Tholen - In de Hollandse polders verrezen afgelopen tijd heel wat nieuwe paprikakassen. Foto’s van stralend wit gronddoek, strakke nieuwe teeltgoten en daarna verse groente aanplant sieren de sociale media. Paprikatelers zitten niet stil, zoveel is duidelijk. En dan moet het seizoen 2021 eigenlijk nog écht beginnen. Tijd om de mooie ontwikkeling die de markt doormaakt eens te belichten met een aantal mensen ‘uit het veld’. Foto’s alleen en areaalcijfers zeggen namelijk niet alles.
Bekijk hier een vergroting. Uitleg bij de cijfers onderaan de volledige tekst.
Het sentiment is goed
Als er een moment is om te investeren, dan is het nu wel, zo lijkt menig paprikateler zich afgelopen jaren te hebben gerealiseerd. 2020 werd een goed paprikajaar en ook de twee seizoenen daarvoor wisten sommige telers een financiële buffer op te bouwen. Na jaren van relatieve stilstand op het gebied van vernieuwing en uitbreiding is daarmee momenteel een inhaalslag ingezet.
“Ik schat dat de groei in areaal uitkomt op zo’n 40 à 50 hectare,” rekent Ton van Dalen, commercieel directeur bij telersvereniging Oxin Growers, voor. “Dat lijkt een grote stap, en dat is het ook, maar het gaat wel gecontroleerd en ook niet iedereen bouwt bij. Er stoppen ook altijd weer telers. Feit blijft dat de inhaalslag van dit moment alleen maar goed is en dat het de sector levend houdt.”
Bij de bouwactiviteit die de markt momenteel laat zien is het belangrijk onderscheid te maken tussen nieuwbouw om uit te breiden én nieuwbouw om de kas te vernieuwen. Dat laatste deden ook de nodige telers de afgelopen tijd, ziet Marco Bergman, paprikaverkoper bij telersvereniging Harvest House. “De nodige oudere opstallen zijn in vernieuwing gegaan. En zo bezien klopt het denk ik wel dat relatief veel bouwactiviteit paprikatelers betrof. Het algemeen sentiment in de markt is momenteel namelijk goed. Tegelijkertijd weet iedereen dat het niet altijd goed blijft gaan. Er komen altijd ook weer moeilijkere momenten. Dit is dan wel een goed moment om te investeren.”
Een bouwfoto van bij VD Holland. Dit soort foto’s van bouw zien we de laatste tijd in paprikaland weer steeds meer, al valt doorgaans nieuwbouw meer op dan een teler die stopt of overschakelt. Het maakt dat foto’s, maar zelfs de cijfers, niet alles zeggen.
Schaalvergroting
Investeren doet de bij Harvest House aangesloten paprikateler Wilbert van den Bosch van Peppers Unlimited momenteel in de Koekoekspolder. Hij wist alweer enkele jaren geleden een stuk grond van bijna 14 hectare aan te kopen waarop momenteel ruim 6 hectare kas wordt gebouwd. “Dat plan is zeker niet op één goed jaar geënt,” geeft hij aan. “De laatste jaren hadden we qua vernieuwing en uitbreiding niet veel gedaan. Met het oog op de toekomst hebben we daarom dit perceel op de groei gekocht. We kunnen de kas straks mooi aan onze bestaande onderneming koppelen.”
De teler die in 2005 vanuit Moerkapelle naar de polder in IJsselmuiden trok vanwege de groeiruimte die er was, ziet om zich heen de kavels gretig van de hand gaan. Schaalvergroting heet dat. Met een groter bedrijf kunnen telers schaalvoordelen behalen en beter internationaal concurreren, ook op kostprijs. “Wel betekent een grotere kas dat je ook grotere aantallen mensen bij elkaar moet zien te krijgen. Dat is en blijft een uitdaging.”
Collegateler Arnaud van Dijk van VD Holland onderschrijft dat. Hij ondernam de laatste jaren met zijn bedrijf de nodige groeistappen en kocht eind 2020 met 12 hectare opnieuw een perceel op de groei. Met de nog te bouwen kas groeit de teler naar 45 hectare. Arnaud verkoopt zijn product onder de merknaam Paprico via telersvereniging Growers United. “Door met vaste contracten te werken heb je meer financiële zekerheid waarop je investeringsplannen kunt afstemmen.”
