In de komkommerkas van kwekerij Gerja staan voor het eerst in jaren weer tomaten. In Elsendorp besloten ze dit jaar tot een herfsteelt tomaten en kwamen ze uit bij het ras Xandor van Axia.
Ook Tielemans Groentekwekerij uit het nabijgelegen Boekel heeft dat ras in haar kassen staan op dit moment. Hier zijn ze wel aan tomaten gewend, maar toch is ook voor deze telers een herfstteelt weer even wennen.
Peter Bogaard en Jan Biemans houden daarom samen met de adviseurs van Axia nauwgezet de teelt in de gaten. Eind november kwamen ze samen in de kas in Elsendorp, waar het al snel ook over veel meer dan alleen de teelttechnische kant van een herfstteelt tomaten ging.
Foto rechts: Alle vier de trossen hangen aan de plant in de kas bij Gerja
Late keuze
Een herfstteelt tomaten verloopt via een redelijk vastomlijnd protocol. Toch kunnen kleine aanpassingen in de voor een tomatenteelt relatief korte teelt toch serieuze gevolgen hebben. Reden te meer voor Marcel van Kester en René Zwinkels van Axia om telers naast zaden vooral ook advies te geven. René: “Wij geven de telers een teeltlijn mee.”
Een overeenkomst tussen beide telers is dat zij deze zomer allebei heel laat toch besloten voor een herfsteelt tomaten te gaan. Eind juli besloten de telers, nadat ze in hun zoektocht naar een geschikt en beschikbaar ras uit waren gekomen bij Axia, te laten zaaien. De tomatenteelt bij Gerja begon op 13 september. Peter: “Onze komkommerteelt liep door problemen met komkommerbontvirus een beetje klem. Daarom de keus voor een herfstteelt tomaten.”
Marcel van Kester met teler Peter van Gerja
Snelle teeltwissel
In twee dagen werd een teeltwissel doorgevoerd om daarna tomaten in de kas te planten. De telers hadden de kas lang leeg kunnen laten liggen, maar eigenaar Jac Dings wilde graag zijn medewerkers behouden. In een lege kas is weinig werk, zeker als de teeltwissel erop zit en de nieuwe planten er nog niet zijn. “Na nieuwjaar willen we de kas wel leegruimen”, weet Peter. “Dan gaan we de kas grondig reinigen voor de nieuwe komkommerteelt.”
Oogsten tot begin 2023
Bij Tielemans loopt de herfstteelt iets langer door. In het verleden hadden de telers ook wel troscherrytomaten in de kas staan, maar dit jaar niet. “We zijn met de herfstteelt iets later gestart”, zegt Jan. “Het was een keuze tussen een week langer komkommers snijden of eerder tomaten planten.”
Met de hoge komkommerprijzen is dat eerste dit jaar goed uitgepakt. De bedoeling is om de laatste rijpe trossen in het begin van 2023 te oogsten. “Tegen hopelijk goede prijzen”, glimlacht Jan die erop wijst dat de verwachting is dat gedurende het herfstteeltseizoen de prijzen beter zullen worden als het tomatenaanbod schaarser wordt.
Warmte-uren
Bij Gerja stonden er voor het laatst in 2010 tomaten in de kas. “Vroeger hebben we regelmatig problemen gehad in de herfstteelt met het pepinomozaïekvirus. Deze keer volgen we een andere strategie.” Over die strategie is door de mannen van Axia meegedacht. Belangrijk in de strategie zijn warmte-uren. “Dat moeten er 1180 zijn”, geeft René aan. “We hebben geleerd dat temperatuur niet leidend is voor een goede kwaliteit. Plantactiviteit is leidend.”
Extra blaadje uit de kop
Allebei de telers telen komkommers aan de hogedraad. Volgens Jan maakt dat dat ze iets makkelijker naar tomaten kunnen omschakelen. “Wij telen ook in de komkommers al iets systematischer.” Toch zijn er nog wel dingen anders. Zo haalden de telers er op advies van Axia een extra blaadje uit bij de kop. “Normaal deden we dat niet”, geeft Jan aan. Het is een stukje extra arbeid, maar draagt wel bij aan de kwaliteit. “Omdat het ras Xandor als kwalititeitsras te boek staat bij de handel, hebben wij daar ook voor gekozen”, geeft Peter aan. Marcel wijst erop dat Xandor, een grove trostomaat, in België in het Eliteblok zit. Het ras geeft een gemiddeld vruchtgewicht van 125-150 gram.
De kas bij Gerja is uitgerust met tussenbelichting
Stookregime
In totaal vier trossen hangen er klaar aan de plant. Bij Gerja kleuren de eerste trossen al op 24 november. Allebei de telers zijn het erover eens dat er zuinig geteeld moet worden, maar dat voor een goede kwaliteit wel de benodigde energie in de teelt gestopt moet worden, letterlijk in de vorm van gas én figuurlijk in de vorm van arbeid. Peter: “Onze ervaringen uit het verleden met virusproblemen leren ons dat we echt tot het allerlaatste moment secuur moeten werken.”
Bij Gerja ligt de gemiddelde etmaaltemperatuur op 24 november op 14,2 graden Celsius. De telers stookten, vanwege het plan om voor kerst weer leeg te zijn, iets harder, maar komen net als Tielemans, waar iets rustiger werd begonnen met stoken, wel op 1180 warmte-uren uit.
Getopte plant
Niet zomaar elk tomatenras is geschikt voor een herfstteelt. Belangrijk is dat een ras snel genoeg is zodat de trossen op tijd aan de plant komen én rijp worden. Na 15 oktober moeten de trossen aan de plant zitten. Na die datum wil bloei volgens de natuurwetten niet meer. Allebei de telers kozen voor een getopte plant. Ook een keuze voor snelheid. “Een getopte plant bloeit bij blad zes, een ongetopte plant na blad acht”, weet Jan.
Groei in herfstteelt
Bij Axia zagen ze dit jaar een flinke groei in het aantal telers met Axia-rassen voor herfstteelt. Marcel: “Van Xandor hadden we vorig jaar in de herfstteelt 8 hectare staan en nu 25. Van Macxize, net als Xandor een grove trostomaat alleen dan met iets zwaardere vruchten tot gemiddeld 170 gram, hebben telers commercieel staan op een kleiner oppervlak.”
Met advies op maat en hopelijk bij alle telers een succesvolle teelt hopen ze bij het tomatenveredelingsbedrijf een verdere groei te realiseren in deze specifieke teeltperiode. De telers gaan na de tomatenteelt weer terug naar komkommers. De keuze voor een herfstteelt volgend jaar volgt later.
Voor meer informatie:
Marcel van Kester
René Zwinkels
Axia Vegetable Seeds
info@axiaseeds.com
www.axiaseeds.com
Marcel
+31 6 4384 0734
m.vankester@axiaseeds.com
René
+31 6 2880 5827
rene@axiaseeds.com