In de cannabisteelt worden bladeren meestal gezien als een last. Ze worden gesnoeid, weggegooid en als afval behandeld. Maar nieuw onderzoek van Stellenbosch University in Zuid-Afrika laat zien dat telers er misschien anders naar zouden moeten kijken.
Een team van analytisch chemici onder leiding van prof. André de Villiers publiceerde de eerste studie waarin flavoalkaloïden in cannabisbladeren zijn geïdentificeerd. Dit is een zeldzame groep plantenmetabolieten die tot nu toe slechts in enkele soorten werd aangetroffen. "Als chemici ontwikkelen we methoden om monsters te karakteriseren," legt hij uit. "Cannabis was een toepassing, maar de moleculen waarop we ons richten – fenolen, flavonoïden en nu flavoalkaloïden – staan bekend om hun antioxidante en bioactieve eigenschappen. Dat is een van de redenen waarom het goed is om fruit te eten, bijvoorbeeld."
© Stellenbosch University
De aanwezigheid van flavonoïden in cannabis is niet verrassend, maar de ontdekking van flavoalkaloïden wel. Deze verbindingen combineren flavonoïde- en alkaloïdegroepen. In andere planten zijn ze onderzocht in relatie tot Alzheimer, ontstekingen en zelfs kanker. Dat betekent echter niet automatisch dat cannabisbladeren de basis zullen vormen voor nieuwe medicijnen. Het team van Stellenbosch kon de moleculen wel detecteren, maar nog niet in voldoende hoeveelheden isoleren voor biologische tests. "Als je een medicijn van cannabis-flavoalkaloïden zou willen maken, heb je grote hoeveelheden plantmateriaal nodig," zegt de Villiers. "Maar dat is niet de enige mogelijkheid. Denk aan druivenpitextracten die verkocht worden vanwege hun flavonoïdegehalte. Cannabisbladeren zouden een vergelijkbare route kunnen volgen."
Op die manier kan een bijproduct veranderen in een waardevolle grondstof. Omdat cannabisbladeren veel lagere niveaus van cannabinoïden bevatten, vallen ze bovendien onder een ander en minder streng wettelijk kader. "De droom," voegt de Villiers toe, "is om van afval iets waardevols te maken."
Het kruisingprobleem
De onderzoekers zagen ook opvallende verschillen tussen rassen. In de eerste studie kwamen flavoalkaloïden slechts voor in één van de drie geteste commerciële cultivars. In vervolgonderzoek met zestien stammen, afkomstig van zowel lokale als internationale leveranciers, werden de verbindingen in ongeveer twee derde van de gevallen aangetroffen. "Het lijkt relatief algemeen, maar niet universeel," aldus de Villiers. Voorlopige resultaten wijzen erop dat genetische controle een rol speelt, en daarom werkt zijn groep samen met genetici om die link beter te begrijpen.
Toch vormt de huidige rassenmarkt een uitdaging. De Villiers vertelt dat hij verrast was dat verschillende zaadleveranciers dezelfde naam aan een ras gaven, terwijl de planten uiteindelijk niet alleen een ander chemisch profiel hadden, maar er ook anders uitzagen. "Neem een naam als Blue Dream," zegt hij. "We kochten die van twee verschillende leveranciers. Chemisch gezien waren ze totaal verschillend. Zelfs de planten zagen er niet hetzelfde uit." Chemische profilering van bladeren zou een manier kunnen zijn om meer orde te scheppen in dat doolhof.
Kijken naar landrassen
Omdat de aanwezigheid van flavoalkaloïden niet vanzelfsprekend is en mogelijk soortspecifiek, kan het terugzoeken naar de originele rassen waaruit kruisingen zijn ontstaan, meer duidelijkheid geven. De Villiers ziet vooral veel potentie in het bestuderen van Zuid-Afrikaanse landrassen. Informele teelt is wijdverbreid in provincies zoals Oost-Kaap, en lokale soorten zouden unieke metabolietprofielen kunnen bevatten. "Het zou fascinerend zijn om te zien of deze flavoalkaloïden deel uitmaken van het Zuid-Afrikaanse genetische erfgoed," zegt hij.
Voor nu opent de studie een nieuw perspectief voor de cannabisindustrie: misschien zijn die hopen bladeren helemaal geen afval, maar een onontdekte bron van waarde.
Voor meer informatie:
Stellenbosch University
sun.ac.za
