Het is de hoogste tijd om de aardbei in het zonnetje te zetten. En niet alleen de aardbeien, maar ook de HPS- en ledverlichting. Na de tomatentelers kiezen ook steeds meer aardbeientelers voor een jaarronde productie van de rode vruchten. Volgens Koen Vangorp van Mechatronix zorgen vooral de gunstige marktcondities en de verlaagde kostprijs ervoor dat teelt door middel van ledverlichting interessant wordt voor telers.
Ruim 10 ha LED erbij
De tomatensector ging een paar jaar geleden door dezelfde ontwikkeling heen. Naar aanleiding van de vraag vanuit de handel voor een product dat het hele jaar door beschikbaar is, wordt geteeld in gecontroleerde teeltomgeving in alle seizoen en hebben in België (en Nederland) geteelde producten de import vanuit Spanje steeds meer vervangen.
Hetzelfde gebeurt nu bij de aardbeien: in de Noord-Europese markten gaan lokaal geteelde producten de concurrentie aan met geïmporteerde producten. Om aan de vraag vanuit de markt te voldoen voor kwaliteit en kwantiteit wordt er verlichting geïnstalleerd.
“We zien dat het areaal dat verlicht wordt steeds groter wordt,” zegt Koen. “Wijzelf installeren ledverlichting op 86.000 m², verspreid over zeven telers, die allemaal een jaarronde productie willen. Er wordt nog eens 9.000 m² verlichting geïnstalleerd door andere leveranciers.”
Daarnaast zijn er nog minstens vier andere telers die wachten tot het papierwerk afgerond is, wat een standaard procedure is in België. “Het areaal zal in totaal toenemen met 10 tot 14 hectare.”
Consumentenvraag
De uitbreiding wordt gestimuleerd door de goede prijzen van de laatste paar jaar, maar dat is niet de enige reden. “De consument is de uiteindelijke stimulans voor deze ontwikkeling. Hun gedrag verandert: producten die eerst als seizoensproduct werden beschouwd zijn nu het hele jaar door verkrijgbaar, maar de Belgische aardbeien waren gedurende een periode in de winter niet verkrijgbaar. Consumenten waren afhankelijk van Spaanse aardbeien: voor een eerlijke prijs, maar ook voor de smaak en kwaliteit.”
Koen zegt dat groepen zoals Coöperatie Hoogstraten consumenten hebben verteld over de kwaliteit en herkomst van aardbeien, waardoor de vraag naar lokaal geteelde producten is toegenomen.
ROI
Er is nog een andere reden voor de toename van ledverlichting en dat zijn de ontwikkelingen die het gebruik van ledverlichting interessanter maken voor telers. Koen legt uit hoe ze een nieuwe manier hebben ontwikkeld voor het gebruik ervan. “Aardbeien die hier in de winter werden geteeld waren behoorlijk duur, of ze nu met HPS- of met ledverlichting werden geteeld.
Bij het gebruik van HPS zorgt het gebruik van elektriciteit voor een hogere kostprijs, bij het gebruik van ledverlichting moet de grote investering voor een ROI zorgen. Door de strategie voor de ledverlichting aan te passen, kunnen we deze kosten aanzienlijk verlagen,” zegt hij.
Niet de juiste manier van wisselen
De teler begint niet door HPS te vervangen met ledverlichting. “Lange tijd werd er gedacht dat de exacte hoeveelheid licht van een 1000W HPS-fitting vervangen moest worden. Dit leidde vaak tot een led-fitting van 600W en hierdoor moesten telers meer investeren, ook al bespaarden ze geld in het elektriciteitsverbruik,” toont Koen.
“Voor veel gewassen werkt dit, maar bij aardbeien leidde dit tot een investering per vierkante meter die zo hoog was dat het moeilijk werd om een concurrerende prijs te kunnen krijgen. Zelfs al was het elektriciteitsverbruik aanzienlijk lager, een teler had alsnog een kostprijs die € 1 tot € 1,40 hoger lag, afhankelijk van de variëteit en omstandigheden.”
Omdat de levensduur van ledverlichting weer langer is, kon de kostprijs weer lager uitkomen, maar volgens Koen is dit niet de juiste manier.
“We zijn al vele jaren betrokken bij de belichting voor de aardbeienteelt en naar aanleiding van de feedback van telers en gewasadviseurs zijn we van mening veranderd en zijn we begonnen met zoeken naar een manier waarop we, als producent van lampen, de kosten per meter en per kilo voor deze teelt konden verlagen.”
Het resultaat? Minder licht in het gewas, meer licht op het gewas. Dit klinkt wellicht simpel, maar volgens Koens berekeningen is het mogelijk om de initiële investering met meer dan 25% te verlagen in vergelijking met andere ledbelichtingsleveranciers.
Plantbalans en energie
Dan zijn er nog de elektriciteitskosten en hoe je daarmee om kunt gaan gezien de behoefte voor meer belichting in de aardbeienteelt. “Zowel voor de teelt in de winter als voor het verlengen van het oorspronkelijke seizoen zijn de aanbevolen belichtingsniveaus met bijna 30% toegenomen in de laatste paar jaar. En alhoewel de plant dit misschien niet tijdens de hele teeltcyclus nodig heeft, voeg je wel meer licht toe tijdens het hele seizoen. Dit leidt tot hogere energiekosten. Daarom hebben we gekozen voor bestuurbare belichting,” zegt Koen.
“Tijdens de eerste weken van de teelt en ook tijdens de laatste weken van de oogst, is de plantlading aanzienlijk minder. Zelfs als je de maximale opbrengst wilt behouden kan het lichtniveau worden verminderd. Dit leidt tot een betere plantbalans en wanneer de ledbelichting goed wordt geprogrammeerd leidt dit ook tot een vermindering van de elektriciteitskosten met 20%.”
Nieuw perspectief
Koen legt uit dat de combinatie van een verlaagde kostprijs en de toenemende vraag het antwoord is op het groeiende areaal. “Onze cijfers laten zien hoe de gemiddelde kostprijs per kilo tijdens de lente en de herfst met 46% kan worden verlaagd in vergelijking met de traditionele HPS/SON-T-belichting,” laat hij zien. Hij voegt eraan toe dat deze prijs is gebaseerd op energie van een wkk-installatie.
“Telers die tijdens de winter telen hebben een kortere periode om hun ROI te voltooien, omdat er minder dagen zijn waarop de verlichting aan staat. Toch kunnen we alsnog de kostprijs met 40% verlagen in vergelijking met SON-T-installaties. Dit is inclusief de initiële investering en de energiekosten.”
Koen voegt daaraan toe dat deze kosten nog altijd voordeliger zijn dan de traditionele verwarmde teeltcyclus. “Er is nog altijd een hogere prijs nodig voor een hogere kwaliteit om de jaarronde teelt mogelijk te maken.”
België en Nederland
De toenemende vraag vanuit de handelaren en de eerdergenoemde cijfers verklaren het toenemende areaal met ledbelichting voor de aardbeienteelt in België. “Nederlandse telers maken deze overstap nog niet, ook al zien we wel een toename in het belichte areaal in Nederland. Dit jaar voegen twee telers 4,7 hectare toe aan het belichte areaal,” zegt Koen. “De meeste telers wachten op nieuwe steun van de overheid. We verwachten dat ze dezelfde trend zullen volgen als de Belgische telers.”
Voor meer informatie:
Koen Vangorp
MechaTronix
koen@mechatronix-asia.com
www.horti-growlight.com