Tholen - De afgelopen twee jaar zijn er de nodige testen uitgevoerd met organische substraatmatten van Klasmann-Deilmann. Zowel onderzoekscentra als praktijktelers maakten al op kleine schaal kennis met de Growbag, bestaand uit een mix van speciale houtvezels en kokos. Komend seizoen zetten telers in binnen- en buitenland de stap naar halve of zelfs al hele hectares voor met name komkommer- en tomatenteelten. Jan Vanoverschelde volgt de ontwikkelingen als productmanager op de voet.
De productmanager is vanuit zijn ervaring als accountmanager in de sierteelt én zijn ervaring in de substraatindustrie goed bekend met hoe de sector op zoek is naar hernieuwbare grondstoffen. Aangeslingerd door een groot, vierjarig Vlaams onderzoeksproject gericht op duurzaamheid in de vruchtgroenteteelt zijn de afgelopen twee jaar in Vlaanderen veel proeven gedaan met de Growbag.
Jan is hierbij gaandeweg uitgegroeid tot productmanager voor wat voor de substraatproducent ‘een nieuw segment’ is geworden. “Ik heb er alle vertrouwen in dat dit product de komende jaren gaat groeien. Van onze internationale verkooporganisaties krijgen we bijna louter positieve feedback.”
Jan bij de opstart van een proef met de Growbag in de tomatenteelt in oktober 2022 in Agrotopia in Roeselare
Stuurbaarheid
Bij de eerste testen, in 2021, was het telen op matten met organisch substraat nog wel wat onwennig. “In West-Vlaanderen gingen telers in de komkommerteelt met onze matten aan de slag. Vooral de vergelijking met kokossubstraatmatten werd gemaakt. De Growbag bleek als voordeel minder water vast te houden in vergelijking met kokos.”
Het ging in eerste instantie nog om kleine proeven. “Telers hadden soms echt maar een paar Growbags tussen hun reguliere substraatmatten liggen, zodat resultaten direct gesignaleerd werden. Dan gebeurde het nog weleens dat de mat niet goed stabiel lag. Daar hebben we snel van geleerd. De machines voor het vullen zijn nu zo ingesteld dat de matten optimaal gevuld zijn.”
De proeven bleven volgen, ook in tomaat, zowel belicht als onbelicht. Daarbij wordt naast de vergelijking met kokos ook vaak de vergelijking met telen op perliet of steenwol gemaakt. “Perliet is zeer drainerend, steenwol juist weer vrij nat. Wij zitten daar met de Growbag tussenin. Onze organische mat is ook stuurbaarder en luchtiger dan kokossubstraatmatten.” In vergelijkingsproeven werd vaak niet op organisch substraat gestuurd. “Toch konden we goed meekomen. Het sturen op de Growbag zijn we nog aan het finetunen, maar vraagt slechts kleine aanpassingen ten opzichte van gangbare systemen.”
Bij de Growbag kun je direct op de mat planten en is voorspoelen van de mat niet nodig. Door het direct op de mat planten groeit het gewas automatisch generatief weg en wortelt het goed, zag Jan in proeven.
Grondstoffen
De goede stuurbaarheid dankt de Growbag aan de keuze voor de grondstoffen, benadrukken ze vanuit Klasmann-Deilmann. “De Growbag bestaat voor het grootste deel uit onze speciale houtvezelmix met Greenfibre. Daarmee hebben we al 20 jaar ervaring in de sierteelt. We produceren het lokaal in Nederland en Duitsland. Het zijn naaldhoutchips die worden geëxpandeerd. Hierdoor blijft het product stabiel over de tijd. Een constante kwaliteit is ook belangrijk voor de stuurbaarheid.”
Een beperkt gedeelte van het mengsel in de Growbag bestaat uit kokos. “Dit product heeft een goede bufferwerking. Omdat we hier slechts weinig van gebruiken, kunnen we ook hier beschikbaarheid goed garanderen.” Veen komt er in veel gevallen niet meer aan te pas. “Voor de aardbeienteelt in Zuid-Europa werken wij nog wel met een klein percentage veen in de Growbag. Dit omdat de waterbuffer van veen gekend is bij de teler en we de transitie zonder veen in stappen willen doen. We zien dat de lucht/water-verhouding in onze standaard samenstelling ook zeer goed is. Veen is bovendien moeilijker herbevochtigbaar als het al eens droger wordt.”
