In Kramfors, Zweden, is een nieuw bedrijf voor het daglichtloos telen van komkommers geopend. Het bijzondere van dit project is dat in slechts drie maanden een grote industriële hal van 2.200 m² werd omgebouwd tot een geavanceerde teeltfaciliteit, waarin nu komkommers worden geteeld. Bas de Bekker, Sales Manager bij Meteor Systems, spreekt van "de meest duurzame indoor geteelde komkommer ooit".
Het project wordt geleid door Patrik Löfmark van het bedrijf Agtira, en verschillende andere bedrijven, zoals Meteor Systems, Priva en Wagenaar Refrigeration. Dankzij de samenwerking van verschillende bedrijven kon de teeltfaciliteit sneller operationeel worden dan bij kassenbouw, aldus de betrokken partijen. Het nieuwe teeltsysteem is niet alleen efficiënt, maar ook schaalbaar en commercieel haalbaar, wat het volgens hen een voorbeeld maakt voor de toekomst van duurzame tuinbouw.
Van industriële ruwbouw tot teeltfaciliteit in drie maanden
De transformatie was sterk afhankelijk van een zorgvuldige planning vooraf en een nauwkeurige uitvoering. Löfmark: "De sleutel tot het transformeren van een oude industriële hal in een hightech komkommerteeltbedrijf binnen slechts drie maanden was een nauwgezette planning vooraf. Met behulp van geavanceerde 3D-scanapparatuur met millimeternauwkeurigheid werd de hele faciliteit digitaal in kaart gebracht, waardoor alle details, zoals muren, plafonds, teeltgoten en belichting, in 3D konden worden ontworpen. Dit maakte nauwkeurige, op maat gemaakte bestellingen mogelijk en maakte giswerk ter plaatse overbodig."
Sterke coördinatie tussen leveranciers en installateurs was een andere kritische succesfactor. "Dankzij een nauwkeurige technische voorbereiding en een goed gesynchroniseerde uitvoering was de hele transformatie in korte tijd voltooid," voegt Löfmark toe.
Energie-efficiëntie door geïntegreerde slimme systemen
De prestaties van het teeltbedrijf zijn gebaseerd op verschillende geavanceerde technologieën:
- Geen actieve koelers of koelmiddelen
- 98% minder waterverbruik door precisie-irrigatie
- CO₂-retentie door geavanceerde luchtrecirculatie
- 95% minder verwarmingsbehoefte vergeleken met traditionele kassen
- 3,9 kWh energieverbruik per kilogram geteelde komkommer
"Een ventilatiesysteem recirculeert tot 100% van de lucht wanneer de buitentemperatuur lager is dan +5°C, wat het grootste deel van het jaar het geval is in Noord-Europa," legt Löfmark uit. "Het recupereert tot 95% van de warmte, vangt condenswater op voor irrigatie en vermindert de behoefte aan CO₂-input, omdat er geen lucht naar buiten wordt geventileerd."
In plaats van energie-intensieve koelsystemen wordt vrije koeling gebruikt uit nabijgelegen meren, rivieren of het gesteente. "Alleen circulatiepompen en regelkleppen verbruiken energie, er zijn geen koelmachines of compressoren nodig," voegt Löfmark toe.
Bas van Meteor Systems benadrukt verder de eenvoud van het systeem: "De technologie is baanbrekend omdat er geen energie-intensieve koelmachines nodig zijn. Het maakt gebruik van vrije koeling vanuit de grond, wat kosteneffectief, altijd beschikbaar en zeer betrouwbaar is, met minder componenten die het kunnen begeven in vergelijking met traditionele koelsystemen."
Een systeem ontworpen voor Scandinavische omstandigheden
Gezien de grote temperatuurschommelingen in Zweden - van -35°C in de winter tot +30°C in de zomer - werd de teeltruimte gebouwd als een "huis in een huis", volledig afgesloten van externe omstandigheden.
"Hierdoor is er 100% controle over het klimaat en kunnen ziekten en plagen niet binnendringen", aldus Löfmark. "Het ventilatiesysteem is speciaal ontworpen voor Scandinavische omstandigheden, met de nadruk op warmteterugwinning, ontvochtiging en vorstbescherming, zodat het zelfs bij extreme kou probleemloos werkt."
In tegenstelling tot traditionele kassen heeft de faciliteit geen ramen, dakramen of schermdoeken, waardoor warmteverlies en energieverspilling worden geminimaliseerd.
Eerste resultaten: Hogere opbrengsten dan verwacht
Eind januari was de faciliteit operationeel en kort daarna volgde de eerste oogst. De eerste resultaten overtroffen de verwachtingen. "De komkommers zijn recht, knapperig, groeien snel en zijn van uitstekende kwaliteit", aldus Löfmark. "Zowel de opbrengst als de energie-efficiëntie zijn sterk, hoewel de exacte oogstgegevens nog niet bekend zijn gemaakt."
De eerste oogst bevestigde ook dat de milieucontrolesystemen van de faciliteit naar behoren functioneren en een stabiele productie met een hoge opbrengst mogelijk maken in een volledig gesloten systeem.
Een strategische blauwdruk voor toekomstige voedselproductie
Het Kramfors-project is meer dan een technische prestatie: het vertegenwoordigt een strategische verschuiving in de manier waarop schaalbare voedselproductie kan worden ingezet in koudere klimaten. "Het project is een groot agrotechnisch succes", zegt Erik Jonuks, CEO van Agtira. "In het eerste kwartaal heeft de faciliteit onze verwachtingen overtroffen, met een productiviteit die gelijk is aan of hoger dan die van traditionele kassen met hogedraadkabels."
Jonuks benadrukte het strategische belang: "Deze vestiging biedt een nieuwe blauwdruk voor schaalbare productie van voedsel in Midden- en Noord-Zweden, waar veel hergebruikte industriële gebouwen zijn met ruime toegang tot elektriciteit. De CAPEX zijn aanzienlijk lager dan voor een conventionele kas en we profiteren van nauwkeurige klimaatbeheersingssystemen."
CEO van Agtira, Erik Jonuks
Hij wijst ook op de energiebesparingen: "Wat vooral opvalt, is het aanzienlijk lagere energieverbruik, met name voor verwarming. Hoewel we de zonne-input verliezen, compenseren we dit met een stabieler klimaat en een aanzienlijk lager warmteverbruik. Het succes hangt af van slimme regelsystemen - met name ontvochtiging en, tot op zekere hoogte, koeling."
Het team van Agtira en Meteor Systems ziet deze faciliteit niet als een eindpunt, maar als een schaalbaar model. "Het systeem kan eenvoudig worden aangepast aan andere gewassen, niet alleen komkommers," aldus Bas, die wijst op bredere mogelijkheden voor toekomstige installaties.
Voor meer informatie:
Agtira
Patrik Löfmark, Project Manager
www.agtira.com
Meteor Systems
Bas de Bekker, Verkoopmanager
www.meteorsystems.nl