Geothermie blijft zich ontwikkelen, tempo varieert per project

Het aandeel van geothermie in de warmtevoorziening van glastuinbouwbedrijven blijft stijgen, maar de opschaling gaat niet vanzelf. Glastuinbouw Nederland en brancheorganisatie Geothermie Nederland zetten zich beide in om het groeipad te effenen en obstakels waar mogelijk weg te nemen.

Aardwarmte (geothermie) is een belangrijke bouwsteen voor de realisatie van een klimaatneutrale glastuinbouw van Kas als Energiebron, het innovatieprogramma van Glastuinbouw Nederland en het ministerie van LVVN. Eind 2024 waren er 28 aardwarmtelocaties (42 doubletten) in productie en in ontwikkeling. De warmteproductie kwam vorig jaar uit op 7,9 PetaJoule, wat neerkomt op 225 miljoen m³ aardgasequivalenten. Het overgrote deel hiervan (>20 locaties) is geïnitieerd door warmtecoöperaties binnen de glastuinbouw. Het zwaartepunt van geothermie ligt in het westen van Nederland. Niet alleen omdat we daar omvangrijke glastuinbouwcentra vinden. Er is in het westen ook veel meer data beschikbaar over de bodemgesteldheid, vanwege historisch onderzoek ten behoeve van olie- en gaswinning in dat deel van ons land. "Dat helpt bij het verkennen van de technische en financiële haalbaarheid van projecten", verklaart een woordvoerder van HVC, betrokken bij Warmte Netwerk Westland en Warmtecoöperatie Maasdijk.

Warmtenetwerken
HVC participeert ook in het warmte-infrastructuurbedrijf Warmtenetwerk Westland, dat zowel een aanzienlijk areaal kassen als woonwijken van duurzame warmte moet voorzien. Enkele aardwarmteprojecten leveren al via dit uitgebreide en groeiende warmtetransport- en distributienet, andere worden dit jaar en de komende jaren aangesloten, deels omdat er dan nieuwe doubletten beschikbaar komen. Ook in andere regio's zijn duurzame warmtenetwerken in gebruik of in ontwikkeling, al dan niet in samenwerking met leveranciers van restwarmte. Dat geldt bijvoorbeeld voor Agriport A7, Alton, Koekoekspolder en Oostland.

Heel wat hordes
Er wordt in meerdere glastuinbouwbouwgebieden dus hard gewerkt aan het ontwikkelen van nieuwe en het uitbreiden van bestaande geothermielocaties. De kosten voor verkennend werk, proefboringen en het vergunningentraject zijn echter hoog en er is veel tijd mee gemoeid. Storende lagen en eventueel aanwezige bronnen van vervuiling, zoals gas of olie kunnen een sluitende businesscase frustreren. Ook ten aanzien van wet- en regelgeving, financierbaarheid en maatschappelijke acceptatie zijn er hordes te nemen.

Begeleiding en inzet Glastuinbouw Nederland
"Dat hoeft bestaande en nieuwe initiatieven niet bij voorbaat in de weg te staan", zegt Hans van den Berg van Glastuinbouw Nederland. Als Procesmanager Warmte begeleidt hij groepen telers bij het verduurzamen van hun warmtevoorziening. Aardwarmte, restwarmte en warmtenetten spelen daarin vaak een voorname rol. "Er is meer duidelijkheid nodig vanuit de politiek en een stimuleringsbeleid dat de verdere ontwikkeling van geothermie ondersteunt", vervolgt hij. "Wij zien wel een positieve beweging bij de betrokken ministeries, dus dat is hoopgevend."

Landelijke energietransitie
Geothermie is echter niet los te zien van het grotere plaatje van de energietransitie. Zo moet er ook veel gebeuren om de congestie op het landelijke elektriciteitsnet op te lossen en alternatieve, duurzame bronnen voor de CO2-voorziening beschikbaar te maken voor onze sector. "Eén ding is voor iedereen duidelijk", stelt Van den Berg. "Met energiebesparing en duurzame warmtebronnen kunnen we een enorme stap zetten op de weg naar een fossielvrije glastuinbouw. Aardwarmte is daarin niet weg te denken."

Bron: Kas als Energiebron