De Nederlandse overheid zet in op een transitie naar kringloop-landbouw. In dat kader worden onderzoeken gedaan naar kruis-bestuiving tussen sectoren. Onder meer naar cross-overs tussen de glastuinbouw en paddenstoelenteelt is gekeken. Daarbij zien onderzoekers drie interessante mogelijkheden.
Onderzoekers van Wageningen University&Research hebben gekeken naar de mogelijkheden om ammoniak uit compostering voor champignons te verwaarden tot hoogwaardig nitraat voor de glastuinbouw, verwaarding van koolstof uit de paddenstoelenketen tot fossielvrije CO2 voor in de kas én naar verwaarding van restbiomassa uit de kas tot substraat voor in de paddenstoelenteelt.
Ammoniak
Vooral bij het maken van compost (in twee fases voordat het compost doorgroeit en in productie gaat) komt veel ammoniak vrij. Die ammoniak wordt afgevangen. In de glastuinbouw wordt de meerderheid van stikstof als meststof toegediend in de vorm van nitraat (NO3). Met een bioreactor zou de ammonium/ammoniak omgezet kunnen worden naar nitraat. GreenSwitch van Van Iperen doet dit al met een bioreactor waaraan kalium toegevoegd wordt, om kaliumnitraat te produceren.
De onderzoekers laten in een rapport zien dat met het areaal champignonteelt in Nederland er al genoeg stikstof en zwavel beschikbaar is. De afgevangen stikstof uit champignonteelt is genoeg voor 1740 tot 2240 hectare tomatenteelt. Voor zwavel geldt zelfs dat 17-22% van de beschikbare zwavel uit de champignonteelt al genoeg is voor in de teelt in Nederlandse tomatenkassen.
Een aandachtpunt is nog wel dat er zwavelzuur nodig is voor het afvangen van ammoniak. Nu komt zwavelzuur nog vooral uit een fossiel proces vrij. Dat past dan weer niet echt bij de kringlooplandbouwambities. Zwavel uit afvalwaterzuivering zou een alternatief kunnen zijn.
CO2
Tijdens de verschillende fasen van de paddenstoelenteelt komt er CO2 vrij. Met 240.000 ton champignonproductie in Nederland wordt zo’n 696.000 ton CO2 geproduceerd per jaar geproduceerd. Per kilo champignons is 5,2 kilogram substraatmengsel nodig, met compost. Bij compostering komt veel CO2 vrij. De vrijgekomen CO2 is genoeg voor de productie van 1.550 hectare tomaten.
Bij champignonproductie zelf komt veel minder CO2 vrij. Daar is de CO2 die vrijkomt genoeg voor 72 hectare tomatenteelt.
Een aandachtspunt bij het eventueel gebruiken van CO2 uit de champignonteelt is dat de gassen uit composteren naast CO2 ook stoffen bevatten die risico’s brengen voor gewasgezondheid, zoals
NOx, ethyleen, SO2, H2S en ammoniak. Deze zullen verwijderd moeten worden. Ook is de CO2 uit de paddenstoelenketen lang niet geconcentreerd genoeg om aan de glastuinbouw te leveren.
Restbiomassa
Na de teelt blijven telers zitten met heel veel stengels: biomassa. Paddenstoelentelers telen hun product op substraat. De onderzoekers keken naar de mogelijkheid om hiervoor biomassa uit de glastuinbouw in te zetten. Nu gebruiken paddenstoelentelers veel tarwestro. De onderzoekers wijzen er aan de hand van cijfers op dat de glastuinbouw een grote rol kan spelen in de productie van
oesterzwammensubstraat.
Door de kansen en de knelpunten van een cross-over tussen glastuinbouw en paddenstoelenteelt te schetsen willen de onderzoekers met stakeholders in dialoog komen. Zij willen dan samen een consortium oprichten voor gerichte R&D in een
publiek-private-samenwerking.
Bekijk hier de hele whitepaper van Wageningen University & Research.