Tekst loopt door onder afbeelding
Klimaat
Dylan van Raaij van Growers United verzorgt de verkoop voor o.a. Van Dijk. Hij ziet dat telers die de ‘goede jaren’ achter de rug hebben, nu het geld dat verdiend is ‘terug in hun kas’ steken. Dat doen telers veelal nog steeds met kassen in Nederland, terwijl paprika, net als veel kasgroenten, juist ook geëxporteerd wordt. “Inderdaad, dat is zeker waar,” beaamt Dylan. “Je ziet nog niet, zoals in tomaat al wel meer het geval is, dat telers in het buitenland gaan telen. Op termijn zie ik daar ook in paprika zeker wel mogelijkheden, maar nu is dat klaarblijkelijk nog niet zo eenvoudig.”
Op de vraag of telers Arnaud of Wilbert de stap naar het buitenland al eens hebben overwogen, is het antwoord in beide gevallen: “Niet echt.” Arnaud: “Ik verwacht wel dat het die kant ooit nog eens op gaat, net zoals adviesbureaus en banken die verwachting uitspreken. Zelf zijn wij bij VD Holland toch te veel controlfreaks en willen we alles dichtbij houden. In het buitenland is dat toch lastiger, tenzij je je er echt vestigt. Je begint er sowieso helemaal op 0.”
Ook Wilbert overwoog de stap nog niet echt serieus. “We hebben er weleens over nagedacht om bijvoorbeeld in Duitsland met een teelt te starten om daar dan je product ook makkelijker af te kunnen zetten, maar het is nooit echt concreet geworden. Vergeet ook niet dat Nederland een heel gunstig land is voor paprikateelt, met een klimaat dat beter is voor paprikateelt dan in het warmere zuiden of het koudere oosten. Zelfs ten opzichte van België en Duitsland is het klimaat hier soms al gematigder.”
Imago
Over klimaat gesproken, dat was, net als in corona in 2020, ‘uitdagend’. Zeker zomers met enorme hitte. Arnaud: “Tijdens de hele hete weken zagen zelfs wij met onze geavanceerde kassen de kwaliteit teruglopen. In het buitenland is het dan nog veel moeilijker. Een dikke pré is ook de beschikbaarheid van water. Dat is hier nog steeds vrij goed beschikbaar.” Net als aardwarmte dat steeds vaker is. Diverse paprikatelers profiteren ervan en telen op die manier hun product nog ‘groener’. “Het draagt bij aan het positieve imago dat ons product steeds meer heeft.”
Ook collegateler Wilbert en handelaren Ton en Marco wijzen op het positieve imago van de paprika. Belangrijk is daarbij ook gezondheid, juist in het afgelopen coronajaar. “Vorig jaar zagen wij echt een toename in de verkoop, vooral in de verkoopmomenten bij de retail,” vertelt Marco. “De huis-tuin-en-keuken-kok lijkt zich goed raad te weten met de paprika, meer nog dan met andere kasgroenten. We kenden vorig jaar een constant goede vraag vanuit de retail. Er was altijd wel ergens een goede promo of actie die de afzet hielp. In andere jaren leek de vraag nog weleens compleet weg te zijn.”
De volumes liepen met andere woorden goed weg. Zelfs naar de Verenigde Staten, een belangrijke verre exportbestemming. “Er is al snel na de eerste coronaschok altijd wel wat per luchtvracht naar de Verenigde Staten blijven lopen. Er is continu bewust een gaatje opengehouden.”
Ook vanuit landen als Duitsland, Frankrijk, Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk kwam extra vraag. “Ik begreep dat de export vorig jaar met zo’n 5% is gegroeid,” geeft Ton aan. “Het is dus niet zo dat er echt nieuwe markten zijn aangeboord, maar wel is de consumptie duidelijk toegenomen. Ook in Nederland. Het helpt ons ook dat wij vanuit hier, in een straal van grofweg 800 kilometer, altijd binnen één dag na de oogst kunnen leveren. Daarmee kan het voorkomen dat zelfs als een teler een kas in Duitsland heeft staan, product uit Nederland qua afstand van verder wegkomt, maar toch eerder op bestemming is.”
