Tholen - Kwekerij de Wieringermeer, Kwekerij Andijk, Kwekerij het Westland en Powergrow zijn recent gefuseerd tot één bedrijf: Rainbow Growers Group. Met de fusie ontstaat één paprikakwekerij met een areaal van bijna honderd hectare. Helemaal als een verrassing komt de fusie niet. De tuinbouw is aan het consolideren en dat gaat ook aan de paprikamarkt niet voorbij. In het geval van Rainbow Growers Group is voor de recente stap echter eigenlijk al in 1997 de basis gelegd.
Eind jaren negentig nam Wim Grootscholten namelijk het besluit om uit de veiling te stappen en een eigen telersvereniging op te richten: Rainbow Growers Group. Dat was vooruitstrevend. De keten moest korter en telers kregen directere lijntjes met afnemers. Diverse paprikatelers sloten aan. Vanaf de Herenwerf 18 in Maasland pakten zij zelf het centraal sorteren van de paprika's en de verkoop van hun product op.
27 jaar later zitten we in de ruimte van waaruit destijds de eerste verkopen zijn gedaan. Aan de muur hangen luchtfoto's van de door de jaren heen flink gegroeide kwekerijen. We zitten er begin april met Arco Vreugdenhil en Peter Steentjes, twee van de vijf directieleden van het nieuwe fusiebedrijf. Het kantoor staat bij Kwekerij Growin. Opvallend genoeg is juist die kwekerij geen onderdeel van de fusie. Het typeert ergens wel het opvallende groeiverhaal van Rainbow sinds 1997, waarbij een hechte groep aandeelhouders stevig aan de weg heeft getimmerd in de paprikateelt.
Kwekerij de Wieringermeer breidt dit jaar met 5 hectare uit.
"Als een speedboot in de markt"
Met het zelf centraal sorteren van alle kleuren paprika's en de eigen verkoop slaagt Rainbow er na de start in 1997 in direct hard te groeien. Niet lang na de oprichting richt men ook Rainbow Kleinpak op. De telersvereniging organiseert zelf teelt, sorteren, verpakken en verkoop, en niet alleen aan Nederlandse klanten. Men krijgt de hele keten in beheer. De eigen Westlandse paprika's kunnen flexibel en snel aan supermarktketens geleverd worden. Arco: "We waren de speedboot in de markt."
Als Anton Hiemstra zich vanuit Noord-Holland bij de Westlandse telers meldt met de vraag of ze interesse hebben in percelen in het in de Wieringermeer op te richten glastuinbouwgebied Agriport A7, happen Daaf Steentjes en Patrick Grootscholten toe. Daaf heeft de bekende groene vingers en Patrick is organisatorisch en technisch sterk. De telers zien groei wel zitten en vragen er al snel John van Marrewijk bij voor een stukje commercieel inzicht. Samen kopen ze tachtig hectare grond. In vier fases ontstaat Kwekerij de Wieringermeer, 40 hectare kwekerij de Wieringermeer en 10 hectare Rainbow Middenmeer. Maakt vijftig hectare in totaal.
Vrijwel gelijktijdig zetten zeven andere telers groeistappen in De Kwakel. Zij bouwen er kwekerij Powergrow uit tot twaalf hectare. Het is ook de tijd dat Arco zelf bij Rainbow Growers Group aansluit. "Ik was scholier bij Daaf en Patrick in het Westland en deed met mijn studie financiële kennis op die goed van pas kwam." Een vierkoppig directie is het resultaat, met naast Arco de al actieve directieleden Daaf, Patrick en John. In de jaren 2006-2008 groeit Rainbow Growers Group met alle nieuwbouwactiviteit hard.
De directie in 2018, met v.l.n.r.: Arco Vreugdenhil, Patrick Grootscholten, Peter Steentjes, Daaf Steentjes en John van Marrewijk
"Na de crisis ging het hard"
Niet lang daarna breekt de kredietcrisis uit. In de tijdlijn op de recent vernieuwde website waar Arco en Peter tijdens ons gesprek doorheen scrollen, is het geen speciaal aandachtspunt. Wel wijst Arco erop als een periode waarin de telers het even wat rustiger aan doen met groeien. Vlak voor de crisis, in 2007, viert men het tienjarig bestaan van de telersvereniging. De mannen lachen begin april als ze ontdekken dat er nog een foutje in de tijdlijn staat. "Zie je wel, er staat 2007, dus dan was de oprichting toch in 1997."
Diverse (paprika)kwekerijen hebben het zwaar in de jaren na de kredietcrisis, waarbij ook de Ehec-crisis er nog overheen komt. In Andijk kost het een groot paprikateeltbedrijf uiteindelijk de kop. De telers binnen Rainbow hebben wel interesse in het areaal. "In 2013 hebben we de kwekerij gekocht." Voor de aankoop wordt voor het eerst de hulp ingeroepen van een externe financierder, herinnert Arco zich. "En daarnaast legden alle aandeelhouders geld in."
