Tholen - De bijnaam zomerkoninkjes doet anders vermoeden, maar eigenlijk gedijen aardbeien het beste als de temperaturen iets lager liggen dan in de steeds warmer wordende zomers. Niet zo gek dus dat er inmiddels een kentering gaande is in de aardbeienteelt, waarbij teelt van aardbeien onder glas toeneemt en er ook gekeken wordt naar belichte teelt in de winter. Brookberries is sinds 2014 al zover dat er jaarrond productie is. Marcel Dings: “Eigenlijk is de smaak van belichte aardbeien in de winter zelfs nog beter dan in de zomer.”
Marcel Dings op de Aardbeiendag 2019
Inmiddels alweer twintig jaar geleden rolde Marcel Dings de aardbeiensector binnen, nadat hij een bestaand glasbedrijf aankocht. Dat beviel zo goed dat hij sindsdien bezig is gebleven om zijn bedrijf voortdurend te vernieuwen en te versterken.
Verdeeld over vier locaties rondom Venlo teelt Marcel, sinds 2008 samen met compagnon Peter van den Eertwegh, inmiddels op 19,5 hectare aardbeien onder glas. Brookberries is aangesloten bij Telerscoöperatie Fossa Eugenia en jaarlijks gaat er via de afzetkanalen van Fossa Eugenia 2,5 miljoen kilo aardbeien de deur uit.
Traditioneel ligt de piek in de glasaardbeienteelt in de periodes april-mei en oktober-december, vlak voor én vlak na het seizoen van de buitenaardbeien. “Toen bleek dat er ook in maart vraag naar glasaardbeien was en er dus kansen lagen, zijn wij gaan kijken of we ook dan konden produceren”, vertelt Marcel. “Van het een kwam het ander en ondertussen kunnen we zelfs jaarrond produceren.”
Zo’n vijf hectare bij Brookberries is tegenwoordig voorzien van belichting. Tot vorig winterseizoen traditionele SON-T-belichting, maar vanaf januari 2019 groeien de aardbeien onder energiezuinigere LED-belichting. Bijkomend voordeel is dat er bij LED-belichting veel verschillende lichtspectra mogelijk zijn.
Begin januari geplante aardbeien van het ras Sonsation voor productie vanaf begin maart.
“In samenwerking met onderzoeksinstituut Delphy zijn wij alweer enkele jaren bezig om het ideale lichtrecept voor aardbeien uit te vogelen. Op termijn kunnen we dan gedurende de dag het spectrum van de belichting zo aanpassen dat het iedere dag een mooie voorjaarsdag is voor het gewas.”
Zelf de voet op het gaspedaal
Dat er jaarrond geproduceerd kan worden in de kas om de hoek, betekende nog niet direct dat de consument er klaar voor was. De uitdaging was om de consument te overtuigen van de specifieke kwaliteiten van de aardbeien uit de belichte winterteelt.
“Spaans, Marokkaans of Egyptisch product is al vele jaren bij de consument bekend als de aardbei die in de winter in de winkels ligt. De consument koopt dat product, omdat het relatief goedkoop is en op aardbeien lijkt”, chargeert Marcel enigszins.
Maar dezelfde rode vrucht uit de kas verschilt toch wel degelijk van de importvrucht uit het zuiden. “De smaak is veel beter, veel zoeter, juist in de winter. Zomers is er veel licht, maar is de temperatuur vaak te hoog waardoor aardbeien te snel rijp worden en te weinig tijd krijgen om suikers aan te trekken. De maat valt vervolgens ook vaak tegen. En vergis je niet: ook in Spanje worden aardbeien vooral veel ’s winters geteeld. Zomers is het daar eigenlijk ook vaak te warm.”
In de kas, en zeker in de winter als de buitentemperatuur laag ligt, is het klimaat vrijwel optimaal stuurbaar. “In de kas besturen wij het gaspedaal, de temperatuur. Bij een goede hoeveelheid licht hoort een bepaalde temperatuur die zorgt dat het gewas de juiste hoeveelheid uren suikers aan kan trekken. Als de temperatuur te hoog is, is het net alsof je met een Deux-Chevaux (ook wel lelijk eendje) 180 kilometer per uur probeert te rijden. En dat is toch anders dan wanneer je dat met een Mercedes doet.”
Links: Aardbeien onder SON-T-belichting drie weken na planting.
Rechts: Aardbeien onder SON-T-belichting zes weken na planting.
Zoveel mogelijk aan de voorkant verkopen
De vraag naar aardbeien piekt traditioneel nog steeds op de momenten waarop aardbeien van oorsprong geteeld worden, ook omdat de consument het zo gewend is. Maar de seizoenen vervagen en tegenwoordig is vrijwel alles jaarrond beschikbaar. “Je kunt het zo gek niet bedenken of het ligt jaarrond in het schap. Zelfs asperges, nog veel meer dan aardbeien van oudsher een seizoensproduct, zijn jaarrond beschikbaar.”
