De ontwikkeling van hightechkassen is in Nederland altijd onderwerp van innovatie geweest. Door onder meer de economische crisis van 2007-2008 is omwille van risicospreiding en handhaving van de productie van kassen de aandacht verlegd naar zowel goedkopere varianten van kassen als naar bouwen in het buitenland. Dat valt te lezen in het onderzoek "De Nederlandse agrarische sector in internationaal verband, editie 2024". Het onderzoek is uitgevoerd door Wageningen Economic Research en het Centraal Bureau voor de Statistiek in opdracht van en gefinancierd door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
In het rapport is verder te lezen dat in de periode 2013-2015 de aandacht uitging naar zogenaamde midtechkassen die in opkomst waren in buitenlandse glastuinbouwgebieden, omdat daar de vraag naar betaalbare kassen hoog was. Vanaf 2016 is de nieuwbouw van hightechkassen in Nederland weer opgebloeid, ook door de toenemende aandacht voor verduurzaming, productprestaties en productkwaliteit.
"Kas als Energiebron"
Sinds 2005 zet het programma 'Kas als Energiebron' van het ministerie van LNV en de glastuinbouwsector (Glastuinbouw Nederland, voorheen LTO Glaskracht) veel onderzoek naar innovaties op het gebied van energie in gang. Voorbeelden zijn CO₂ halen uit buitenlucht, lichttransmissie verhogen door reinigingsstrategieën, isolatietechnieken en het toepassen van coatings. Ook de elektriciteit producerende kas, de Venlow Energy kas en de Daglichtkas zijn voorbeelden van innovaties.
Waterkwaliteit
In EU-wetgeving is vastgelegd dat er schoon oppervlaktewater moet zijn in 2027. Overheden, waterschappen en Glastuinbouw Nederland zetten zich in voor verbetering van de waterkwaliteit door te werken aan nulemissie vanuit de glastuinbouw. Per 2018 is wetgeving in werking getreden dat afval- en drainwater gezuiverd moet zijn van resten van gewasbeschermingsmiddelen. De emissieloze kas is daarmee een uitgangspunt bij nieuwbouw in Nederland. De emissieloze kas is ook een voorbeeld van een exportproduct naar de rest van de wereld.
R&D
R&D speelt een belangrijke rol in de keten met oog op productieprestatie (kwantiteit), productieproces (automatisering/robotisering), productkwaliteit (smaak, kleur, plantvorm, etc.) en verduurzaming op het terrein van energie en gewasbescherming. R&D wordt gedreven door verschillende factoren, zoals de economische ontwikkeling in het betreffende land en de strategie van kassenbouwers om kassen te leveren die zijn toegespitst op lokale omstandigheden (adapted approach), waarbij men afhankelijk van de conjunctuur ook goedkopere versies van kassen kan leveren. Telers kunnen onder beschermde omstandigheden de lokale markt voorzien van producten en/of eventueel combineren met export. Andere factoren die een rol spelen zijn de wereldwijde vraag naar gecertificeerde voedings- en sierteeltproducten, verduurzaming (inputefficiëntie en emissiereductie), voedselzekerheid (toegang tot verse producten, calorieën en voedingswaarde) en digitalisering (big data voor systeemontwerp, bouw en beheer en de ontwikkeling van de autonome kas).
Kassenbouwers
De kasontwikkelingen stellen de teler in staat om op verschillende fronten (tegelijk) verbeteringen door te voeren ten gunste van zijn concurrentiepositie en duurzaamheidsprestatie. De inspanningen op het gebied van R&D hebben de Nederlandse kassenbouwers geen windeieren gelegd. Kassenbouwers bieden de klanten een breder palet aan producten aan, van gebruikte naar midtech- en hightechkassen. R&D wordt daarbij ook gecoördineerd via het platform van kassenbouwers: het AVAG Greenhouse Technology Center. Hierbij spelen Hortivation, de organisatie die in samenwerking met het bedrijfsleven en kennisinstellingen (onder andere TNO en WUR) strategische innovaties snel beschikbaar wil krijgen, evenals het HortiQ-certificaat, een onafhankelijk en objectief kwaliteitssysteem van kassenbouwers, installatiebedrijven en andere toeleveranciers, een belangrijke rol.
Certificaat
Een certificaat geeft zekerheid dat geborgde en gecontroleerde kassen aan de standaard van een kwaliteitssysteem voldoen. De kassenbouwontwikkeling vindt niet alleen plaats binnen het glastuinbouwcluster, maar ook steeds meer met partijen daarbuiten. Hierbij kan men denken aan de glasindustrie, folieleveranciers en bedrijven gericht op sensortechnologie (ten behoeve van klimaatregeling en sturing), robotica en dataverwaarding. Een voorbeeld hiervan is het cross-over PPS-project 'Smart materials for greenhouses' van de Topsectoren Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en High Tech Smart Materials, waarin twee kennisinstellingen en zeven (internationale) bedrijven samenwerken aan innovatieve kasomhullingen voor verschillende klimaatzones in de wereld.
Lees hier het hele verslag bij de WUR.