Griekenland mag, zeker in de zomer, gedachtes oproepen over strandvakanties en raki drinken, toch is het ook een tuinbouwland. En die sector heeft de afgelopen twintig jaar niet stilgezeten, zo vertellen Christos D. Katsanos en Evagelos Drimtzias, medeoprichters van DKG Group. Het bedrijft zet in op zowel techniek, kennisdeling en marketing om telers in het land te helpen. Onder hen Karditsa Gardens Co., dat 5 hectare nieuwe kas bouwde voor de tomatenteelt.
Christos en Evagelos vertellen over de Griekse tuinbouwsector in het algemeen en in Karditsa, een regionale eenheid in de regio van Thessalonië. Er was nooit veel tuinbouwactiviteit in Karditsa, maar dat is nu aan het veranderen.
Recent verleden
Voorheen heerste de algemene opvatting dat de (glas)tuinbouwsector moest bestaan uit kleine familiebedrijven. De duurzaamheid van de sector was dus afhankelijk van kleine bedrijven en er waren veel telers bij betrokken. “Dit was ideaal vanuit een sociaal perspectief, maar niet erg gericht op de markt.”
Volgens deze opvatting waren de meest geschikte gebieden voor glastuinbouwontwikkeling Kreta, Attica en Peloponnesos, omdat de weersomstandigheden daar beter waren met het milde Mediterraanse klimaat. Toen de Griekse overheid investeerde in een natuurlijke gaspijplijn vanuit Rusland en de geothermische energielicenties werden vrijgegeven, veranderde de situatie, evenals de perceptie van goede weersomstandigheden als enige concurrentievoordeel voor een gebied.
In die tijd waren er EU-subsidies voor kassen op grote schaal met gebruik van WKK's, wat een ideaal moment bleek te zijn voor investeerders van buiten de tuinbouwsector. Sinds die tijd wordt er meer gekeken naar gebieden met vlak land en lage huur-/koopprijzen en de beschikbaarheid van arbeidskrachten. Daarom zijn gebieden met deze kenmerken op de kaart verschenen, zoals Drama, Alexandria, Kavala (Macedonië), Xanthi (Thrace), Samos en Karditsa.
Toekomstige ontwikkelingen
“De tuinbouwsector gaat niet alleen om nieuwe, grote investeringen. De hele sector beslaat 4000 hectare, voornamelijk in Kreta en Peloponnesos. In deze regio’s is een nieuwe trend te zien, waarbij een aantal telers toonaangevend zijn.”
Het profiel van deze ‘new age’-telers is gebaseerd op de uitbreiding van hun kasareaal (5-8 ha) en investeringen in verpakkingsfaciliteiten. Ook verhandelen ze hun producten onder een merknaam.
Christos en Evagelos denken dat de sector in de komende jaren in drie categorieën verdeeld zal worden:
- De traditionele telers: weinig technologie, kleine schaal, familiebedrijven, voornamelijk in Kreta, verkoop van hun producten middels coöperaties en veilingen
- De ‘new age’-telers: medium tot geavanceerde technologie, grote schaal met marketingactiviteiten, verkoop aan de hele markt en sommige grotere handelaren, voornamelijk in Peloponnesos
- De ‘bedrijfsachtige’ telers: geavanceerde technologie, grote investeringen, zakelijk georiënteerd, eigen merkontwikkeling, verkoop aan detailhandelaren, voornamelijk in gebieden met natuurlijk gas en/of geothermische energie, Noord- en Centraal-Griekenland.
Merken
“Retailers krijgen steeds meer macht en laten weinig ruimte voor merken van telers, omdat ze hun eigen labels hebben. Groothandelaren hebben niet meer zoveel macht.”
Van tijd tot tijd is de productie hoger dan de vraag. Dan dalen de prijzen, omdat er ook geen grote exportmarkt is. Hier ligt de zwakte van de sector, volgens beide mannen. "Nu het toeristische seizoen bijna volledig verloren gaat, hebben telers te maken met een overschot. Ze bevinden zich dus in een moeilijke positie waarbij ze niet weten wat ze met dit overschot aan moeten."
Arbeid
In Kreta komen de meeste arbeiders uit Bulgarije en Pakistan. In de Peloponnesos komt men uit Bulgarije en India, voornamelijk voor de bloementeelt. Grote glastuinbouwbedrijven hebben arbeiders uit Griekenland, Albanië, Wit-Rusland en andere landen.
De COVID-19-pandemie heeft niet al te grote problemen opgeleverd, omdat er een laag infectiepercentage was in Griekenland en het merendeel van de mensen, die in de Griekse tuinbouw werken, vaste medewerkers zijn. Voor telers van kersen, appels en kiwi’s is het wel een probleem, omdat er dan vaak wel tijdelijke arbeiders zijn, die te maken hebben met reisbeperkingen in hun eigen land.
Noord-Griekenland
In de laatste 14 jaar werden er 9 geavanceerde kassen gebouwd in Noord-Griekenland op een totaal van 70 hectare. Hier worden paprika’s, komkommers en tomaten (vlees, tros, cocktail, snack) geteeld.
Karditsa (Centraal-Griekenland)
“In Karditsa (regio Thessalonië) hadden we tot nu toe alleen wat kleine kassen, maar dat is dit jaar veranderd met de Karditsa Gardens Co., een gloednieuwe, geavanceerde kas van 5 hectare.”
Worden er veel Karditsa-producten geëxporteerd of zijn ze meer bestemd voor de lokale markt? “Het antwoord op deze vraag heeft een Griekse paradox ten grondslag: alhoewel Griekenland maar 11 miljoen inwoners heeft, vormen ze verreweg de grootste afzetmarkt voor tomaten. Uit statistieken blijkt dat er 62 kilo tomaten per inwoner worden geconsumeerd per jaar, Italië volgt met 34 kilo tomaten per jaar. In een land als Duitsland is dit maar 11 kilo per jaar. Daaruit vloeit voort dat bijna de gehele Griekse productie in Griekenland wordt geconsumeerd. Daarbij komen nog jaarlijks 22 miljoen toeristen in de zomer, die allemaal Griekse salade eten met tomaten en komkommers in de hoofdrol. Het is dus een dynamisch geheel.”
In Karditsa zijn maar een aantal kleine kassen, in totaal minder dan 10 hectare. De grote kas van Karditsa Gardens Co. heeft deze situatie niet drastisch veranderd. “We hebben het hier dus over lokale consumptie en totaal geen export.”
De rol van DKG Group
De rol van DKG Group in de ontwikkeling van de Griekse tuinbouwsector is drieledig. “We zijn er trots op te hebben meegewerkt aan alle kasinvesteringen in de laatste 15 jaar, in zowel substraatteelt (IQ Crops – Grodan steenwolsubstraat, bio-stimulants), consulting (DKG Consulting – volledig kasbeheer) of branding (TROPOS Branding).”
Nieuwe investeringen sinds 2006 hebben geleid tot bijna 70 hectare kassen.
Voor meer informatie:
DKG GROUP
Christos D. Katsanos (e-mail)
5 b, Ioustinianou street
551 34 , Thessaloniki
HELLAS (Greece)
Τel: +30 2310 488.915
Fax: +30 2310 488.916
www.dkggroup.com