Tholen - Het is een van oorsprong mediterrane groente die al sinds de Middeleeuwen in het Middellandse Zeegebied wordt geteeld: rucola. Toch groeit deze groente, ook wel notensla of raketsla genoemd vanwege de pittige, iets bittere, nootachtige smaak, inmiddels ook in Nederland. Letterlijk onder glas, maar ook in de supermarkt waar steeds vaker de smalle, donkergroene, sterk ingesneden blaadjes in het schap te vinden zijn.
Blaadjes die door Vreugdenhil Vegetables geteeld en verhandeld worden, inmiddels alweer zo’n 10 jaar. Merijn Vreugdenhil is voor Vreugdenhil Vegetables verantwoordelijk voor zowel de teelt als de handel: “We zijn van oorsprong een agrarisch loonbedrijf. We leveren machines en mensen voor in de Westlandse kassen. Op een gegeven moment hebben we een oude oogstmachine voor radijs omgebouwd tot slasnijder. Daarmee zijn we toen de rucola die we zaaiden gaan oogsten.” Die rucola verkocht Merijn vervolgens aan een verpakker die het weer doorverkocht aan horecabedrijven en Duitse supermarkten. “Toen die klant op een gegeven moment vroeg of ik niet meer rucola kon leveren, zijn we gaan proberen dat te realiseren.”
Verlengstuk
Inmiddels teelt Vreugdenhil Vegetables de mediterrane groente jaarrond op zo’n 10 tot 12 hectare onder glas. Het overgrote deel daarvan komt uit de kassen bij De Vries in Hoek van Holland, waar naast rucola ook radijs wordt geteeld. “We proberen jaarrond aan de markt te zijn. Het ene jaar lukt dat beter dan het andere, maar met de goede rassen en het juiste klimaat lukt dat vrij goed. Onze kassen zijn verwarmd, maar dat is puur om de kassen ’s winters vorstvrij te houden. Rucola is namelijk een kwetsbare teelt. Je zaait het in en als de blaadjes groot genoeg zijn, kun je ze maaien. Voor een hectare heb je ongeveer 2,6 miljoen zaadjes nodig. Zomers, als de groei snel gaat, komt het voor dat al na 23 dagen gemaaid kan worden. In de winter gaat er soms wel drie maanden overheen voordat de blaadjes groot genoeg en rijp zijn. Na de eerste keer maaien loopt het gewas opnieuw uit en kan er, als het niet te warm is, opnieuw worden geoogst.”
Het overgrote deel van de rucola die Merijn teelt, zo’n 90 tot 95 procent, gaat naar de verwerkende industrie. Een groot deel daarvan is ook al voor de oogst verkocht. “Het is voor ons zaak om genoeg te telen, maar ook niet teveel. Bij vijf pallets te veel kan het al moeilijk zijn om de rucola kwijt te raken. Een tomaat verkoopt bijvoorbeeld makkelijker. Je zit namelijk toch aan de groentenverwerker vast. Eigenlijk zijn we daar een verlengstuk van.”
Studieclubs
“Eigenlijk moet je het zo zien”, vervolgt Merijn, “je hebt gewoon massa nodig. Net als bij elk product in de agrarische sector op dit moment. Op die manier kun je wat overhouden, want de marges zijn heel klein. Daar komt het op neer. Het is niet voor niets dat er in de hele sector een schaalvergrotingsslag plaatsvindt. Of die trend doorzet moet de toekomst uitwijzen, maar ik geloof voor onszelf niet dat we zullen gaan krimpen. Dat is tegen de trends in. Maar het blijft afhankelijk van waar je binnen bent. Daar moet je binnen blijven en als zij groeien, moet je meegroeien.”
De rucola van Vreugdenhil Vegetables die niet direct een afnemer heeft, komt niet voor de klok. “In het geval dat we te veel hebben, gaan we op zoek naar andere afnemers, ook al is dat vaak moeilijk. Op de vrije markt verkoop je het niet. Meestal geldt: als jij teveel hebt, hebben de andere telers dat ook. Andersom is dat ook zo bij tekorten.” Het is niet zo dat Merijn in nauw contact staat met zijn collegatelers. “Er zijn geen studieclubs ofzo, ik spreek mijn collega’s niet zoveel eigenlijk. Iedereen doet gewoon lekker zijn ding en dat moet vooral zo blijven.”
De markt voor rucola is op dit moment goed verdeeld volgens Merijn. 2018 was een ‘normaal’ jaar. “Er zijn een paar grote verwerkers die het overgrote deel van de rucola afnemen. Zolang daar niets in verandert, is de markt stabiel. Mocht een van deze verwerkers om welke reden dan ook wegvallen, dan heb je plotseling een hele andere marktsituatie. Wat dan vrijkomt, wordt herverdeeld. Als teler zul je dan moeten zorgen dat je er goed uitkomt.”
Duurzaamheidseisen
In het supermarktschap ligt de rucola doorgaans in zakjes, al dan niet in een mix met diverse slasoorten. Bij Vreugdenhil Vegetables gaat de meeste rucola in grootverpakking de deur uit. “Wij werken niet met kleinverpakkingen. De meeste rucola gaat in grote poolbakken naar de groentenverwerkers. We hebben in de verwerkingsruimte alleen één verpakkingslijntje staan om kilozakken mee te flowpacken. Die zakken gaan via handelaren vaak ook naar de verwerkende industrie of naar groothandelsmarkten in Duitsland.” De reden voor het verpakken is simpel: zonder verpakking blijft het product niet fris genoeg. “Rucola die in poolbakken van 4 kilo op transport gaat of de bewaring in, blijft doorgaans goed fris. Bij kleinere hoeveelheden is dat lastiger. Als rucola in kleinere hoeveelheden gekoeld wordt, is er tussen de kistjes veel meer windcirculatie en droogt de rucola uit. Met een flowpack gebeurt dat niet.”
Door de supermarkten worden er tegenwoordig steeds strengere eisen opgelegd aan de telers. On the way to PlanetProof, voorheen Milieukeur, is hard op weg de nieuwe standaard te worden. Vreugdenhil Vegetables is begin januari nog in afwachting van een certificering. De laatste analyse door de keuringsinstantie werd net voor de Kerst verricht. “Over twee tot drie jaar zal iedereen aan deze duurzaamheidseisen voldoen. Ik denk dat dat een goede zaak is. Uiteindelijk moeten we rucola telen, groenten telen, maar ook nog kunnen leven op de wereld. Als je niet meer kunt leven, hoef je ook geen rucola meer te telen”, zegt Merijn nuchter. “Ook de komende generaties moeten nog van de aarde kunnen genieten. Als wij in Nederland voorop kunnen lopen, moeten we dat doen. Dan volgt de rest vanzelf.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 10, 32e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Vreugdenhil Vegetables
info@flipvreugdenhil.nl