Beworteling in beeld. Jan: “Fysisch blijkt onze standaard samenstelling op basis van Greenfibre en een deel kokos even goed te bufferen dan een samenstelling waar je hetzelfde aandeel kokos vervangt door veen.
Organic minded
Klasmann-Deilmann bood dit jaar het product voor praktijkproeven aan bij telers, hoofdzakelijk in Europa. “Vooral in Frankrijk, Italië en Polen zijn veel proeven gedaan, maar ook in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. En natuurlijk in Nederland en België. Bepaalde landen, zoals Frankrijk, zijn er wel meer mee bezig. Ze zijn daar meer organic minded, maar ook in andere landen zie je dat steeds meer komen.”
Onmiskenbaar helpt de alomtegenwoordige nadruk op duurzaamheid in de transitie naar andere substraten, zoals de Growbag. Dit blijkt ook uit het convenant dat tussen de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven werd afgesloten eind 2022. Met als doel de milieu-impact van substraten te verminderen door het gebruik van hernieuwbare grondstoffen te stimuleren. De doelstelling is om tegen 2050 (met tussenstappen in 2025 en 2030) uiteindelijk te komen tot een klimaatneutrale Europese keten voor substraten waarbij minimaal 90% van de substraten bestaat uit hernieuwbare grondstoffen, zonder negatieve milieu-impact en met CO2-neutraliteit. Aan ieder dus ook om deze hernieuwbare grondstoffen te ontwikkelen en voldoende beschikbaarheid te creëren.
Toch is duurzaamheid op dit ogenblik -al zal de vraag wel komen- nog niet altijd de hoofdreden om de stap naar telen op organisch substraat te zetten merkt Jan. “Telers liggen wakker van beschikbaarheid, de teelt die goed moet zijn en uiteraard opbrengst en kosten. Mede dankzij het feit dat ons product na de teelt goed composteerbaar is, zijn we ook hier competitief.”
De zak waarin het organisch substraat zit is nog niet composteerbaar, net als overigens het plastic folie rondom de plantblokken benadrukt Jan. “Uiteraard kijken we hier wel naar. De uitdaging is nu nog dat het product, ook bij telers die soms twee seizoenen telen op dezelfde mat, stevig en stabiel moet blijven. Met de huidige opzet is dat in de praktijk inmiddels bewezen.”
Direct op de mat kunnen planten levert een arbeidsbesparing op.
Specificaties
Het neemt niet weg dat Klasmann-Deilmann kritisch naar de samenstelling van de Growbag blijft kijken, ook voor andere teelten. Vooral in de komkommer- en tomatenteelt beginnen telers op de Growbag te telen. Aubergine en paprika zijn minder vertegenwoordigd, al wijst Jan onder meer op een peperteler die komend seizoen grootschalig op Growbags gaat telen. “Hier leren ook wij over de effecten van het telen op organisch substraat op de weerbaarheid van gewassen. Deze teler ziet positieve effecten van een beter microbieel evenwicht.”
Al snel leerde de substraatproducent ook van de maatwerkwensen uit de markt. “We begonnen met een mat van één meter lengte, 2 tot 5 plantgaten en de keuze voor mét of zónder drainage. Ondertussen bieden we ook de 80 centimeter lengte, veel gevraagd in Frankrijk om aan te sluiten bij hun druppelsystemen en plantafstand. Daarnaast ook perforaties van plantgat en tussenafstand op maat. Verder hebben we ook voor aardbeien speciale perforaties ontwikkeld. En daarmee is het nog niet klaar. We zullen de opties verder moeten uitbreiden als dit segment gaat groeien. We zijn er klaar voor.”
Growbag, met onder de perforaties
Voor meer informatie:
Jan Vanoverschelde
Klasmann Deilmann Benelux B.V.
jan.vanoverschelde@klasmann-deilmann.com
www.klasmann-deilmann.com