Eén van de beschikbare methodes om plantenziektes tegen te gaan is door feromonen te gebruiken. International Pheromone Systems (IPS) ontwikkelt, produceert en levert semi-chemische producten en insectenvallen voor klanten, die worden deze gebruiken om plaagdruk te monitoren en onder controle te houden. In de kas, maar ook in bijvoorbeeld opslag of zelfs buiten. Recent zijn daar ook testen met een alternatieve lokstof bijgekomen: kairomomen. Dat vertelt Sam Jones van IPS.
Het belang van feromonen
"Nu er minder gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar zijn voor telers zijn er alternatieve middelen zoals feromonen nodig om uitbraken onder controle te krijgen. Op feromonen gebaseerde producten, zoals lokmiddelen met feromonen, helpen telers om ziekteverwekkers op een duurzame en milieuvriendelijke manier onder controle te houden.
Alhoewel de meeste biologische gewasbeschermingsmiddelen minder efficiënt zijn dan de traditionele middelen, zijn ze wel veel milieuvriendelijker en kunnen ze gericht worden ingezet per soort. Telers kunnen zo de voordelen van natuurlijke vijanden inzetten, die vaak de populatie onder een schadelijk niveau kunnen houden."
Dit is waar IPS om de hoek komt kijken. Met de hulp van feromonen, signaalstoffen die insecten gebruiken om bijvoorbeeld een soortgenoot te vinden, kunnen telers problemen tegengaan en zorgen voor gezondere gewassen. Met behulp van deze feromonen worden de insecten in een val gelokt, waar ze de gewassen of bestuivers niet langer kunnen beschadigen.
Trap Color Trials met aubergine – monitoring op witte vliegen
Sam legt uit hoe het gebruik van feromonen op twee manieren werkt: "Vangplaten/vallen en het onderbreken van de paring zijn twee strategieën die door veel telers worden gebruikt om insecten onder controle te houden. Bij het eerste worden er dicht op elkaar staande feromonenvallen geplaatst die de lucht vullen met een paringsferomoon. Normaal gesproken gebruiken de mannelijke insecten het feromoon om de vrouwtjes te vinden, die vervolgens snel in de war raken door de enorme hoeveelheid feromonen. Daardoor zijn ze niet in staat een paringspartner te vinden."
Testen bij frambozen
Als feromonen niet werken
"Hoewel insecten zoals trips, motten, kevers, wolluizen en schildluizen kunnen worden bestreden met feromonen, zijn niet alle insecten er gevoelig voor," zegt Sam. "Bladluizen en witte vliegen, bijvoorbeeld, maken geen gebruik van seks- of aggregatieferomonen (feromonen die respectievelijk het andere geslacht of beide geslachten aantrekken) en daarom moet de monitoring van deze plagen hoofdzakelijk gebeuren met behulp van gele vangplaten of -rollen. Alleen visuele aantrekking is minder effectief, gele borden in het bijzonder maken geen onderscheid en vangen vaak ook hoge aantallen goede insecten."
Gelukkig lijkt er een alternatief te zijn: kairomonen, een andere semi-chemische vorm. In tegenstelling tot feromonen, die onder dezelfde soorten worden gebruikt, zijn kairomonen chemische signalen die tussen verschillende soorten gebruikt kunnen worden. Sam: "Kairomonen worden gebruikt om de aantrekkingskracht op meerdere insecten te vergroten en bij IPS onderzoeken we of specifieke chemische bestanddelen gebruikt kunnen worden voor insecten als bladluizen en witte vliegen."
De feromonen kunnen worden toegepast in polytunnels en kassen, in minder en meer geavanceerde omgevingen. De feromonen zijn daarnaast niet alleen relevant voor groente- en fruittelers, maar bloementelers kunnen ook van deze methode profiteren. IPS produceert vallen voor veel verschillende insecten.
Val in komkommergewas met feromonen voor de Western Flower Thrips, Frankliniella occidentalis
Minder gewasbeschermingsmiddelen, meer feromonen
De interesse in gewasbeschermingsmiddelvrije gewassen is enorm toegenomen onder consumenten. Ze geven de voorkeur aan producten die zijn geteeld in een omgeving die vrij is van schadelijke ziekteverwekkers. Feromonenvallen ondersteunen telers hierbij. "Onlangs heeft de EU een heleboel verschillende gewasbeschermingsmiddelen verboden, die schadelijk zijn bevonden voor mensen en het milieu. Daarom hebben telers nu minder opties en passen ze zich aan deze veranderingen aan met Integrated Pest Management-plannen, op basis van strategieën die geen synthetische gewasbeschermingsmiddelen bevatten. Er zijn veel ontwikkelingen geweest op het gebied van biologische beschermingsmiddelen, omdat ze een goed alternatief zijn. Ze zijn niet altijd even effectief als de conventionele middelen, maar de effectiviteit van nieuwe producten wordt wel steeds beter. Doordat ze steeds selectiever ingezet kunnen worden, zijn ze beter voor het ecosysteem in de kas."
Voor meer informatie:
International Pheromone Systems
www.internationalpheromones.com