Is 15 gram verdamping per m2 per uur wel voldoende in cannabis?

Botrytis speelt cannabistelers regelmatig parten. Specialisten uit Team Cannabis van Delphy droegen deze zomer enkele oplossingen aan om controle te krijgen op het Botrytisvrij telen van cannabis. Hierbij werd vooral ingegaan op raskeuze, ontvochtiging en alternatieve methoden als UV-ontsmetting van lucht. Het artikel werd afgesloten met andere oplossingen die gericht zijn op de plantweerbaarheid.  

De weerbare plant is een ‘hot’ item in de tuinbouwwereld, wat vaak wordt geassocieerd met bodemverbeterende microben. Echter is het begrip weerbaar telen breder en zijn er meer opties die een plant weerbaar kunnen maken. Nachtverdamping en de assimilatenbalans zijn nuttige methoden om cannabis weerbaarder te maken tegen Botrytis. Hieronder hierover meer tips en advies van Team Cannabis van Delphy.

Botrytis in cannabis

Nachtverdamping
Botrytis is een zwakte parasiet, waarvan de sporen kiemen op zwak, beschadigd of dood plantmateriaal, onder een hoge luchtvochtigheid van 94% of meer. Calcium is het element dat zorgt voor stevigheid in de plantcellen, waardoor Botrytis een minder grote kans heeft zicht te ontwikkelen. Calcium is een immobiel element, wat inhoudt dat het niet meer binnen de plant getransporteerd kan worden als het eenmaal vast ligt.

In de praktijk betekent dit dat het grootste deel van de calcium, onder invloed van instraling met de verdamping naar de bladeren wordt getransporteerd. Echter zijn de bloemen van cannabis het meest Botrytisgevoelig en daarom is dit de plek in de plant waar calcium heen getransporteerd moet worden om de bloemen weerbaarder te maken. Echter is dit overdag lastig, omdat het grootste gedeelte door de relatief hoge instraling via de verdamping naar de bladeren wordt getransporteerd en de calcium zo in de bladeren en niet in de bloemen terecht komt.  Een goede manier om toch calcium naar de bloemen te krijgen is gedurende de nacht, wanneer er geen instraling is. Dit proces wordt ook wel nachtverdamping genoemd.

De nachtverdamping kan hierin het beste vergeleken worden met een natte doek die onder donkere omstandigheden moet drogen. Wanneer een natte doek (bloem) moet drogen (verdamping) zijn er grofweg drie mogelijkheden;

1. Het verhogen van de temperatuur van de bloem 
Wanneer een voorwerp kouder is dan de omgeving zal deze gevoeliger zijn voor Botrytis. Een goed voorbeeld hiervan in de praktijk is schermen tegen uitstraling. Wanneer er bij een heldere nacht niet wordt geschermd, zal de bloem warmte uitstralen naar de koude, heldere hemel, waardoor deze kouder wordt. Een koudere bloem zal minder verdampen, waardoor minder calcium naar de bloem wordt getransporteerd, waardoor deze gevoeliger wordt. Daarnaast bestaat de kans dat de bloem onder het dauwpunt komt, waardoor condensatie optreedt, wat leidt tot extra gevoeligheid.

2. Zorgen voor meer convectie (stroming) 
Een tweede manier om de nachtverdamping te stimuleren is door meer luchtstroming in het gewas te hebben. Een natte handdoek droogt immers sneller wanneer hier een ventilator op staat. Ook dit gebeurt in de praktijk door ventilatoren in de groeiruimte op te hangen. Hierdoor ontstaat niet alleen een uniformer klimaat, maar ook een hogere nachtverdamping.

3. Het verlagen van de luchtvochtigheid
Een derde en veel gebruikte methode om de nachtverdamping te stimuleren is het verlagen van de luchtvochtigheid. Wanneer de luchtvochtigheid in de groeiruimte lager is zal de handdoek (bloem) sneller drogen aangezien het verschil in luchtvochtigheid in en rond de bloem groter is dan de luchtvochtigheid in de omgeving. De omgeving kan hierdoor meer vocht uit de doek onttrekken alvorens de lucht verzadigd is. In de praktijk gebeurt dit door te luchten via de ramen of door het gebruik van ontvochtigingsapparatuur.

Bij de nachtverdamping gaat het om de combinatie van bovengenoemde factoren die bepalen of er voldoende nachtverdamping is om calcium naar de bloemen te transporteren. Een hogere nachtverdamping maakt de bloemen minder gevoelig voor Botrytis, echter zit kent een te hoge nachtverdamping ook nadelen. Bij een te hoge nachtverdamping wordt het gewas (te) generatief, waardoor bloemen kleiner blijven en de opbrengst minder wordt.

Over het algemeen wordt gehanteerd dat een verdamping van 15 gram/m2/uur gedurende de nacht, voldoende moet zijn. Bij Delphy hebben ze het idee dat dit voor cannabis hoger moet zijn. De ideale hoeveelheid nachtverdamping is één van de punten die wordt onderzocht tijdens de vijfjarige indoor cannabis onderzoeken bij Delphy.

Assimilatenbalans
Een belangrijk speerpunt in de tuinbouw voor weerbare planten is de assimilatenbalans. Hierbij gaat het om de verhouding geproduceerde suikers (assimilatie) en de hoeveelheid verbruikte suikers (dissimilatie). Zoals bekend heeft een plant voor de aanmaak van suikers, (zon)licht, CO2 en vocht nodig (fotosynthese). Deze suikers worden echter ook weer verbruikt om de verschillende processen in de plant op gang te houden. De verbranding van deze suikers gaat gepaard met de temperatuur. Een hogere temperatuur zorgt hierbij voor een hogere dissimilatie. Voor een gezonde en weerbare plant is het belangrijk dat zowel de assimilatie als dissimilatie in balans zijn. Licht, CO2 en temperatuur zijn de belangrijkste parameters voor de assimilatie balans. Wanneer een plant onder een te hoge temperatuur (voor de hoeveelheid instraling) wordt gekweekt, zal deze een te hoge dissimilatie hebben en daardoor ‘zwak’ worden. Zwakke planten zijn minder weerbaar en gevoeliger voor ziekten en plagen.  Wanneer een plant te zwak groeit, kun je klimatologisch twee dingen doen;

1.       De instraling verhogen – meer assimilatie.

2.       De temperatuur verlagen – minder dissimilatie.

Het is juist daarom is het belangrijk om de relatie stralingssom en etmaal temperatuur in de gaten te houden. Wanneer planten netto gezien assimilaten overhouden, worden ze sterker en daarmee weerbaarder. De hoeveelheid extra suikers kan de plant gebruiken om gezondere bladeren, wortels, bloemen te produceren, maar ook hogere inhoudsstoffen. Al deze factoren zorgen ervoor dat een plant minder gevoelig wordt voor Botrytis.

Nu is het lastig om de juiste relatie instraling en etmaal temperatuur te realiseren, omdat dit per gewas en per ras verschilt. Om hier meer inzicht in te krijgen heeft Delphy een tool ontwikkeld waarin een teler kan zien welke etmaal temperatuur gerealiseerd moet worden bij een bepaalde stralingssom om de plant in balans te houden.

Het weerbaar telen is één van de punten waarop Delphy onderzoek gaat doen gedurende de vijfjarige indoor cannabisonderzoeken, die plaats zullen vinden op het Improvement Centre in Bleiswijk, Nederland.