In de glastuinbouw liggen enorme kansen om energie te besparen met ledverlichting. Tot nu toe stapt de sector nog niet massaal over. Het project Carbon LED, dat is mogelijk gemaakt door EIT Climate-KIC, laat zien welke uitdagingen en kansen er zijn. Een nieuwe generatie ledlampen blijkt de productie in kassen met wel 25 procent te verhogen.
Voor een huishouden zijn weinig energiebesparende maatregelen zo eenvoudig als het plaatsen van ledlampen. Oude lamp erin, nieuwe lamp erin. Led kan met gemak twee keer zo zuinig zijn als traditionele verlichting. In de glastuinbouw kunnen ondernemers dan ook veel energie - en dus kosten - besparen door ledverlichting te installeren.
Niet alleen techniek
In het project Carbon LED, een initiatief van het Europese kennis- en netwerkinstituut EIT Climate-KIC, is onderzocht wat er nodig is om de grootschalige toepassing van ledverlichting in de glastuinbouw mogelijk te maken. Tom Bakkum, directeur van Climate-KIC Benelux: "De overstap naar ledverlichting in kassen is typisch een voorbeeld van een innovatietraject waarvoor de technische uitvinding - de energiezuinige lamp - alleen niet voldoende is om succes te boeken. Het vereist inzicht in de hele supply chain en in de markt om het te laten werken en om gebruikers er voldoende vertrouwen in te geven om de stap massaal te maken. Dankzij CarbonLED hebben we deze inzichten nu."
Warmteproductie
Een belangrijke factor bij de toepassing van led in de glastuinbouw blijkt te maken te hebben met de warmteproductie van ledlampen, vertelt Anja Dieleman van Wageningen University & Research, dat het project uitvoerde met INRA, Bayer Crop Science, Philips Lighting en Start Life. "De warmte die de lamp afgeeft is bij led aanzienlijk lager - dat is namelijk precies wat de verlichting energiezuinig maakt. Het behoeft geen betoog dat dit verschil in warmteproductie nogal wat uitmaakt voor een glasteler. Vervangt hij de gemiddeld 3000 lampen in zijn kas, dan verandert dat het binnenklimaat."
Daarnaast is het licht van ledlampen van een andere golflengte dan traditionele verlichting. "Wanneer niemand een teler kan vertellen hoe de planten daarop reageren, neemt niemand het risico zo'n lamp boven zijn planten te hangen."
Nieuwe generatie led
De aandacht voor ledverlichting is de laatste jaren enorm toegenomen. "Het is daarom extra fijn dat wij in de praktijk kunnen aantonen wat voor mogelijkheden er zijn en wat voor kansen dat glastelers biedt", zegt Dieleman. "Een nieuwe generatie ledlampen kan bijvoorbeeld ieder deel van het lichtspectrum bedienen. Dat biedt kansen biedt om gericht productie te verhogen. In de setting van onze proefkas tot wel 25 procent." De verhoogde productie gaat niet ten koste van de smaak: volgens een testpanel dat bij de proefkas betrokken was, is de smaak van de tomaten die onder led-licht zijn gekweekt minstens zo lekker als in traditionele kassen.
Vertical farming
Er zijn inmiddels steeds meer bedrijven die hybriden systemen gebruiken, of al volledig zijn overgestapt op led. De hoge aanschafprijs is nog steeds een barrière, maar via nieuwe vormen van leaseconstructies kunnen die drempels worden verlaagd.
Voor de grootschalige toepassing van led in de glastuinbouw is nog wel meer actie nodig, aldus Dieleman. "Denk aan veredelingsbedrijven, die moeten kunnen aantonen hoe hun rassen reageren op bepaalde typen licht." Daarnaast is er vervolgonderzoek nodig naar de mogelijkheden van ledverlichting in verschillende praktijksettings. "Er is bijvoorbeeld veel interesse voor ledverlichting in vertical farming, het kweken van gewassen in meerdere etages boven elkaar."
Proefkas met perfecte lamp
Na een verkennende studie die Wageningen University & Research samen met Philips Lighting (tegenwoordig Signify) uitvoerde naar de mogelijke besparingen van ledverlichting in kassen, is Nunhems/BASF Vegetable Seeds aangesloten om te onderzoeken hoe verschillende tomatenrassen reageren op het rode en blauwe licht van ledverlichting. Dieleman: "Met grote betrokkenheid van telers ontwikkelden we een proefkas om uit te vinden welke aanpassingen op klimaatbeheersing en teeltsysteem nodig zijn. Phillips ging ondertussen op zoek naar de perfecte lamp."
Zien hoe het werkt
De proefkas is een kernonderdeel van het project Carbon LED, dat in 2015 startte en recent is afgerond. Dieleman: "Telers moeten met eigen ogen kunnen zien dat het werkt en hoe het werkt. Met mooie studies op papier overtuig je niemand in deze sector." Bakkum vult aan: "Met deze innovatie-aanpak versnelt Carbon LED de overgang van kennisontwikkeling naar toepassing in de praktijk. Ook de betrokkenheid van partners zoals StartLife, een organisatie die ondernemerschap in de agri-foodsector stimuleert, draagt daaraan bij."
CarbonLed en Climate-KIC
Carbon LED is een van de tientallen projecten die jaarlijks steun ontvangen van EIT Climate-KIC, het Europese kennis- en netwerkinstituut dat innovatieve oplossingen voor de klimaatproblematiek mogelijk maakt. Sinds de oprichting in 2010 heeft EIT Climate-KIC al bijna 1200 start-ups verder gebracht en meer dan 200 innovatieve producten klaar voor de markt gemaakt. Bakkum: "Via de financiering, expertise en community van Climate-KIC zetten innovaties de stap van idee naar actie. Op die manier vinden technologische vernieuwingen zoals led hun weg naar de markt en kunnen innovaties daadwerkelijk het verschil maken voor een beter klimaat."
Bron: Carbon LED