Tholen - De kwalificatie ‘slaboer’ ziet Nico Goossens van Goni niet als een belediging. Integendeel, hij is er trots op dat hij inmiddels net als zijn vader en grootvader sla teelt. Niet langer buiten, maar in een hightech kas, dat wel. De kas staat in Sint-Katelijne-Waver, is uitgerust met een mobiel gotensysteem om op water te telen en wordt momenteel uitgebreid om ook tuinkers te gaan telen. “Ja, ik ben sinds twee jaar ook tuinkersboer”, lachte Nico eerder dit najaar. De uitbreiding is een nieuwe stap in de ontwikkeling van het bedrijf en ‘een mooie aanvulling op het slagamma.’
Met dat slagamma begon het voor Goni in 2016. Op dat moment was de eerste kas van 1,2 hectare klaar om in productie te gaan. Er ging een fikse investering aan vooraf, want de teelt van sla op water vraagt om een installatie die aanzienlijk omvangrijker is dan bij telen in de grond. “Toen ik in 2015 besloot sla te gaan telen, was er al een trend zichtbaar bij supermarkten die sla met kluit in het winkelrek wilden hebben, ook uit duurzaamheidsoogpunt. Sla met kluit is langer houdbaar en de teelt is efficiënt met minder gebruik van gewasbescherming en water.”
Ook niet onbelangrijk, voor Nico althans: voor het personeel werkt het prettiger met een ergonomisch systeem. “Het zijn uiteindelijk, ook met de nodige techniek, de mensen die het doen. Het is de belangrijkste factor, nog steeds, en dus ben ik ook zo blij met mijn mensen in de kas, maar zeker ook op kantoor, op de vrachtwagen of bij het verpakken.”
Grootvader Emiel, supermarktaankoper Christophe van Colruyt, vader Paul en Nico Goossens in de kas
Vader als voorbeeld
Zijn vader teelde oorspronkelijk in de grond, maar later ook op goten. “Hij was best wel een pionier daarmee, denk ik. Het systeem was echt mooi en succesvol, alleen niet mobiel en dus alsnog vrij arbeidsintensief. Bovendien was het buiten en dus kon je er niet in de winter op telen.”
Nico werkte als kind mee op het bedrijf van zijn vader, werkte daarna ook buiten de sector en keerde in 2016 terug. Tot verbazing van zijn vrienden. Zij dachten dat Nico voortaan met laarzen door het leven zou gaan. Niets is minder waar. “Tegenwoordig ben je meer manager dan teler.”
Zodra de kas in productie ging, kon Nico deels voortbouwen op de klandizie en teeltervaring van zijn vader. Ook kwamen er steeds meer klanten bij, vooral supermarkten. “Met de teelt in de kas kunnen wij het verschil maken in kwaliteit en dat jaarrond, heel belangrijk voor de supermarkten. En ook service is waarop wij inzetten, juist omdat wij zelf de logistiek en het verpakken regelen. Bij onze kas hebben wij een koelcel, een verpakkingshal en docks om vrachtwagens te beladen om rechtstreeks bij de supermarkten te kunnen leveren.”
Tuinkers
In 2018 kwam daar tuinkers bij. “Een bedrijf hier even verderop, in Rumst, stond te koop. Het leek mij een mooie aanvulling op hetgeen wij al deden met alternatieve slasoorten. Zij zochten een geschikte kandidaat en de keuze viel op mij. Of ik ook de geschikte kandidaat ben, dat moet ik nu bewijzen. Gelukkig helpen de eigenaren, voorheen op de markt als Witters bvba, mee in het bedrijf.”
Nu nog in Rumst, maar als de nieuwe kas af is ook in Sint-Katelijne-Waver. “Tuinkers is een hele moeilijke, specifieke teelt. Zo is de logistiek uitdagend. Niemand koopt een volle trailer tuinkers hè. Omdat wij echter voor ons slabedrijf al de complete logistiek in huis hadden, denk ik hier een efficiëntieslag te kunnen maken.”
Op water en in de grond
In Rumst wordt er deels in de grond en deels op water geteeld. Dat blijft ook zo in Sint-Katelijne-Waver. Nico legt uit waarom. “Tuinkers uit de vollegrond heeft een andere, vrij specifieke smaak, die verschilt van de tuinkers die op substraat, op vilt, wordt geteeld. Dat laatste product gaat vooral in kleinverpakking naar de supermarkten, terwijl het product uit de vollegrond meer in trek is bij de horeca en groentespeciaalzaken. Je ziet dat er nog altijd een stevige vraag naar vollegrondsproduct blijft, al kijken wij wel naar alternatieven. Om die reden is de nieuwe kas ook geschikt gemaakt om op termijn eventueel alsnog over te schakelen naar volledig telen op substraat. De gaten in de palen om goten te plaatsen zijn er en de kas, die is even hoog als de kas voor sla.”’