Samen investeren in tuinbouwprojecten was de paprika-ondernemers niet vreemd. In die tijd waren ze ook al samen in een Brits project, Thanet Earth, gestapt. "En we zaten ook al samen in de coöperatie. Voor ons was het een mooie manier van samenwerken. Je hebt altijd een idee, geld en uitvoerders nodig. Bij Kwekerij Andijk kwam dat allemaal mooi samen." Na de aankoop van Kwekerij Andijk – 'gekocht op het dieptepunt' – ging het opnieuw hard. "We bouwden er 9 en 6 hectare bij." In 2019 staat er 25 hectare kas in Andijk.
Youri Barendse doet mee aan Young Rainbow
Vrij plotseling puntpaprika erbij
Tot dan toe draait het allemaal om blokpaprika's bij Rainbow, maar daar brengt Wim Grootscholten met een idee in 2012 verandering in. "Wim kwam op de proppen met een tuin in Wateringen," blikt Arco terug. Hij kijkt eens op zijn horloge en leeft zich in in de tijd van toen. "Wim gaf ons drie kwartier de tijd om te beslissen. We besloten het te doen en in die nieuwe tuin naast blokpaprika's voor het eerst ook puntpaprika's te telen." Kwekerij Het Westland ontstaat. John, Arco en Thimo vormen al snel de directie van de kwekerij die op dat moment buiten Rainbow blijft, al zijn het allemaal wel Rainbowmannen die bij de teelt betrokken zijn. Het bedrijf wordt uitgebouwd. "We kochten en huurden kassen en ruilden oudere kassen juist weer in." Kwekerij Het Westland groeit tot 6,5 hectare.
Als in coronatijd de aandeelhouders in Powergrow, een zevental mannen in de vijftig en zestig, op het punt staat dat ze een deel van het bedrijf willen verkopen, besluit Rainbow een nieuwe stap te zetten. "12 hectare kopen was best wel een forse stap, dus kozen we voor een overname en fusie," legt Arco uit. "De aandeelhouders in Kwekerij Het Westland stapten in en de vier resterende aandeelhouders in Powergrow deden ook mee." Het is Rainbow in die tijd duidelijk dat er verdere groei in puntpaprika mogelijk is. "Voor ons was de vraag vooral waar we die groei wilden realiseren." De locatie van Powergrow blijkt hier goed geschikt voor. De helft van de blokpaprika's in De Kwakel worden voor puntpaprika ingeruild. "Het overnameproces ging vlekkeloos en bleek een succesformule. We zijn eigenlijk op een rijdende trein gestapt."
Directieleden Arco, Daaf, Peter en Patrick
Allemaal weer op één 'familiefoto'
Peter Steentjes zag Rainbow vanaf 1997 hard groeien. Hij sloot in 2018 als directielid aan. "Daaf vroeg mij erbij, nadat duidelijk werd dat John zou stoppen als commercieel directeur van Kwekerij de Wieringermeer en als aandeelhouder in Rainbow." Die laatste naam was tegen die tijd nog steeds heel bekend in de markt, maar eigenlijk sinds het opgaan van de telersvereniging in Harvest House minder actief in de dagelijkse tuinbouwpraktijk. Tot nu, nu de vier eerdergenoemde kwekerijen gefuseerd zijn. "Gaandeweg het groeiproces ontstonden allemaal losse verbanden met steeds wel dezelfde mensen," constateert Peter. Hij komt met een treffende vergelijking. "We waren al broertjes en zusjes, maar staan nu weer met z'n allen op één familiefoto."
Rainbow heeft dankzij de fusie ruimte gecreëerd waarmee andere kwekerijen in de toekomst kunnen aansluiten. "We hebben een platform gecreëerd waarin we van al tachtig procent samenwerking de afgelopen jaren nu naar honderd procent samenwerking zijn gegaan, met ook één HR-afdeling én bijvoorbeeld ook centrale energie-inkoop," legt Arco uit. Teelt, techniek en arbeid blijven per locatie zelfstandig, maar met één centrale stafdienst. En ook één directie erboven, met daarin Patrick Grootscholten, Thimo van Marrewijk, Peter Steentjes, Daaf Steentjes en Arco Vreugdenhil. Peter: "Wij brengen wat we zelf noemen 'boven Amsterdam' en 'onder Amsterdam' samen."
Bob Wever doet mee aan Young Rainbow
Young Rainbow
Wie hectares gaat tellen na de fusie, komt tot ruim negentig hectare. Dit jaar groeit Rainbow Growers Group nog een stukje. Kwekerij de Wieringermeer bouwt de laatste kavel vol, waarmee er 5 hectare bovenop de huidige 50 hectare komt op Agriport. Kwekerij Andijk telt daarnaast 25 hectare, Powergrow 12 en Kwekerij Het Westland 6,5. Bíjna 100 hectare dus. Concrete plannen voor verdere groei zijn er momenteel niet. "Ons doel is één van de overblijvers te zijn in de consolidatie in de paprikateelt," benadrukt Arco.
