Als je op ledlampen overstapt, gaat je elektriciteitsrekening omlaag en je verwarmingskosten omhoog. Dat klinkt redelijk en de meeste telers zijn zich hier volledig van bewust. Maar met hoeveel?
Dat is vaak onduidelijk, zelfs als de ledlampen al zijn geïnstalleerd. "Omdat elektriciteit wordt berekend in kWh en gas in kubieke meters is het moeilijk met elkaar te vergelijken, maar deze twee zijn absoluut aan elkaar gelinkt," zegt David Katzin van de Universiteit van Wageningen.
Samen met Leo Marcelis, Simon van Mourik en Eldert van Henten, ook van de Universiteit van Wageningen, heeft de PhD-student een uitgebreid onderzoek uitgevoerd over de efficiëntie van ledlampen. Dit deed hij met een model waarmee de warmte en elektriciteit met elkaar vergeleken kon worden. Zo ontdekte hij dat de energiebesparing bij een overstap naar ledverlichting maar 15% is.
Foto: Ambra Tosto
Licht en warmte zijn aan elkaar gelinkt
"Als je het hebt over het besparen van energie door over te stappen op ledlampen, dan hebben de meeste mensen het over de besparing op elektriciteit. Maar licht en warmte zijn aan elkaar gekoppeld: als je je HPS-lampen vervangt door ledlampen, mis je de warmte die van de toplights komt," zegt David. "Omdat ledlampen heel weinig warmte verspreiden, moet het verwarmingssysteem van de kas dit compenseren. Dat betekent dat het niet duidelijk is hoeveel energie er kan worden bespaard door ledlampen als je de behoefte aan extra verwarming meeneemt in de berekening. Het is lastig om dit te berekenen omdat de energieopname van verwarming en belichting apart in verschillende eenheden worden berekend."
Het team van de Universiteit van Wageningen heeft een open-source GreenLight-model ontwikkeld waarmee deze twee eenheden met elkaar kunnen worden vergeleken door zowel de elektriciteit als het gas te berekenen in megajoules. In de afgelopen paar maanden hebben ze hun onderzoek vervolgd en meer ontdekt over het energieverbruik. "Onze cijfers tonen aan dat in de meeste klimaten met traditionele lampen ongeveer de helft van het energieverbruik van de lamp naar het verwarmen ervan gaat en dat deze warmte vaak bruikbaar is in de kas. Het algemene resultaat is dat ledlampen het elektriciteitsverbruik met 40% verminderen, maar de verwarmings-kosten met 25% doen toenemen. De totale energiebesparingen die we momenteel verwachten is ongeveer 15%," zegt David.
Hij voegt eraan toe dat dit niet het hele verhaal is, maar dat het dankzij de eigenschappen van ledlampen mogelijk is om de opbrengsten te verhogen. "Maar als je alleen naar het energieverbruik kijkt, zijn dit de cijfers."
Elektriciteitskosten
Nu de vergelijking gemaakt kan worden, kunnen de parameters gekozen worden op basis van wat je wilt telen: wil je het kleinste aantal megajoules in je gewas of spelen de kosten van de megajoules ook een rol? Deze kunnen ook weer heel erg verschillen, omdat elektriciteitskosten vaak hoger zijn dan verwarmingskosten. "We hebben ons gericht op energieverbruik, maar de economische of milieuvoordelen zijn echt afhankelijk van de energiebronnen van de kas," vertelt David. "Omdat energie voor verlichting en verwarming vaak van verschillende bronnen komt, zijn de voordelen van een overstap op ledlampen afhankelijk van de milieu- en financiële kosten van de beschikbare energiebronnen."
Het is in het Nederlandse model bijvoorbeeld al snel logisch om HPS met ledlampen te vervangen, omdat gas veel goedkoper is dan elektriciteit. "De kosten van een megajoule die door elektriciteit word gecreëerd zijn hoger dan die van een megajoule die door gas zijn gecreëerd," zegt David. "En dat is vaak het geval: over het algemeen is elektriciteit veel duurder en vervuilender dan verwarming, die vaak uit natuurlijk gas komt. Telers weten dit uiteraard zelf ook en hebben hier vaak al rekening mee gehouden toen ze overstapten op ledlampen. Maar met het GreenLight-model kunnen telers belichtingsinstallaties kiezen die een optimaal gebruik maken van de beschikbare lichtbronnen op de meest efficiënte en duurzame manier."
LED it be 50%
Het onderzoek is onderdeel van een groter project dat gericht is op het optimaliseren van de efficiëntie door middel van ledlampen. Acht doctoraalstudenten en drie postdoctoraalstudenten voeren onderzoek uit naar het verminderen van het energieverbruik in een kas met 50% door middel van ledlampen. "Dit is extreem ambitieus en ligt nog ver buiten het bereik van wat er nu mogelijk is," zegt David.
Hij voegt eraan toe dat er ook onderzoekers uit Utrecht, Leiden, Delft, Eindhoven en Wageningen bij betrokken zijn, die zich allemaal richten op verschillende onderdelen van deze optimalisatie. "Een van mijn collega's heeft een artikel gepubliceerd over het gebruik van dieprood in het spectrum, wat hogere opbrengsten mogelijk maakt. En er zijn meer opties om de opbrengst te verhogen met ledlampen: je kunt bijvoorbeeld een hogere lichtintensiteit of langere lichtperiode gebruiken."
David zal later dit jaar of begin volgend jaar een uitgebreider overzicht publiceren.
Voor meer informatie:
David Katzin (contact)
LED it be 50%
www.wur.nl