Equilibrium, de Amerikaanse investeringsgroep die vorige week aankondigde ruim 1 miljard dollar te hebben opgehaald om van akkers kassen te maken, heeft een kantoor gevestigd in Singapore. Daar gaat de Nederlandse teler Godfried Dol samen met John Baker, voormalig Agribusiness manager voor Azië bij Rabobank, de lijnen uitzetten.
Het bedrijf is momenteel bezig met de ontwikkeling van de eerste hightech glazen kas in Singapore. Maar daar houdt het niet op, want volgend jaar verwacht Equilibrium verschillende Europese glastuinbouwbedrijven aan boord te krijgen.
“Naarmate de sector groeit, is er nood aan meer en meer kapitaal en expertise. En wij bevinden ons in een uitstekende positie om daarin mee te groeien en vaste voet aan de grond te krijgen in een sector die stilaan volwassen wordt”, zegt Dave Chen, CEO van Equilibrium. “In veel landen in Zuidoost-Azië gaat het om voedselveiligheid, maar in Singapore gaat het bijvoorbeeld om voedselzekerheid, aangezien Singapore een klein eilandstaatje is met weinig ruimte voor teelt. Maar of het nu gaat om voedselveiligheid, voedselzekerheid, kwaliteit of het vermogen om het wisselvallige klimaat te beheersen, elk van die aspecten, ongeacht de volgorde, draagt bij aan dezelfde vraag naar CEA-faciliteiten.”
Dave legt uit dat hij gelooft dat er in Azië volop kansen liggen, want dat continent heeft zich op dat gebied nauwelijks ontwikkeld sinds de glastuinbouw vanuit Nederland ook naar andere landen is geëxporteerd. In Europa vormen de kasgewassen heden ten dage een belangrijk onderdeel van de dagelijkse voeding. “Of zoals een beleidsmaker zei: ‘We eten hier niet veel boerenkool.’ Maar ze eten wel veel groenten. Bittere groenten, andere groenten. Er is genoeg ruimte om te groeien en te innoveren en dat maakt het zo spannend.”
Europese markt
Maar ook in markten waar de bedekt telen al ver ingeburgerd is, ziet Equilibrium kansen. Eerder deelde Dave zijn overtuiging dat toegang tot kapitaal een concurrentievoordeel biedt en met deze gedachte in het achterhoofd stelt de onderneming zich ook voor sectorpartijen in Europa ter beschikking. “We zetten de toon voor het Nederlandse model”, vertelt Dave. “Toen het Amerikaanse teeltbedrijf AppHarvest naar de beurs ging, zeiden we gekscherend dat we een boerderij op de beurs hadden geïntroduceerd. Op zo’n moment is de balans van een familiebedrijf niet langer toereikend om verdere groei te bewerkstelligen. Inmiddels hebben verschillende bedrijven hun beursnotering aangekondigd, vaak via De-SPAC (Special Purpose Acquisition Company). Ze hebben daarbij een forse stijging van het particuliere kapitaal gezien. En dat is wat ook staat te gebeuren in Noord-Europa in 2021 en 2022.”
De afgelopen jaren vonden private equity-fondsen geleidelijk hun weg naar de Nederlandse glastuinbouwsector, maar op enkele uitzonderingen na, vertrouwden telers toch vooral op de bank. "Dat heeft ook veel te maken met het feit dat behoorlijk wat telers in Nederland deel uitmaken van coöperaties, en coöperaties zijn op strategisch vlak logge voertuigen”, zegt David. “Vroeger was de norm voor uitbreiding ook 5 hectare of 10 hectare. Wat we nu stelselmatig zien in Noord-Amerika zijn uitbreidingsprojecten van 25 hectare of 50 hectare. We vroegen de Nederlandse durfkapitaalsector of ook zij dergelijke groei zoals in Noord-Amerika voor mogelijk houden. Nog maar een jaar geleden zeiden ze allemaal zonder aarzelen dat het geen probleem was. Als je ze vandaag zou peilen, zouden ze elkaar eens aankijken en zeggen dat er een tekort aan arbeidskrachten is om dat te realiseren.”
Equilibrium heeft wel toegang tot die arbeidskrachten, vult David aan, en bevestigt dat het bedrijf op zoek is naar samenwerking met Nederlandse telers. “We werken al langer aan langdurige relaties met Nederlandse leveranciers, maar we zijn hun klanten. In de loop van het komende jaar zul je zien dat we nadrukkelijker aanwezig zullen zijn door samen te werken met Europese en Nederlandse sectorpartijen die hun impact willen vergroten.”
Hij is er zeker van dat de reputatie van het bedrijf als een meedenkende en toegewijde investeringsmaatschappij met oog voor de lokale noden Equilibrium zal helpen voet aan de grond te krijgen in Europa. “Telers weten dat wanneer we ons op een project storten, het volledig wordt gekapitaliseerd en dat ze op beide oren kunnen slapen. We zijn altijd zelf met kapitaal over de brug gekomen. We zijn geen ontwikkelaars die kapitaal proberen op te halen voor elk project afzonderlijk, wij leveren het simpelweg. Mensen willen met ons samenwerken omdat ze dat weten. En dan hebben we ook nog een fantastisch team met Nick, Gave, Marco en Godfried. Ze zijn ofwel experts in de AGF-sector of in de bouw, en waar nodig, hebben ze zich nederig en met veel enthousiasme bijgeschoold. Telers weten dat wij niet de onderneming zijn die al te gekke plannen op tafel legt. We kunnen hard pushen, maar doen niets geks."
Maar waarom wil het bedrijf investeren in Nederland?
Dave legt uit dat hij daar kansen blijft zien, ondanks de aanwezigheid van coöperaties. “Nederland, en tot op zekere hoogte ook Israël, heeft de glastuinbouw uit noodzaak opgebouwd. Innovatie vond plaats om zeer praktische problemen op te lossen en zo is deze sector kunnen groeien. Waar het een curiositeit was voor de rest van de wereld, was het een kwestie van praktisch nut voor Nederland. Onder de radar groeide de Nederlandse expertise en dominantie gestaag verder en terwijl iedereen er op stond te kijken, werd er toch niet veel in geïnvesteerd. In 2020/2021 kwam dan opeens de ‘veramerikanisering’ van het Nederlandse model. En nu Silicon Valley-technologie en de kapitaalindustrie glastuinbouw zijn gaan zien als de reguliere landbouw, gebeuren er grappige dingen."
Hij legt uit hoe grotere bedrijven als AppHarvest bijvoorbeeld een Chief Technology Officer hebben. “Continue absorptie van technologieplatforms om de productiviteit op te krikken is het nieuwe mantra. Als je het geld niet hebt om technologie binnen te halen, heb je een concurrentienadeel.”
Zal het leiden tot verdere opschaling en eten of gegeten worden in de Nederlandse glastuinbouw?
David denkt aan een derde mogelijkheid. “Steeds vaker zien we dat kleine bedrijven niet de eter zijn, maar ook te klein zijn om opgeslokt te worden. Gestrande activa”, zegt hij. “En dat geldt niet alleen voor Nederland. Sommige van de kleintjes zullen moeten beslissen: zullen ze zich concentreren op een niche, of zal nabijheid hun sterke punt worden? Want dat zijn aspecten die hen in staat kunnen stellen om op die schaal te gedijen en het verschil te maken. Ik denk dat de toekomst van een aantal kleinschalige bedrijven er anders niet zo rooskleurig uitziet.”
Voor meer informatie:
David Chen
Equilibrium
+1 971 352 8430
[email protected]
www.eq-cap.com