Tholen - Hebben tuinbouwondernemers een ramp of crisis nodig om in beweging te komen? En wat komt er uit zo'n situatie voor? Telers Wim Peters, Paul van Schie en René Hendriks gaven vrijdagmiddag onder meer op deze vragen antwoord tijdens de online MeetUp HortiRisk.
Het werd een antwoord met twee kanten, want ja, een crisis kan een extra stimulans zijn om in beweging te komen, maar nee, ook zonder ramp zit men niet stil. Met als heel tastbaar resultaat, aangezwengeld door de coronacrisis, 'bloemenbier' van Optiflor of eigenlijk Naturalbeer (u leest er hier meer over). Volgens René 'een leuke actie die veel positiviteit brengt' in wat toch een moeilijke tijd is.
De drie telers waren uitgenodigd om hun ervaring te delen over de omgang met risico's in het door Clemens Stolk en Annemarie van Dam gepresenteerde event in het World Horti Center. Alle drie de telers hadden of hebben zij te maken met risico's. Uiteraard corona, maar in het geval van Wim ook het bekende verhaal over het kapot hagelen van zijn kas in 2016.
Martin van Staveren
De theorie
Na een voorstelrondje door de telers mocht Martin van Staveren een lezing houden met als titel 'Risicoleiderschap: dé kans voor anders omgaan met onzekerheden'. Als 'motivational speaker' introduceerde hij het begrip VUCA-wereld (Google gerust). Kort door de bocht komt het erop neer dat in een wereld vol risico's een andere aanpak gevraagd wordt.
Uiteraard had Martin tips voor zo'n andere aanpak, waarbij het belangrijk is scherp te stellen wat het doel is, wat er onzeker is en wat er te doen staat. Zo kan het bijvoorbeeld goed zijn een deel van de risico's te aanvaarden om verder te komen óf om een maatregelen om een risico te beheersen na een tijdje te laten vallen om te kijken wat er dan gebeurt. Misschien blijkt dan namelijk wel dat de maatregelen niet meer nodig is en kom je na het laten vallen van de regel verder.
René Hendriks van Optiflor, Phalaenopsiskweker
Leren van elkaar en anderen
De ondernemers zelf konden het vervolgens in een paneldiscussie met vragen concreter maken. Op welk gebied kunnen zij en hun collega's namelijk op het gebied van (risico)ondernemerschap leren van andere sectoren? E-commerce, gaf René direct aan. Hij noemde de 'gelikte webshop' van Royal Brinkman als voorbeeld en gaf aan dat er in coronatijd gekeken werd naar 'mogelijkheden die we eerst niet zagen'.
Volgens Wim kan de tuinbouw ook over afzet nog 'wel wat leren' van andere sectoren en hun manieren van verkopen en product afzetten. Tegelijkertijd wilde Paul het ook omdraaien en laten zien dat andere sectoren juist ook veel van de tuinbouwketen kunnen leren, bijvoorbeeld over de logistiek. Aan hoe supermarkten rechtstreeks van bij de teler worden beleverd kunnen andere sectoren nog wel een puntje zuigen.
Paul van Schie, tomatenteler- en verpakker (L.A. van Schie/Tomselect) met een aardwarmte installatie (Nature's Heat)
Grenzen aan flexibiliteit
En op energiegebied wacht de tuinbouw ook niet af, maar anticipeert men op wat komen gaat, zag ook Martin. Paul, zelf naast tuinder ook actief met aardwarmte, vertelde dat hij de stap zette naar aardwarmte in een tijd toen de noodzaak er nog niet direct was. "We hadden goede energiedeals, maar hebben toch de stap gezet en daar zijn we nu blij mee.''
De coronacrisis vraagt van (tuinbouw)ondernemers ook om ondernemerschap en leiderschap. De mannen waren het erover eens dat flexibiliteit een grens heeft en dat het met de huidige omstandigheden erg lastig is. Rigoureus het roer omgooien als teler van losse tomaten bijvoorbeeld lijkt leuk als de afzet op foodservice en horeca wegvalt, maar wat als over een half jaar de boel weer hersteld is. Is dan het weer radicaal veranderen het wel waard geweest?
Wim Peters, Wim Peters Kwekerijen
Personeel
Om toch aan die flexibiliteit te werken, lieten de drie telers weten ook veel in hun personeel te investeren. Wim vertelde dat juist na het hageljaar in het kaderpersoneel werd geïnvesteerd door een assessment te doen om ieders sterke en zwakke punten te leren kennen en daarop in te spelen in de toekomst. "We profiteren daar nu van."
Ook René en Paul investeren in hun personeel. René vertelde dat hij heeft geleerd om mensen vertrouwen te geven, verantwoordelijkheid te geven en dat, hoe moeilijk ook, hij mensen meer los heeft leren laten, waardoor zij dingen nu zelf goed kunnen doen en hij tijd voor andere dingen heeft.
Ook Paul gelooft in het geven van verantwoordelijkheid aan zijn mensen, ook als het uitzendkrachten zijn, in de kas of in het verpakkingsbedrijf. "Het helpt om ze langer te kunnen binden en ook kun je ze een jaarsalaris bieden en dat waarderen ze zeker."
Na anderhalf uur zat het programma erop. Het laatste woord was voor Martin, die wijzend op de coronacrisis het belang van gezonde voeding aanstipte als kans. Daarbij vergat hij de sierteelt, maar de bloemen, die zitten in de biertjes, zo hebben we geleerd.
Bekijk hier het programma (en zodra online) ook de presentatie van keynotespreker Martin terug.