Tholen - De handel van bramen en frambozen is het afgelopen anderhalf jaar, met gevoel voor understatement, ‘bijzonder’ te noemen. Daarbij ligt het voor de hand om naar het coronavirus te wijzen, maar ook extreme weersomstandigheden maakten dat er flink gepuzzeld moest worden.
“Van een normaal, standaard aanvoerplan is onder deze omstandigheden bij ons geen sprake,” vertelt Veerle Baets van Special Fruit begin mei. Zij is bij het Belgische handelsbedrijf verantwoordelijk voor de aanvoer van frambozen. “De bijzondere situatie maakt dat we flink moeten puzzelen. Dat is altijd al wel zo, omdat je met levend product werkt, maar nu extra.”
Lockdowns
In het vroege voorjaar haalt Special Fruit veel frambozen uit Portugal. “De piek in productie daar viel echter vorig jaar samen met de eerste lockdown. Daardoor stond de markt even vrijwel helemaal stil, maar vervolgens schoot de markt enorm in gang, vooral met vraag vanuit de retail. Maar het kwaad was reeds geschied aangezien de piek van de productie grotendeels al voorbij was.”
Telers in Marokko hadden afgelopen zomer bijvoorbeeld ook moeite met het aanplanten van hun winterproducties. “Daarin zat meer dan een maand vertraging doordat er in diverse regio’s lockdowns waren. Dat liet zich voelen in het later toekomen van de jonge planten of in de moeilijkheid genoeg mensen veilig te laten werken tijdens de pandemie. Hierdoor is ook de oogstperiode een stuk naar achter geschoven.”
Vertraging
De effecten van die vertraging zijn begin mei nog steeds merkbaar, ziet Veerle. “Nog steeds zijn er voor alle spelers op de markt genoeg uitdagingen. De verwachting was eerst dat in maart dit jaar alles op de rit kwam, maar omdat er bijvoorbeeld begin mei in Portugal weer regio-specifieke lockdowns zijn, zijn niet alle telers in staat de gebruikelijke volumes te oogsten." Wel was er begin mei ten opzichte van de weken voordien voldoende aanvoer om aan de vraag te voldoen.
Begin dit jaar was het in januari en februari erg koud en stormachtig in Marokko, Spanje en Portugal, de teeltgebieden waar Special Fruit in die periode van het jaar veel frambozen vandaan haalt. “Dat liet zich voelen in de productie, omdat er minder fruit van de plant kwam. Maar ook de aanplant van nieuwe teelten werd flink geraakt. Het maakte dat we ons best moesten doen om aan product te komen. Diezelfde koude stromen lieten zich ook in Mexico voelen, waardoor de aanvoer in frambozen en bramen ook lager was dan normaal.”
Vechten om luchtvracht
Los van de Zuid-Europese en Noord-Afrikaanse landen komt er steevast ook product van verder weg. Bijvoorbeeld uit Midden-Amerika, meer bepaald Mexico. “Wij importeren vanuit daar jaarlijks bramen en frambozen, al nemen die volumes wel af. De afgelopen jaren zijn we meer product van dichterbij gaan halen. We stimuleren de groei in deze landen en de teeltperiodes worden langer, dus zijn we minder afhankelijk van verre import.”
Op meer vlakken een voordeel, zeker afgelopen tijd, waarin luchtvracht duurder is geworden, de mogelijkheden schaarser zijn door het coronavirus en aanvoer in producten door weersveranderingen verschoof. “Bijvoorbeeld dit voorjaar vanuit de avocadohandel,” zegt Veerle. “Dit kwam omdat er minder aanvoer kwam vanuit Zuid-Amerika en door extreem weer niet voldoende avocado’s uit Spanje te verkrijgen waren. Daarom was er meer vrachtruimte nodig voor avocado’s vanuit Midden-Amerika. Daar hebben we met de import van bramen en frambozen zeker last van gehad. Wel is het zo dat we zelf veel met cargovliegtuigen werken en minder last hebben van de beperkte vrachtruimte in passagiersvluchten door de coronapandemie.”
Verschuiving
Ondertussen zijn de telers op eigen bodem vanaf begin mei volop in productie. Het is steevast een piekperiode in de markt, omdat er ook vanuit Zuid-Europa in mei en juni veel bramen en frambozen komen.
Het zijn ook nu nog vooral de supermarkten die voor een goede afzet van bramen en frambozen zorgen. Geert de Vries, Team Manager Purchasing bij Special Fruit: “Daarbij blijft de markt altijd erg volatiel door het weer. Als het mooi weer is, zoals vorig jaar, dan heeft dat direct effect op de vraag en eten mensen extra fruit. Maar als het zoals nu een matig voorjaar is, dan merk je dat ook direct en valt er vraag weg.”
Naast concurrentie uit het Zuiden krijgen telers ook stilaan meer concurrentie uit andere landen, waaronder Polen, ziet Veerle. “In de zomerperiode van juli tot september tellen Polen en zijn buurlanden steeds meer mee. In eerste instantie werd hier veel voor de diepvriesmarkt geteeld, maar steeds meer telers ontdekken ook de verse markt. Zeker in volume tellen de telers al flink mee. De kwaliteit is ook goed, maar kan nog niet op tegen die van product uit de kas hier of teelt vanuit Portugal.”
Nieuwe rassen
Verschuiving van teeltgebieden is een ontwikkeling die, samen met ontwikkeling van nieuwe rassen, de afhankelijkheid van verre import verkleint. “Vooral in de winter is import van bramen uit bijvoorbeeld Mexico nog nodig om een stabiele jaarrond aanvoer aan vooral de supermarkten te garanderen. Al verwachten wij wel dat het met nieuwe rassen ook in die periode van het jaar steeds beter mogelijk wordt grote volumes bramen en frambozen van hoge kwaliteit te telen op ons continent.”
Ook Belgische en Nederlandse telers met belichting en verwarmde kassen slagen daar in de winter steeds meer in. “Wel is dat product nu vaak nog te duur voor afzet bij supermarkten,” aldus Veerle. “Het kostenplaatje is hier anders, maar dan krijg je bijvoorbeeld wel heel mooie en grote frambozen. Die zijn zeker in de horeca erg in trek. Wat dat betreft is het te hopen dat daarin in de loop van dit jaar weer steeds meer mogelijk wordt.”
En als dan ook de luchtvrachtsector wat meer ontspant én weersextremen uitblijven… Dan zou de handel haast ‘saai’ worden. Geert: “Het is juist de uitdaging voor ons bij Special Fruit om altijd de beste bramen en frambozen te blijven bieden. Een beetje puzzelen hoort daar zeker bij.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 5, 35e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Special Fruit
www.specialfruit.be
Geert de Vries
geert.devries@specialfruit.be
Veerle Baets
veerle.baets@specialfruit.be