Vaccin
Alles bij elkaar komt het areaal van Goni straks uit op een dikke drie hectare, netjes verdeeld in sla en tuinkers. Dat laatste product kreeg het zwaar te verduren tijdens de coronacrisis en dit najaar was de situatie nog steeds niet om over naar huis te schrijven. “Laat ik het zo zeggen: met de huidige marktsituatie en vraag kun je dit niet jaren blijven doen", aldus Nico eind augustus. "Een voordeel is wel dat wij dus ook sla telen, al kun je met de slatak niet eindeloos de huidige moeilijke markt voor tuinkers blijven compenseren. Gelukkig heeft de overheid ons goed gesteund, niet zozeer met hele hoge rechtstreekse steunbedragen, maar wel met allerlei regelingen om de lasten te verlichten en ook economische werkloosheid op te vangen.”
Nico rekent erop dat er een vaccin komt, dit jaar nog. “Op die manier hoop ik volgend voorjaar dan weer ‘normaal’ te kunnen telen. Gelukkig is tuinkers een korte teelt en hebben wij zaad in voorraad, dus kunnen we in relatief korte tijd op- of afschalen. Wel is tuinkers een fragiele teelt waarin je makkelijk iets fout kunt doen. Het moment van water geven is bijvoorbeeld cruciaal en luister heel nauw. Dat is toch net weer anders dan bij een andere teelt, die kan vaak makkelijker even zonder dan een tuinkersplantje.”
Papier
Na het oogsten van de tuinkers, of de slasoorten (lollo rosso, lolla bionda, triosla, eikensla en kropsla), is het bij Goni tijd voor zelf verpakken. Hier ziet Nico dat het een steeds grotere uitdaging is om alternatieven voor plastic in te zetten bij het verpakken. “Wij zijn veel bezig met papier, vooral in de sla willen enkele van onze klanten dat. Ook bij tuinkers kijken we hiernaar, al is het niet evident, ook omdat het product wel goed moet blijven.”
Los van de keuze voor het soort verpakken, biedt Goni klanten ook de optie de verpakking te personaliseren. “Standaard staat ons Goni-label, ons merk, erop, maar wij verpakken ook voor private labels. In dat geval is d.m.v. het GlobalGAP nummer het product terug te leiden tot Goni.”
Foto rechts: sla met kluit is langer houdbaar en populair bij supermarkten
MRL-normen
Al die extra services voor de klant en de hightech techniek waarmee alles verloopt in de kas en bij het verpakken brengen uiteraard ook extra kosten met zich mee. De uitdaging blijft om die kosten ook terug te zien in de prijs voor de sla en/of tuinkers. Het is onder telers van sla op water een veelgehoord ‘probleem’. “Zeker”, beaamt Nico, “dat is zo, maar de grootste uitdaging is toch vooral de startinvestering om op water te gaan telen. Als teler op goten kun je efficiënter en duurzamer telen, zit er geen zand meer tussen de sla.”
Toch is Nico van mening dat ook vollegrondsla er moet zijn. “Mijn vader teelde zo en veel collega’s doen dat ook nog steeds. Ook zij telen een prachtig product. De grootste uitdaging is daarom in mijn ogen juist om de consument het verschil tussen beide producten te leren kennen.” Wel ziet hij dat supermarkten, met hun steeds hogere eisen, telen in de grond steeds lastiger maken. “Denk hier aan de grote nadruk die er ligt op het halen van MRL-normen. Met een traditionele, grondgebonden teelt is dat steeds moeilijker.”
Tuinkers op vilt
De tijd zal het leren of er op termijn alsmaar meer telers met sla op water bijkomen. Nico hoopt ondertussen met Kerst ook tuinkers uit de nieuwe kas in Sint-Katelijne-Waver bij de consument te kunnen brengen. “De kas is intussen winddicht en nu wordt de hele automatisering aangelegd. Het doel is om afzet te hebben met Kerst. Daar ga ik voor, samen met mijn ploeg. Nogmaals, mijn mensen zijn en blijven de belangrijkste factor, als bedrijfsleider ben ik slechts een schakel in onze hele ketting.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 9, 34e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Goni
Nico Goossens
nico@gonitrading.be