Tholen - Tomatenteler Primato uit Putte ging in 2015 in 2 jaar tijd van 0 naar 12 hectare. In eerste instantie met het plan om met grove trostomaten één soort te telen. Al snel werden dat meer soorten, die regelmatig wisselen. Zo werden dit seizoen een aantal gekleurde specialties niet gezet. Een weloverwogen keuze, exemplarisch voor hoe telers Kevin, Chelsey en Colin Pittoors, bijgestaan door vader Guy, de afgelopen jaren ook al de nodige bewuste keuzes maakten.
Chelsey, Kevin en Colin Pittoors
Wat van begin af aan als een paal boven water stond was dat Kevin, opgegroeid op het bedrijf van zijn ouders, teler wilde worden. De fijne kneepjes van het vak leerde hij in de kas van zijn vader. Die had zelf in Rumst geen uitbreidingsmogelijkheden. Daarom werd besloten elders naar bouwruimte te zoeken. Die ruimte werd uiteindelijk gevonden in Putte.
In 2015 werd de eerste kas gebouwd, waarna in 2017 ook de tweede kas, voor een belichte teelt, werd gebouwd. “Het is altijd onze insteek geweest in twee fasen te bouwen,” vertelt Kevin. “Op die manier hebben we de groeipijnen weten te minimaliseren.”
Primato werkt met een jong team, maar krijgt ook steun van ervaren krachten, waaronder de vaders.
Open en jong
Momenteel wordt opnieuw gebouwd in Putte. Ditmaal om de kantoren uit te breiden. “We kwamen ruimte tekort om extra hygiënemaatregelen te kunnen nemen vanwege de hoge virusdruk. Daarom hebben we nu de knoop doorgehakt om het in één keer goed te doen.”
Later dit jaar is de bouw af. “Dit is in sneltreinvaart gegaan, mede dankzij de ondersteuning van Dany Kenis, vader van Chelsey.” In het nieuwe gebouw wordt het nog beter mogelijk om alle bezoekers direct bij binnenkomst ‘in pak’ te steken. “Onze wasserij is straks bijvoorbeeld dubbel zo groot en de kantine is ruimer en comfortabeler voor onze medewerkers. Ook hebben we de logistiek anders ingericht. Op die manier kunnen we toch veilig mensen toelaten op ons bedrijf.”
De wasserij bij Primato wordt met de recente verbouwing verdubbeld.
Dat laatste vinden ze bij Primato belangrijk. “Je wilt toch laten zien wat je doet en niet voor alles en iedereen de deuren dichthouden. Met maximale hygiënemaatregelen hebben we dit voorjaar bijvoorbeeld toch stagiairs over de vloer gehad.” Verder is men actief met berichten op sociale media. Maar ook intern is toegankelijkheid belangrijk. “Voor ons jonge team is het ook fijn dat bijvoorbeeld ervaren teeltadviseurs hen veilig kunnen ondersteunen.”
Met de bouw van de kas in twee fases werd ook gekozen één deel te gaan belichten. Tot dan toe hadden Kevin en vader Guy daar geen ervaring mee. “Het betekende dat we een stevig leerproces hebben doorgemaakt. Zeker omdat we nogal perfectionistisch zijn, was het intensief om alles goed onder de knie te krijgen.”
Met de komst van broer Colin in het bedrijf afgelopen jaar hebben Kevin en Chelsey er extra steun bijgekregen. “Een fijne ontwikkeling, waarmee we kunnen blijven bouwen aan ons team. Een jong team met een gemiddelde leeftijd die met eind twintig zelfs nog iets lager ligt dan wijzelf”, lacht Kevin. “Al hebben we ook heel ervaren krachten bij ons, waaronder onze vaders die ons goed helpen.”
Primato teelt in Putte op 12 hectare, deels belicht.
