het grootste Italiaanse onderzoeksinstituut, uitleg over het virus.
Hij benadrukt dat het onderscheiden van ToBRFV van andere Tobamovirussen niet eenvoudig is, omdat symptomen zoals nerfvergeling, bobbeling van het blad en gele vlekken op vruchten ook bij andere virussen opduiken. Ook in Italië zijn ze vanwege de makkelijke mechanische besmetting erg alert. "Het virus kan zich verspreiden tijdens het planten en tijdens de daaropvolgende groeistadia. De infectie kan ook beginnen met geïnfecteerde tomaten. Dat kan bijvoorbeeld tijdens het oogsten, maar ook nog in distributiecentra of supermarkten."
Giuseppe legt uit dat, zodra je symptomen van de besmetting ziet op rassen die resistent zijn voor andere Tobamo-virussen, besmetting met ToBRFV waarschijnlijker is. "Controleer allereerst of de waargenomen symptomen overeenkomen met de beschreven symptomen. Als dat het geval is, isoleer dan zowel de geïnfecteerde planten als die binnen 1,5 meter en begin met de behandeling van planten met alle noodzakelijke fytosanitaire voorzorgsmaatregelen: laboratoriumjassen, wegwerpoverschoenen en handschoenen die in de kas moeten worden bewaard. Gebruik ontsmettingsmiddelen voor de handen en gereedschappen voor elke keer dat een nieuwe plant wordt behandeld", zo schetst hij het stappenplan. "En neem contact op met een gespecialiseerd laboratorium dat ToBRFV kan identificeren.
Om deze en andere fytosanitaire noodsituaties aan te pakken en te beheersen zijn een aantal Italiaanse instanties een nieuwe eenheid aan het opzetten. Die moet bewaking, onderzoek, testen, monitoring en opleiding op dit gebied realiseren.
Het IPSP-CNR is zelf het virus aan het controleren en heeft een speciale diagnostiek vastgesteld voor ToBRFV.
Mexico en de Verenigde Staten doen samen onderzoek
Onderzoekers van het Iowa State University Seed Science Center (ISU-SSC) zijn samen met Senasica, het Mexicaanse departement voor landbouw, bezig om ToBRFV te identificeren en verspreiding te stoppen. ISU-SSC is het grootste zaadtestcentrum ter wereld waar jaarlijks 35.000 samples worden getest op 350 verschillende soorten patogenen bij 300 soorten zaad.
Senasica zocht de hulp van het Amerikaanse universitaire onderzoekscentrum, omdat zij eerder samen werkten aan het controleren van een virus uit de tobamohoek, alleen dan bij paprika's.
"Momenteel werken wij aan het valideren van onze tobamotesten om ook dit nieuwe virus te kunnen determineren", laat onderzoeker Tracy Bruns weten. "Als we zaden goed kunnen testen, kunnen we schone zaden garanderen en daarmee verspreiding van het virus hopelijk beperken."
Toch is dat niet het enige, geven zowel Bruns als Senasica aan. "Minstens even belangrijk is het opleiden van Mexicaanse telers om besmetting te voorkomen. Teeltwissels zijn daarbij belangrijk, maar vanwege beperkte financiële middelen zijn Mexicaanse telers, anders dan in de Verenigde Staten, vaak niet in staat om de best mogelijke maatregelen te nemen."
Bruns zocht voor de educatieaspecten ook contact met de University of California-Davis, waar er met subsidie vanuit de American Seed Trade Association en de zaadsector gewerkt wordt aan het opleiden van telers.
Inspanningen elders
In Canada worden telers opgeroepen om strikte hygiënemaatregelen te nemen, in Australië gelden al een maand extra importeisen voor zaad, net als in Nieuw-Zeeland. In Nieuw-Zeeland wordt geëist dat:
- zaad uit een ToBRFV-vrije regio afkomstig is OF uit een ToBRFV-vrije productielocatie OF dat zaden officieel zijn getest. Voor zo'n test wordt een steekproef van minimaal 3000 zaden geëist in overeenstemming met regels van de International Seed Trading Association (ISTA) of Association of Official Seed Analysts (AOSA) OF wordt een test bij aankomst in Nieuw-Zeeland verplicht gesteld.
Vergelijkbare regels gelden voor Turkije sinds maart.
Tenslotte hieronder een tweetal updates van de International Seed Federation over detectie in tomatenzaad (april) en tomaten- en paprikazaden (mei).