In april 2023 werd de hightech kas van het nieuw opgerichte Rheinlandgemüse Hydro Gesellschaft in gebruik genomen. Middels teelt op water groeien er nu twaalf maanden per jaar verse sla en triosla met kluit op ongeveer 2,5 hectare in Vettweiß, Duitsland. De drijvende kracht achter deze moderne slateelt is de jonge teelster Elizabeth Graaff. Tijdens een rondleiding op het bedrijf eind vorig jaar legde ze uit hoe Rheinlandgemüse Hydro is ontstaan en wat de mogelijkheden zijn van de teelt op water.
Afhankelijk van het gewas worden de jonge plantjes in zogenaamde troggen gekweekt om in ongeveer vier tot zes weken tot een verkoopbaar product te worden met een bepaald eenheidsgewicht. "De teeltmethode maakt 100% ruimtebenutting en maximale efficiëntie en voorspelbaarheid in de teelt mogelijk. Hoe dichter bij de oogst, hoe meer ruimte de sla nodig heeft en hoe groter de afstanden tussen de goten. In de praktijk betekent dit dat we de sla niet meer ruimte geven dan hij eigenlijk nodig heeft. We groeien als het ware mee met de grootte van de sla, terwijl in de vollegrondsteelt de sla al op zijn uiteindelijke grootte wordt geplant." Hetzelfde geldt voor het drijvende systeem, dat ook vaak wordt gebruikt in kassen en waarbij de afstanden tussen de planten binnen de drijver ook vanaf het begin zijn vastgelegd.
Concurrentievoordeel in de winter
Graaff vat samen dat de eerste paar maanden na de ingebruikname bijzonder goed verliepen, niet alleen vanuit het oogpunt van de teelt, maar ook wat betreft de afzet: "De vraag naar sla in Duitsland is duidelijk hoger in de zomer. We concurreren echter rechtstreeks met sla die in Duitsland in de vollegrond wordt geteeld. In de winter daarentegen heb ik aanzienlijk minder binnenlandse concurrentie en dus een duidelijk concurrentievoordeel. De afzet van Duitse sla in deze tijd van het jaar is geen enkel probleem, we zijn momenteel volledig uitverkocht."
Automatisering in de strijd tegen een tekort aan oogstmedewerkers
Naast kostenstijgingen hebben veel groentetelers te maken met een aanzienlijk tekort aan oogstmedewerkers. "In de glastuinbouw kun je nog wel mensen krijgen. Ik ben natuurlijk afkomstig van een vollegrondsteeltbedrijf en dat werk is nauwelijks vergelijkbaar. Je hoeft geen zware gewichten te tillen en in weer en wind te werken. Wat dat betreft zijn de omstandigheden voor onze werknemers veel beter dan buiten, waardoor de mensen die nog komen liever hier werken. Door de hoge mate van automatisering is arbeid nog steeds wel belangrijk en cruciaal, maar in verhouding tot de kosten is het niet meer zo belangrijk als in de vollegrondsteelt", legt Graaff uit. Andere redenen voor de ontwikkeling van de kas waren het gebrek aan waterbronnen en de beperkingen op toegestane meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in de vollegrondsteelt.
Toekomstpotentieel van Duitse hydrosla
Door extreme teeltomstandigheden en weersschommelingen wordt het voor veel Duitse groentetelers steeds moeilijker om een kwaliteitsproduct te leveren, stelt Graaff. "Hoewel we niet volledig onafhankelijk zijn van de weersomstandigheden, kunnen we ons er gemakkelijker aan aanpassen en daardoor het hele jaar door een product van hoge kwaliteit leveren in voorspelbare hoeveelheden. Als er te weinig zonuren zijn, moeten we berekenen of het de moeite waard is om de lampen aan te doen of moeten we gewoon accepteren dat onze sla langzamer zal groeien. Maar we hebben tenminste de mogelijkheid en relatief veel speelruimte om het microklimaat in de kas te regelen."
Volgens Graaff zijn er ook verdere afzetmogelijkheden. "Er is veel interesse van retailers, omdat de voordelen duidelijk zijn vanwege het schone product, de houdbaarheid en voorspelbaarheid. Ons product staat al bij alle grote ketens en is dus in heel Duitsland verkrijgbaar. De acceptatie door de consument neemt dus ook snel toe. Dat merk ik ook in mijn vrienden- en kennissenkring: een jaar geleden wist bijna niemand iets van kluitsla, maar dat is nu volledig veranderd. In dat opzicht lijkt het product zich te vestigen."
Verse jonge planten
Hydrocultuur: triosla groeit iets sneller dan kropsla
Jonge plantenafdeling: de jonge planten komen voornamelijk uit de buurlanden.
Verse kropsla. Elf mensen werken momenteel fulltime in de teelt. Vanwege de kortere doorlooptijden werken er in de zomer meer mensen.
Het gootsysteem
Rheinland Hydrogemüse vertrouwt op het geavanceerde gootsysteem van Hortiplan.
Met behulp van een robot wordt de sla overgeplant in de grotere goten voor de tweede fase van hun groeiproces.
Triosla zover het oog reikt. Afhankelijk van de klantenbehoefte kan in de toekomst ook de teelt van afzonderlijke variëteiten (Lollo Rosso/Bionda en eikenbladsla) worden overwogen.
Hoe groter de kroppen worden, hoe groter de afstand tussen de planten zodat ze volledig kunnen doorgroeien.
Kropsla uit hydrocultuur. Vergeleken met triosla is dit gewas iets veeleisender om te telen.
Dankzij het geavanceerde teeltsysteem kan het microklimaat in de kas nauwkeurig worden geregeld en is er minder arbeid nodig dan bij vollegrondsteelt of conventionele glasteelt.
Triosla kort voor de oogst. Omdat de sla niet in de grond groeit, blijft hij schoon en hoeft hij na de oogst niet te worden gewassen.
De vers geplukte sla wordt op een transportband naar de verwerkings- en verpakkingsafdeling getransporteerd. De sla wordt individueel verpakt in speciale zakken en in EPS-kratten geleverd aan supermarkten in heel Duitsland. Dankzij de kluit blijft de sla in de zak meerdere dagen langer vers dan conventionele sla.
Elisabeth Graaff, geboren en getogen op het vollegronds- tuinbouwbedrijf van haar ouders, heeft nu gekozen voor hydrocultuur. Daarmee is ze een van de pioniers in de Duitse groenteteelt.
Voor meer informatie:
Elisabeth Graaff
Rheinlandgemüse Hydro GmbH & Co. KG
Gut Bendes
52391 Vettweiß, Duitsland
Tel.: +49 (0)2424 9052616
[email protected]
www.rheinlandgemuese-hydro.de