Tholen - Het was eerst vooral 'rood en rond' wat de klok sloeg qua ToBRFV-resistente tomatenrassen. Ook bij Axia Vegetable Seeds, maar het aanbod is hier inmiddels alweer uitgebreid met resistente 'kleurtjes en specialties'. Het veredelingsbedrijf was niet als eerste op de markt met resistente rassen, maar ziet dat het nu snel gaat met rasontwikkelingen.
"Als het warm weer is, dan moet je ijs hebben", vat Cees Kortekaas de snelle ontwikkeling met ToBRFV-resistenties in de tomatenveredeling samen. Haast was geboden om telers snel oplossingen aan te kunnen reiken. In Naaldwijk zaten de tomatenspecialisten samen om de koers uit te zetten. Een eigen koers, een Axia-koers. "We kozen onze top 8 rassen uit en de 4 rassen waarin we veel internationale potentie zagen om als eerste, via terugkruisen, resistentie aan toe te voegen."
Cees Kortekaas en William van der Riet
99,9%
Onder die rassen de 'paradepaardjes' van Axia, zoals trostomaat Macxize en cherrytrostomaat Maxxiany. Bij het veredelingsbedrijf is de keuze gemaakt geen nieuwe rasnamen te geven aan resistente rassen, maar simpelweg achter de al bekende namen 'XR' toe te voegen. Eind volgend jaar wil men dat 80% van het portfolio met zo'n 70 rassen resistent is.
Los van de resistentie zijn de rassen 'voor 99,9% gelijk' aan de rassen zonder resistentie, benadrukt Cees. Vorig jaar zomer zijn de eerste resistente rassen op grote schaal geplant, in de demokassen van Axia en bij praktijktelers. "Rond de 650 hectare is nu commercieel." Hij verwacht komend seizoen weer een grote slag te maken met resistent areaal. Daarbij helpt het als telers in één klap van 25 planten naar tientallen hectares doorschakelen, zoals in Nederland al is gebeurd met het ras Macxize. "En ook in Noord-Amerika maken we grote sprongen."
Macxize XR
Leren telen met nieuwe rassen
Met de start van de teelt met resistente Axia-rassen is ook het opbouwen van teeltdata gestart. "Voor de nieuwe, resistente rassen hebben we nog geen drie tot vijf jaar aan data, zoals wel voor onze bestaande rassen. We zien in de teelt soms kleine verschillen en net iets andere reacties van het gewas op de omstandigheden in de kas. Daar moet je als teler goed teelttechnisch op inspelen."
Wat helpt is dat de verkopers in het veld bij Axia vrijwel uitsluitend oud-telers zijn, benadrukt Cees, zelf ook oud-teler. "Al onze resistente rassen zijn wat compacter dan de niet-resistente naamgenoten. Dat is een prettige eigenschap van het donorras van waaruit de resistente komt."
Premium mét resistentie
Een ander verschil zit hem in kleur, weet William van der Riet. Hij is vanuit Axia gefocust op de retailkant van de keten en brengt er de rassen aan de man. "De kleur van onze resistente rassen is in alle gevallen beter dan het niet-resistente origineel. Ook blijven de groene delen langer goed en zitten de vruchten beter aan de tros. Je ziet het bij Maxxiany bijvoorbeeld. Een van onze rassen die als premium in het supermarktschap ligt. Wie blind komt testen, proeft bij onze rassen geen verschil tussen wél of niet resistent."
In het retaillandschap zijn vanwege ToBRFV de kaarten de afgelopen jaren opnieuw geschud, constateert hij. "Er zijn meer rassen toegelaten dan voorheen binnen bepaalde segmenten." Inmiddels is er meer resistent aanbod en kan de retailer weer makkelijker kiezen. "Er wordt weer verder gekeken dan enkel een vinkje voor resistentie", merkt William op. "Onze sterk op het origineel gelijkende resistente rassen worden snel toegelaten in de retail vanwege de gewaarde, bekende eigenschappen."
Nieuw in de demo bij Axia: een nieuwe zwarte tomaat, HTR2238001.
Meer kleur
Niet alle paradepaardjes zijn al resistent bij Axia. Achter premiumras Axiany staat nog geen 'XR'. Dit ras is nog niet met ToBRFV-resistente beschikbaar. Een gevolg van de zichzelf opgelegde hoge eisen. Cees: "Met dit ras zitten we nog net niet op die 99,9%."
Om daar wel met steeds meer rassen te komen, is door Axia flink geïnvesteerd. Zo is in vijf jaar tijd het aantal mensen in het laboratorium van vier naar zestien gegroeid. "De volgende series met resistente rassen komen nu snel achter de eerste reeks aan", weet William. "Vandaar dat ik op het Global Tomato Congress laatst ook al zoveel meer kleur en ook meer specialties kon laten zien, met resistentie."
Ook in Naaldwijk zijn al die rassen te bekijken, net als proeven in de eigen demokassen. Cees: "Hier kun je meerdere generaties van een ras op een rijtje zien en dan zie je hoe we stap voor stap dichter bij die 99,9% uitkomen."
Maxxiany XR
Nieuwbouw
Vanaf komende maand zal naast de bestaande locatie van Axia, waar ook het opvallende 'villakantoor' staat, ook bouwactiviteit te zien zijn. "Er komt een nieuwe kas en een nieuw research centrum bij. Dit is belangrijk voor het resistentie-onderzoek en zal dit versnellen", weet Cees.
Ondertussen ligt de focus niet alleen op ToBRFV, benadrukken zowel hij en William. "We vonden dat we naar buiten moesten treden met de recente ontwikkelingen, maar hebben bijvoorbeeld in onze demo ook een nieuwe gouden en nieuwe zwarte tomaat. Met over circa anderhalf jaar ook een resistentie tegen ToBRFV. "Want dat is een vereiste."
Volop kleur in de presentatieruimte van Axia, met ook steeds vaker weer resistente rassen.
Voor meer informatie:
Axia Vegetable Seeds
[email protected]
www.axiaseeds.com