Tholen - De Tweede Kamer heeft in de nacht van donderdag op vrijdag vóór de 'Wet fiscale maatregelen glastuinbouw' gestemd. Ook met een langer afbouwpad voor het tuinbouwtarief én een jaarlijkse evaluatie van de WKK-maatregelen was een meerderheid akkoord.
Het verlaagd btw-tarief voor de sierteelt afschaffen haalde het niet, net als een voorstel vanuit GroenLinks om al per 1 januari 2024 het verlaagd tuinbouwtarief af te schaffen. Die partij dient samen met de PvdA wel een initiatiefwet in om 'fossiele subsidies vóór 2030 af te schaffen'.
Diep in de nacht aan de lopende band stemmen over moties, amendementen en wetten, dat is 'knettergek'. Het waren de woorden van Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt. Toch gebeurde het.
Pijn verzacht
"Wij kregen gedurende de dag signalen dat het weleens heel laat kon worden", lacht lobbyist Jesse Schevel van Glastuinbouw Nederland. Hij bleef, net als ondergetekende, niet op voor de stemming, maar ging vanochtend vroeg aan het werk. "We zijn blij dat alles toch goed volgens het boekje is gegaan en ook over de uitkomst. Het geeft telers écht de kans beter te acteren en de impact van de maatregelen is verzacht."
In het kort komt het erop neer dat voor de glastuinbouw vijf jaar langer een verlaagd aardgastarief blijft gelden, tot 2035 in plaats van 2030 zoals het kabinet eerst voorstelde. Op die manier is er meer tijd om verduurzamingsinitiatieven zoals nog meer geothermie uit te rollen.
Wel komt er een CO2-heffing. Dat was een belangrijke voorwaarde van het kabinet, en ook van de Europese Commissie. De lobbyist noemt de in het aangenomen amendement van ChristenUnie, CDA en VVD opgenomen bedragen 'goed behapbaar'.
Met de drie partijen werd intensief samengewerkt. "Op 5 oktober werden direct al Kamerbreed kritische vragen over het wetsvoorstel gesteld. Vervolgens hebben deze drie partijen de handschoen opgepakt om de impact van de wet zoals die er lag te beperken."
Deadline verschoven
Oorspronkelijk zou de afschaffing van het verlaagd tuinbouwtarief zelfs in 2025 al plaats moeten vinden, zoals in het coalitieakkoord én ook in het Nederlandse Veerkracht en Herstelplan te lezen valt. "Het idee hierachter is snelle afschaffing van fossiele subsidies", weet de lobbyist. "Daarbij wordt veel gekeken naar het financiële aspect, maar naar onze mening te weinig naar de maatschappelijke kant."
Glastuinbouw Nederland wees de politiek daarop. "Wij hebben tegen de Tweede Kamer gezegd: "Weet wat je doet." Het lijkt heel makkelijk, stoppen met fossiele subsidies, maar het ligt een stuk genuanceerder."
Convenant
Verlaging van de broeikasgasemissies is een belangrijk doel achter de overheidsmaatregelen. Voor de glastuinbouw zijn in een convenant hier ook afspraken over gemaakt. "Dat convenant helpt ons nu in het gesprek met de politiek. Wij konden er op wijzen dat het wetsvoorstel zonder aanpassingen het convenant onderuit zou schoffelen."
De vraag voor de glastuinbouwlobby was of er op verlenging en verlaging of volledige verlenging van het verlaagd tuinbouwtarief moest worden ingezet. "We merkten dat de Europese Commissie voor dat laatste openstond, omdat wij er voor de glastuinbouw het CO2-sectorsysteem tegenover stellen. Voor de Europese Commissie is het halen van die emissiedoelstellingen belangrijk."
Akkoord van Europa
Staatssecretaris Van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst liet de afgelopen dagen meermaals doorschemeren dat het nog niet zo vanzelfsprekend is dat Europa ook instemt met verlenging van het afbouwpad voor het tuinbouwtarief. Toch schat Jesse de kansen gunstig in. "De discussie hierover is al wel langer gaande. Onze signalen zijn positief." Hij snapt wel dat de staatssecretaris voorzichtigheid betrachtte. "Als Europa namelijk niet met verlenging instemt, dan moet er opnieuw naar de wet gekeken worden. Maar daar gaan wij niet vanuit."
Vinger aan de pols
Eerst is het nu aan de Eerste Kamer om zich over de wet te buigen. De verwachting is dat dat nog dit jaar gebeurt. Stemt ook de Eerste Kamer in, dan wordt de wet ingevoerd. Een nieuwe deadline om in de gaten te houden is vervolgens de tariefstudie in 2024 voor de CO2-heffing zoals in het aangenomen amendement is opgenomen én het weegmoment voor de WKK-maatregel, waarover ook een amendement van de eerder genoemde partijen aangenomen is.
Het weegmoment is voor de politiek ook een manier om 'vinger aan de pols' te houden bij de sector die zelf ook nadrukkelijk verduurzamingsambities heeft. Het kabinet helpt daarbij ook door subsidies uit te trekken. "Zonder fiscale maatregelen zouden die financiële lusten in de vorm van subsidies voor verduurzaming er ook niet komen", weet Jesse.
"Het weegmoment is belangrijk om bedragen naar de sector terug te laten vloeien als blijkt dat de opbrengsten uit de maatregelen toch te hoog zijn voor het behalen van het afgesproken emissiedoel." Dat staat op 4,3 Megaton in 2030. In 2040 heeft de glastuinbouw zichzelf ten doel gesteld als eerste sector in Nederland klimaatneutraal te zijn.
Over de initiatiefwet van GroenLinks/PvdA mag de nieuwe Tweede Kamer zich na de verkiezingen van 22 november gaan buigen. Tot die tijd is de Kamer met verkiezingsreces. Vandaar dat het de afgelopen weken en zeker deze week op wetgevingsgebied heel druk was.