Paprika is bij uitstek ook een product dat geschikt is voor verre export. Zo is de Verenigde Staten een belangrijke afzetmarkt, maar ook dichterbij, over het kanaal, weten Nederlandse paprikahandelaren een mooi afzetmarkt te vinden. Wel heeft brexit het spannend gemaakt. Begin januari zag het er goed uit en leek de Nederlandse paprika, ook door relatief beperkte importheffingen t.o.v. andere producten, er goed vanaf te komen. Toch blijft het afwachten of dat ook zo blijft. Fotocredits: Oxin Growers.
Ontwikkeling
Januari is voor paprikatelers een maand van toewerken naar een nieuw seizoen. Voor de handel is het importseizoen. Paprika’s komen veel uit Spanje, waar het areaal ten koste van tomaat al een tijdje groeit. In Nederland wordt die groei nauwgezet gevolgd. “Elk jaar is er wel een stukje overlap bij de overgang van Spaans naar Nederlands en andersom. Dat botst dan wel, ja,” weet Marco.
Het is onder andere vanwege groot buitenlands aanbod dat belichting in paprika nog niet écht voet aan de grond krijgt in Nederlandse kassen. Teler Wilbert heeft wél belichting, maar die staat niet volle bak aan om in januari te telen alsof het juni is. “Het probleem zijn de matige winterprijzen. Het is met belichting gewoon niet rendabel dan vol in productie te gaan in Nederland. Bovendien is het, anders dan in bijvoorbeeld tomaat, nog niet zo dat belichting je écht serieuze meerproductie oplevert. Nu is het vooral een manier om je teelt te sturen en eventueel wat te vervroegen.”
Voor Peppers Unlimited betekent dat dat er rond week 5 (uiteindelijk zelfs week 4) voor het eerst voorzichtig geoogst kan worden. Dylan noemt week 8 als punt om naar toe te werken. Aan voorspellingen waagt hij zich niet. “Ik heb altijd geleerd dat er iets moet gebeuren wil het een goed seizoen worden. Vorig jaar kwam dat ook weer uit. Helaas is dat zo.”
Wel kon ook hij in 2020 een goed jaar voor oranje aan zien komen. “Met een daling in areaal zat dat er wel aan te komen.” Voor 2021 ziet Ton ‘wel wat verschuiving in de kleurtjes’, o.a. tussen geel en rood, soms ook omdat telers op zoek zijn naar virusresistentere rassen.
'We staan goed in de belangstelling'
En groen dan? Hans Derks, commercieel directeur bij Harvest House en tijdens het interview samen met verkoper Marco op pad, weet dat dat areaal stukje bij beetje daalt. “De trend is dat groen heel langzaam elk jaar iets afneemt, ten koste van o.a. oranje. Die kleur zie je steeds meer in de mix. Wij doen inmiddels de helft groen in de mix en de helft oranje.”
Alles voor de consument. Die laatste heeft niet direct een boodschap aan een groei in areaal of de bouw van een nieuwe kas, maar wil wel lekker paprika’s eten, want dat is gezond. Ton: “We staan met groenten in het algemeen en paprika’s in het bijzonder momenteel volop in de belangstelling. Daar profiteren we met z’n allen van. En met de inhaalslag van dit moment op het bouwfront ziet het er ook voor de komende jaren goed uit.”
Bij de cijfers
De cijfers, in dit geval CBS-cijfers, laten een trend zien. Een groei, de laatste jaren in ieder geval. Met de foto’s en de kennis over nieuwbouw niet gek, al zet men er in de sector zelf soms wel wat vraagtekens bij. Hebben de statistici bijvoorbeeld even goed zicht op omschakelaars en stoppers als op nieuwbouw? En op welk moment in het jaar meet je? In januari, februari of december? Dat kan al uitmaken. En dan heb je nog blokpaprika, waarover het in dit artikel gaat, en puntpaprika.
Zeker is dat de grootste groei in de blokpaprika’s zit, zo leert ook navraag bij paprikaveredelingsbedrijven. In de verhouding groen-rood-geel-oranje verschuift er niet zo gek veel.
Dit artikel verscheen eerder in editie 1, 35e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Ton van Dalen
Oxin Growers
ton@oxin-growers.nl
Marco Bergman
Hans Derks
Harvest House
m.bergman@harvesthouse.nl
h.derks@harvesthouse.nl
Dylan van Raaij
Growers United
d.vanraaij@growersunited.nl
Arnaud van Dijk
VD Holland
info@vdholland.nl
Wilbert van den Bosch
Peppers Unlimited
info@peppersunlimited.nl