Tot de Russische boycot gingen de aardbeien uit winterteelt massaal naar Rusland, waar rijke miljonairs zich tegoed deden aan de rijpe, rode vruchten. Toen daar in de zomer van 2014 verandering in kwam, moest er een nieuwe markt gezocht worden. “Zelf teelden wij nog niet onder belichting vóór de boycot, maar ook wij hebben toen samen met Fossa Eugenia een markt moeten creëren voor ons product.
Gelukkig zijn er vanaf de boycot steeds meer supermarkten die de glasaardbeien ook ’s winters in het schap leggen, gewoon naast de zuidelijke importaardbeien. Ons grootste voordeel in die ‘concurrentiestrijd’ is daarbij de smaak. Een onderscheidende factor die er bij glasgroenten minder is, maar die zeer welkom is vanwege de hogere productiekosten die ook de hogere prijzen in de winkel verklaren.”
Om de markt, een vraagmarkt waarin de consument ’s winters voor de prijs van 250 gram glasaardbeien dubbel zoveel importaardbeien, jaarrond de garantie op een goed product te geven, werkt Brookberries met een teeltplan. In drie afdeling van elk 1,7 hectare met SON-T- of LED-belichting wordt drie keer een planting gedaan met junidragers die acht tot tien weken na planting in productie komen om er daarna ongeveer even lang van te kunnen oogsten.
“Bij die productie hebben wij samen met Fossa Eugenia klanten gezocht. Zoveel mogelijk product wordt aan de voorkant verkocht om te voorkomen dat je produceert voor een markt die er op dat moment misschien helemaal niet is.”
Het liefst teelt Marcel zo min mogelijk voor de vrije markt om zoveel mogelijk zekerheid te hebben. “Maar uiteindelijk werk je met levend materiaal, waardoor je altijd wel met iets meer of minder productie te maken hebt dan ingeschat. Je kunt dus nooit honderd procent verkopen van wat je vooraf had verwacht. Het is zaak een bepaalde marge te houden, zodat je altijd na kunt komen dat wat je beloofd hebt aan een klant. In de regel komen er uiteindelijk elk jaar wel een aantal momenten voor dat er product voor de daghandel is, maar vaak ’s winters wel minder dan ‘s zomers. Het is in de kas dan nog beter mogelijk om heel marktgericht te telen.”
Lekker moet wel herkenbaar zijn
Om in de markt, die onmiskenbaar een flinke groei doormaakt, onderscheidend te blijven, is het zaak te blijven innoveren. Afgelopen najaar werd daarom bekend dat Marcel samen met een drietal andere telers van start gaat met een Aardbeien Innovatiecluster.
“Nadat in 2015 het Productschap Tuinbouw stopte, viel er veel onderzoek weg. Met de Stichting Aardbei Onderzoek hebben wij als sector belangrijke onderzoeken gericht op bijvoorbeeld plaagbestrijding voortgezet. Nu bedrijven echter flink aan het opschalen zijn, bestaat de behoefte ook innovaties te onderzoeken. Een van de dingen die daarbij op de agenda staat, is verder kijken hoe het lichtrecept van invloed is op de inhoudsstoffen van de aardbei.”
Inhoudsstoffen die, net als de stap om in 2014 zelf te gaan verpakken, bijdragen aan de behoefte van telers om zich te kunnen onderscheiden met hun product. “Mijn ultieme droom is om van ons product een merk te maken. Ik besef heel goed dat dit nog een enorme opgave is. De consument wil best meer betalen voor iets dat lekker is, maar dan moet het ook wel als zodanig herkenbaar zijn.
En als je dan zo’n merk hebt, moet je ook wel al je beloftes na komen. Daarvoor heb je ook een goede ketenpartner nodig, want al is je product nog zo goed de deur uit gegaan, als het vervolgens slecht gekoeld wordt, dan is de consument bij aankoop teleurgesteld. En op dat moment zien ze dan wel jouw merk, jouw product.”
Voordat de aardbeien van Brookberries als eigen (Fossa-) merk in het schap liggen, is er nog een flinke weg te gaan. “Op dit moment vullen wij nog veel private labels en daar is niets mis mee. Uiteindelijk draait het natuurlijk ook om het rendement onder de streep. En verkijk je ook niet op zo’n merkpositie, er zitten ook nadelen aan. Het beperkt je bijvoorbeeld in de keuze van je retailpartners, want als je als merk bij de ene supermarkt in het schap ligt, zal je niet zo snel ook bij alle andere nog in het schap belanden.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 1, 33e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Brookberries
www.brookberries.nl
info@brookberries.nl
Marcel Dings
marcel@brookberries.nl