De Nigeriaanse tomatentelers bevinden zich momenteel in moeilijk vaarwater nu de tomatenoogst in het hele land wordt geteisterd door een Tuta absoluta-plaag. De nationale tomatenteelt gaat met 90% achteruit, terwijl de prijzen in elke staat de pan uitrijzen. "Vroeger kostte een mand verse tomaten 9-18 cent, nu € 2,74 - € 4,57", zegt Abiola Oladigbolu, hoofd van het Biopesticide Center van het National Horticultural Research Institute. Maar hoe is het zover gekomen?
De eerste besmetting
Volgens het hoofd van het Biopesticide Center vond de eerste grote besmetting met Tuta absoluta (of tomaatmineermot) plaats in 2015. De meeste tomatentelers werden getroffen en velen schakelden over op de teelt van andere gewassen, gezien de ernst van de uitbraak. Omdat Tuta absoluta goed gedijt in een warme omgeving, hadden de telers eigenlijk geen andere oplossing dan te wachten tot het koudere seizoen begon. Toen startte NIHORT, de Food and Agricultural Organization of the United Nations, samen met het ministerie van Landbouw het werk met zoeken naar mogelijke oplossingen en het bewustzijn over het insect te verspreiden. "We gaven radio-interviews, we promootten alles wat er gaande was zoveel mogelijk, gezien de ernst van de situatie."
De bewustwordingscampagne was ook bedoeld om de oplossingen te tonen waaraan de samenwerkende instellingen werkten. Namelijk twee bio-gewasbeschermingsmiddelen en een opvangbak. "Dr. Abiola Oke en haar team kwamen met het idee," legt Oladigbolu uit. "Dankzij de steun van instellingen en verenigingen hebben wij als NIHORT deze twee bio-gewasbeschermingsmiddelen ontwikkeld - de NIHORT- Lyptol en de NIHORT-Raktin - die inderdaad tot doel hadden de telers een eerste wapen in handen te geven om de aantasting van hun gewassen te bestrijden." Bovendien was de tuta trap tray (TTT) bedoeld om volwassen Tuta absoluta massaal te vangen en te doden zodat er geen eieren meer zouden worden gelegd.
© Joan Egert | Dreamstime.com
Een verwoestende tweede golf
Hierdoor en door de grote promotie die NIHORT deed, was de Tuta absoluta in 2015 onder controle en werd de situatie weer normaal. Telers bleven de drie oplossingen gebruiken om te voorkomen dat Tuta zo sterk terugkwam.
Toch ging er in de aanloop naar 2023 iets mis. "Omdat er een tijdje geen problemen met Tuta absoluta waren, dachten de telers dat het probleem voorgoed was opgelost, en werd het IPM-programma verwaarloosd. Bovendien gingen we het warme seizoen in met uitzonderlijk hoge temperaturen. Met andere woorden, Tuta absoluta vond de perfecte voedingsbodem om te gedijen."
De situatie is vervolgens in een stroomversnelling geraakt, met telers die hun hele oogst weggooiden, prijzen die met 400% stegen en een algemeen gebrek aan aanbod in heel Nigeria. Dus, wanneer zal dit stoppen? "Het regenseizoen nadert snel, en daarmee zal de temperatuur dalen," vervolgt Oladigbolu. "Maar als het weer warm begint te worden, zijn we terug bij af en krijgen we zeker te maken met een nieuwe Tuta absoluta-plaag." Daar komt de samenwerking tussen de federale overheid en verschillende instellingen om de hoek kijken.
"We hebben meer middelen nodig om de productie van onze bio-gewasbeschermingsmiddelen en valplaten op te schalen en die beter te verspreiden onder de telers." Executive Director/ CEO van NIHORT Dr. Lawal Attanda benadrukte de noodzaak voor de federale regering om de NIHORT Tuta Integrated Pest Management pakketten op te nemen in het National Tomato Policy programma om jaarlijkse terugkeer te voorkomen. Hij benadrukt verder dat er nog steeds onderzoek gaande is om nieuwere bio-gewasbeschermingsmiddelen en vallen te ontdekken; en deze aan de telers te leveren, zo niet gratis, dan toch super goedkoop."
Het NIHORT werkt ook aan andere, meer preventieve oplossingen voor de lange termijn. "We hebben drie tomatenrassen ontwikkeld die in verschillende delen van het land kunnen worden geteeld en die verwelking kunnen verdragen", zegt het hoofd Bio-gewasbeschermingsmiddelen. "We zijn ze nu aan het vermeerderen en het zal nog wel even duren voordat we die zaden aan telers kunnen geven. Tegelijkertijd is het de bedoeling dat meer telers in heel Nigeria tomaten gaan telen. Tot dusver is de Tuta-besmetting aanwezig en heeft ze vooral het noorden van het land getroffen vanwege de hoge temperaturen in het noorden van het land. Er is echter nog een lange weg te gaan. Tot die tijd moet elke Nigeriaanse teler het door NIHORT ontwikkelde IPM-programma uitvoeren."
Voor meer informatie:
National Horticultural Research Institute (NIHORT)
P.M.B. 5432, Jericho Reservation Area, Idi-Ishin, Ibadan, Nigeria.
Tel.; +234 (0) 802 225 5504
info@nihort.gov.ng
nihortinfo@yahoo.com
nihort.gov.ng