Verdere groei
Voor de afzet en marketing kan Primato rekenen op coöperatie BelOrta. “Zij helpen ons met afzet en het vermarkten van onze tomaten. Dat is echt een wisselwerking en allang niet meer ‘gewoon je tomaten naar de veiling brengen’. Als teler zijn wij nauw betrokken en dat willen we zelf ook graag. Om te kunnen voldoen aan de vraag van onze klanten willen we graag uitbreiden de komende jaren. Dit geeft onze leidinggevenden ook de kans om meer verantwoordelijkheden op zich te nemen. Met de bouw van de nieuwe kantoren hebben we daarom ook rekening gehouden met groei van ons team hiervoor, al is het wel onze intentie niet alles zelf te gaan doen. Tomaten telen blijft immers altijd onze hoofdtaak. Nevenactiviteiten erbij pakken die meerwaarde geven sluiten we niet uit, maar alleen zonder dat het ten koste gaat van het telen van topkwaliteit tomaten.”
De specialty tomaat Papritom wordt door Primato belicht geteeld.
Papritom
In eerste instantie wilde Primato alleen grove trostomaten gaan telen. Daar werd echter al snel vanaf gestapt. “Het was een keuze voor een stukje zekerheid, maar omdat mijn vader ook al jaren cherrytomaten teelde én de bank risicospreiding belangrijk vond, zijn we al snel meer soorten gaan telen.”
De grove trostomaten liet men vallen en in plaats daarvan kwamen er met middel- en cherrytrostomaten twee andere hoofdsegmenten bij. “Verder telen wij op contract voor een Belgische retailer ook nog een smaaktomaat én hebben we altijd diverse specialties in de kas. De grootste daarvan is de Papritom. Een heel leuk tomaatje dat nu voor het tweede jaar staat. Een collegateler bij BelOrta had deze soort al onbelicht staan en wij zijn die toen ook ’s winters gaan telen. Op die manier is er jaarrond aanbod, makkelijk voor de afnemers én goed voor klantenbinding bij de consument.”
Efficiëntie én innovatie
Het aanbod aan tomatensoorten is vandaag de dag heel groot. Kevin erkent dat en vertelt dat er intern elk jaar flink over wordt vergaderd. “De keuze is groot en daarmee lastig. Wij willen enerzijds graag nieuwigheden ontdekken, maar tegelijkertijd ook efficiënt blijven. Dat is ook een keuze tussen schaalvergroting en specialisatie aan de ene kant en niches opzoeken en exclusiever telen aan de andere kant. Wij proberen de combinatie van beiden te realiseren: maximale efficiëntie en toch nog open blijven staan voor innovatie. Dat is een kwestie van balanceren. Meer soorten tegelijk telen geeft organisatorisch flinke uitdagingen, zowel in de teelt, voor het regelen van het klimaat als ook bij verpakken en sorteren. Toch kiezen we er bewust voor meer soorten te telen, omdat je ook kansen wil pakken. Daarbij is het als teler zaak heel veel te proberen om uiteindelijk iets over te houden om mee verder te gaan. Vaak ook samen met de klant. Er zitten altijd veel leuke tomaten bij, al vallen er jaarlijks ook veel weg.”
Puntjes op de i
Dit seizoen teelt Primato een aantal specialties niet. “Enkele cherrytomaten in verschillende kleuren hebben we niet geplant dit jaar. Dit komt omdat sinds de start van de coronacrisis in maart vorig jaar de afzet van deze soorten moeizamer verloopt. Ook dit jaar is het onzeker. Het wegvallen van de horeca als afzetkanaal laat zich voelen. Mogelijk pakken we komend jaar deze soorten wel weer op.”
Vanwege de keuze voor meer soorten kan Primato het wegvallen van de specialties beter opvangen. “De meer standaardsegmenten hebben het, zeker afgelopen zomer, ook moeilijk gehad, maar toch loopt de afzet daar beter. Niet meer zo grillig als rond maart vorig jaar, maar gemiddeld genomen was het afgelopen half jaar in de standaardsegmenten wel goed.”
Het maakt dat Primato ook de komende tijd stappen kan blijven zetten. “We richten ons voorlopig op het zetten van de puntjes op de i. Bijvoorbeeld met uitbreiding van de kantoren. Die gaan we in het klein inhuldigen, net zoals we zeker eventjes stil zullen staan bij de eerste jubilarissen onder het personeel dat de afgelopen vijf jaar bij ons was. Ook dankzij hen kunnen we een topproduct telen. En hopelijk over nog eens vijf jaar ons eerste grote jubileum vieren.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 5, 35e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Primato
www.primato.be
Facebookpagina
Kevin Pittoors
kevin@primato.be