De paprikatelers vinden het met het oog op de toekomst belangrijk om jonge aanwas te hebben. Met de start van Young Rainbow wordt hiervoor gezorgd, geeft Peter aan. "Met Marc Brekelmans, Bob Wever en Youri Barendse zijn er drie jonge ondernemers geselecteerd bij wie we ondernemerskwaliteiten stimuleren." Ook Thimo van Marrewijk is nog jong. Hij zit al in de directie. "Als alle mensen slagen, dan staan we goed gesteld voor de komende jaren." Het idee is dat na het ontwikkeltraject voor jonge mensen ook zij mee kunnen participeren in Rainbow Growers Group.
Marc Brekelmans is de derde man in het project Young Rainbow
Strategische overwegingen
Wie vandaag de dag met glastuinbouwondernemers aan tafel zit, ontkomt niet aan een blik op de tuinbouwtoekomst in Nederland. Bij Rainbow Growers Group zijn ze realistisch. Het areaal in Nederland zal eerder krimpen dan nog verder toenemen. "Het Westland en Oostland zitten tsjokkie vol," weet ook Arco. "Hier groeien is niet eenvoudig." Peter heeft wederom een treffende vergelijking. "Je gaat ook niet met een olietanker door een slootje." De paprikatelers prijzen zich gelukkig met veel areaal in 'twee goede tuinbouwgebieden'. "En in De Kwakel worden ook stappen gezet met de ontwikkeling van alternatieve warmtebronnen." Al rond 2012 zette Rainbow Growers Group de eerste stappen weg van gas, benadrukt Arco. "We wilden toen al minder afhankelijk worden van onze wkk's en hebben vroeg de stap met geothermie gezet in Noord-Holland en Maasland."
Thimo van Marrewijk, het jongste directielid
De focus van de paprikatelers ligt op de teelt in eigen land. Het doel van de telers zit wel verpakt in een Engelstalige slogan: 'Feeding the world with healthy food'. Opvallend is dat waar Rainbow Growers Group groeit in Nederland, er eind 2023 juist afscheid is genomen van aandelen Thanet Earth, het Britse teeltproject. "En ook over het project in Tunesië zijn we gaan nadenken, nadat de Nederlandse aandeelhouders uit Thanet Earth zijn gestapt," geeft Arco aan. "Het zijn strategische overwegingen. Wij zijn geen tomatentelers."
Paprika's telen in Tunesië bleek een flinke uitdaging, net als het jaarrond vermarkten van het product. Zelf in Nederland jaarrond telen met een belichte winterteelt hebben de telers jaren geleden al uit hun hoofd gezet. "Dat was en is ook nu niet rond te rekenen," weet Arco. "Bij Kwekerij de Wieringermeer en ook bij Kwekerij Andijk is het wel geprobeerd. De producties waren te laag en de kwaliteit niet goed genoeg."
In Tunesië is in coronatijd het areaal van tien hectare omgeschakeld van blokpaprika's naar snoeptomaten. "De bedoeling is dit project aan een tomatenteler over te dragen," delen Arco en Peter alvast mee. De buitenlandse uitstapjes zijn (voorlopig) verleden tijd. "We hebben nu met de fusie net weer flinke stappen gezet, maar gaan zeker weer stappen zetten zodra we weer comfortabel in ons jasje zitten." Nog speciale aandachtspunten? "Groeien in puntpaprika, organisatorische groei en het verder verduurzamen van onze voetafdruk. Onze CO2-emissie is in tien jaar tijd al met zeventig procent gedaald."
In deze boerderij naast de kassen in Middenmeer op een foto van ongeveer zestien jaar geleden werden veel medewerkers aangenomen
Een recente nieuwe stap op dat duurzaamheidsvlak is het starten met werken met Source Irrigation Control. Een stuk intelligente AI-gebaseerde software waarbij telers er een co-piloot bij krijgen voor het autonoom aansturen van irrigatie. "Wij zijn met Kwekerij de Wieringermeer de enige paprikateler die er op 50 hectare al mee werkt." Het zijn nieuwe ontwikkelingen net als de fusie die ook de oudere aandeelhouders in Rainbow Growers Group nu nog meemaken. Arco: "Een van hen belde mij onlangs om te vertellen dat hij blij was toch nog niet gestopt te zijn. Hij vindt het allemaal veel te mooi om nog mee te kunnen maken."
De fusie geeft nieuw elan en brengt een mix van jong en oud samen in één bedrijf dat met bijna honderd hectare tot de top 3 van grootste paprikatelers in Nederland is gaan behoren. Verdere consolidatie valt niet uit te sluiten. Arco en Peter weten dat hun coöperatie, Harvest House, verdere consolidatie toejuicht. "Zowel in blokpaprika als ook in puntpaprika."
Niet lang na het interview vond een fotoshoot plaats met de directie en de mannen van Young Rainbow. Zie hier het resultaat.
Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Rainbow Growers Group
[email protected]
www.rainbowgrowers.nl